Nga data 2 deri më 6 qershor 2025 në Stamboll u mbajt seminari për zbatimin dhe vlerësimin e Performancës së Institucioneve Supreme të Auditimit (SAI PMF), organizuar nga Iniciativa për Zhvillim e INTOSAI-t (IDI).   

Objektivë e seminarit ishte forcimi i kapaciteteve dhe njohurive për metodologjinë dhe zhvillimet aktuale të Kornizës për Matjen e Performancës së Institucioneve Supreme të auditimit, si dhe njohuritë për rishikimin e pavarur të vlerësimeve  në kuadër të EUROSAI-t. Në këtë seminar nga Zyra Kombëtare e Auditimit të Kosovës morën pjesë Drejtoresha e Departamentit për Komunikim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar, Qendresa Mulaj, dhe Drejtoresha e Departamentit për Menaxhimin e Burimeve Njerëzore, Dafina Strana Ujkani, të cilat bashkë me përfaqësues të institucioneve homologe kontribuuan aktivisht në diskutime dhe prezantime gjatë sesioneve praktike, duke ndarë përvojën institucionale mbi tema të rëndësishme që lidhen me procesin e vlerësimit të performancës së institucioneve supreme të auditimit.  

Agjