Raporti Vjetor i Performancës së Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA) për vitin 2021 është shqyrtuar të martën nga Komisioni për Mbikëqyrjen e Financave Publike (KMFP) i Kuvendit të Republikës së Kosovës, ku Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka prezantuar në mënyrë të detajuar aktivitetet, të arriturat dhe sfidat e ZKA-së gjatë vitit 2021, si dhe i është përgjigjur interesimit të deputetëve për çështjet e parashtruara. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka deklaruar se pavarësisht sfidave, ZKA-ja ka arritur t’i përmbush të gjitha kërkesat dhe afatet ligjore për punën audituese dhe rezultatet përkatëse, duke publikuar 131 raporte të auditimit, katër (4) auditime më shumë se sa në vitin paraprak dhe me cilësi të lartë profesionale. “Për vitin 2021, janë kryer 116 auditime të pasqyrave vjetore financiare, objektivë e të cilave ishte të ofrojmë siguri të arsyeshme nëse pasqyrat financiare si tërësi nuk përmbajnë keqdeklarime materiale, si dhe të ofrojmë opinionin e auditimit në lidhje me këto pasqyra. Përveç, opinionit, ne kemi shprehur konkluzionin e auditimit për pajtueshmërinë me legjislacionin e zbatueshëm përkatës. Këto auditime kanë përfshirë auditimin e pasqyrave vjetore financiare të organizatave buxhetore përfshirë nivelin qendror, nivelin lokal dhe institucionet e pavarura, ndërmarrjet publike si dhe projektet e financuara nga donatorë siç janë Banka Botërore dhe Agjencia Suedeze për Zhvillim”, ka deklaruar znj. Spanca. Ajo ka shtuar se gjatë vitit 2021, ZKA ka kryer edhe 13 auditime të performancës përmes të cilave ka promovuar efikasitetin, llogaridhënien, efektivitetin, vlerën për para dhe transparencën në administratën publike. “Auditimet e performancës kanë mbuluar fusha me interes për qytetarët, Kuvendin e Kosovës dhe palët e tjera të interesit. Fokus i auditimeve ishte: zhvillimi ekonomik, mirëqenia sociale, shëndetësia, mjedisi dhe siguria, teknologjia e informacionit si dhe fusha e prokurimit publik”, ka theksuar znj. Spanca. Tutje Auditorja e Përgjithshme i ka njoftuar deputetët se çështjet kryesore të dala nga rezultatet e auditimeve për vitin raportues, kanë të bëjnë me cilësinë e raportimit; planifikimin dhe realizimin e buxhetit; kontrollet e vlefshmërisë së të dhënave në SIMFK. Gjithashtu, ka shtuar se këto rezultate kanë të bëjnë edhe me klasifikimet e shpenzimeve; efikasitetin në shpenzimin e fondeve nga borxhet publike; menaxhimin e llogarive të arkëtueshme; detyrimet e pa paguara dhe detyrimet kontingjente;  regjistrimin, prezantimin dhe trajtimin jo adekuat të pasurive; raportimin financiar me mangësi të theksuar në ndërmarrje publike, si dhe zbatimin e rekomandimeve. “Auditimet kanë rezultuar me një numër të konsiderueshëm të rekomandimeve për përmirësimin e menaxhimit të financave publike, dhe shfrytëzimin e fondeve publike me efikasitet, efektivitet dhe arritjen e vlerës për para”, është shprehur znj. Spanca, duke theksuar se përmes rekomandimeve praktike, ZKA-ja ka shtrirë më tej ndikimin e saj, ku është vërejtur një progres i lehtë në rritjen e shkallës së zbatimit të rekomandimeve të auditimit. Para deputetëve, Auditorja e Përgjithshme ka treguar se pasi ka marrë mandatin për herë të parë ZKA-ja ka filluar me auditimin e informatave te klasifikuara me ligj. Duke folur për performancën e ZKA-së gjatë vitit 2021, Auditorja e Përgjithshme, ka treguar se paralelisht me realizimin e planit të auditimit, është avancuar metodologjia për auditime financiare dhe të pajtueshmërisë si dhe ka hyrë plotësisht në funksion digjitalizimi i punës audituese. Kurse, për të rritur përgjegjshmërinë në sektorin publik, znj. Spanca ka theksuar se ZKA-ja në 2021-në ka dërguar 52 raste me elemente potenciale të veprave penale, mashtrimit dhe korrupsionit në Prokurori të Shtetit si dhe ka ofruar informacione për raste të natyrës se tillë. Ndërkaq, në fushën e bashkëpunimit ndërkombëtar gjatë vitit 2021, ZKA-ja ka marrë pjesë në aktivitete të organizatave ndërkombëtare si: INTOSAI, EUROSAI dhe atyre regjionale, ndërsa është përmbyllur me sukses zbatimi i projektit të binjakëzimit “Fuqizimi i mëtejmë i ndikimit të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës” me Institucionin Suprem të Auditimit të Polonisë, i financuar nga Bashkimi Evropian. Po ashtu, ka theksuar se ka vazhduar bashkëpunimi me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Suedisë në fusha të ndryshme të zhvillimit institucional, me theks në fushën e auditimit të performancës. Deputetët e këtij Komisioni, znj. Spanca i ka njoftuar në mënyrë të hollësishme edhe për menaxhimin financiar dhe administrativ të ZKA-së, burimet njerëzore, zhvillimin profesional të stafit si dhe komunikimin dhe bashkëpunimin me publikun dhe palët e interesit. Më këtë rast Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, i ka siguruar anëtarët e Komisionit se Zyra Kombëtare e Auditimit do të përmbush mandatin e vet kushtetues dhe ligjor duke i ofruar Kuvendit të Republikës së Kosovës auditime cilësore dhe profesionale. Nga ana tjetër deputetët e Kuvendit të Republikës së Kosovës, njëherësh anëtarë të Komisionit për Mbikëqyrjen e Financave Publike pasi kanë vlerësuar punën e ZKA-së gjatë periudhës raportuese kanë ngritur për diskutim çështje të ndryshme që ndërlidhën më aktivitetet në veçanti ato audituese të ZKA-së dhe kanë parashtruar pyetje të cilave znj. Spanca u është përgjigjur. Ndër çështjet për të cilat Deputetet ishin të interesuar të dinin, kanë të bëjnë me: auditimet e ndërmarrjeve publike, veçanërisht atyre të audituara për herë të parë, arsyet për dhënie të opinioneve, cilësinë e auditimeve të kontraktuara përmes shërbimeve të jashtme, adresimi i rasteve me elemente potenciale për mashtrim, masat që duhet të ndërmerren për rritjen e imazhit publik të ZKA-së, çështjet e pagesave të punonjësve në mungesë të pjesëmarrjes në punë, etj. Ndër të tjera u kërkua që në përputhje me mandatin kushtetues dhe ligjor të Auditorit të Përgjithshëm të konsiderohen auditime më ndikim në buxhetin e shtetit, ndër të cilat u theksua, auditimi i kontratave me negocim dhe atyre për shërbime të veçanta. Gjithashtu, në takim u theksua nevoja edhe për forcimin e komunikimit midis Kuvendit dhe ZKA-së, në veçanti pas vendimeve të Kuvendit për të adresuar rekomandimet dhe masat e duhura ndaj institucioneve publike, në mënyrë që ZKA të jetë e informuar edhe për veprimet dhe rezultatet pasuese nga ana e Kuvendit për adresimin e llogaridhënies në zbatimin e rekomandimeve nga institucionet publike. 

Sot, Komisioni për Buxhet, Punë dhe Transfere (KBPT) ka vazhduar punimet nga mbledhja e së premtes, 3 qershor 2022, ku në rend të ditës përveç tjerash ishte edhe votimi i  Raportit Vjetor Financiar i Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA) për vitin 2021 si dhe shqyrtimi i kërkesës së ZKA-së për vendosjen në objekt publik. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, në mbledhjen e së premtes ka prezantuar dhe arsyetuar në mënyrë të detajuar raportin, duke u fokusuar në strukturën e buxhetit, qëllimet e përdorimit dhe rezultatet e arritura. Znj. Spanca ka bërë me dije se krahasuar me vitin paraprak, si dhe në bazë të një analize të përgjithshme të shpenzimeve dhe përmbushjes së detyrave audituese sipas Planit Vjetor të Auditimit, gjatë vitit 2021, shpenzimet janë më të ulëta për rreth 11 për qind. Në uljen e shpenzimeve ka ndikuar përfundimi i projektit “Softueri për menaxhimin e auditimit - SITA” si dhe situata e krijuar nga pandemia COVID-19, ku në masë të madhe shpenzimet janë kufizuar, por edhe racionalizuar. Tutje Auditorja e Përgjithshme ka treguar para deputetëve se kategoria ekonomike për Paga dhe mëditje, tërheq përqindjen më të madhe të shpenzimit të ZKA-së prej 80%; Mallra dhe shërbime 17.0%; Shërbimet komunale 1.3%; si dhe Shpenzimet kapitale 1.7%. Znj. Spanca ka thënë se shqetësim serioz vazhdon të jetë qiraja e objektit e cila tërheq përqindjen më të madhe të shpenzimit të kategorisë Mallra dhe Shërbime prej 35.4%. Ajo ka kërkuar nga Kuvendi që ta adresojë këtë çështje në mënyrë që të bëhet një zgjidhje për vendosjen e përhershme të ZKA-së në një objekt shtetëror dhe këto shpenzime të mos jenë barrë as për ZKA-në dhe as për buxhetin e shtetit. Gjithashtu, ajo ka njoftuar se përveç qirasë së objektit, vlerë të theksuar të shpenzimit tërheq edhe mirëmbajtja e sistemit elektronik të auditimit (SITA), i cili mundëson që puna audituese të kryhet me efikasitet dhe cilësi si dhe ofron siguri në procesin auditues. Tutje duke folur për aktivitetin dhe punën e ZKA-së, znj. Spanca ka thënë se nuk ka pasur mundësi të plotësohen nevojat me staf shtesë për shkak të deficiti buxhetor të akumuluar ndër vite. Sipas Auditores së Përgjithshme për të parandaluar trendin e menaxhimit me deficit buxhetor dhe për të vendosur kontrolle adekuate është rishikuar struktura organizative, janë shuar disa pozita të cilat janë konsideruar të panevojshme, janë fuzionuar disa njësi të departamenteve mbështetëse si dhe është formuar një departament i veçantë për planifikimin e punës dhe orientimin strategjik të ZKA-së. Po ashtu Auditorja e Përgjithshme i ka njoftuar deputetët se gjatë vitit 2021, ZKA-ja ka përfunduar dhe publikuar 131 raporte të auditimit, katër më shumë se në vitin paraprak. Në mbledhjen e sotme Komisioni ka miratuar Raportin Vjetor Financiar të Zyrës Kombëtare të Auditimit për vitin 2021, ndërsa si pikë e veçantë e rendit të ditës ka qenë edhe shqyrtimi i kërkesës së Zyrës Kombëtare të Auditimit për vendosjen në objekt publik. Me këtë rast, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka kërkuar nga Komisioni që të aprovohet kërkesa e ZKA-së në mënyrë që shpenzimet e përvitshme për qiranë e objektit të mos jenë barrë e vazhdueshme për ZKA-në dhe buxhetin e shtetit. Znj. Spanca gjatë arsyetimit të kësaj kërkese, ka treguar se aktualisht vlera e kontratës mujore për objektin e ZKA-së në lagjen Arbëria, është 13 mijë e 500 euro, ndërsa 162 mijë euro për një vit. Auditorja e Përgjithshme, ka theksuar se kontrata për qira të objektit është pesëvjeçare por mund të ndërpritet kurdo që të gjendet një zgjidhje. “Përkundër adresimit të vazhdueshëm të kësaj çështjeje ende nuk është bërë ndonjë zgjidhje për vendosje të përhershme në një objekt shtetëror. Meqë ZKA-ja është institucion që mbikëqyret dhe mbështetet nga Kuvendi, shfrytëzoj rastin që të kërkoj nga ju adresimin e kësaj çështje, në mënyrë që njëherë e përgjithmonë, kjo zyre të dal nga objektet private”, është shprehur Spanca. “Përveç tjerash, operimi i ZKA-së në objekte me qira e ekspozon këtë Institucion me rrezikim të imazhit dhe pavarësisë se tij për shkak të ndjeshmërisë që bart, roli dhe misioni i tij”, ka theksuar Auditorja e Përgjithshme. Anëtarët e Komisionit njëzëri mbështetën rekomandimin, i cili i dërgohet Kryesisë së Kuvendit, Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Ministrisë së Punëve të Brendshme, që në një afat sa më të shpejtë të gjendet një objekt publik për vendosjen e ZKA-së.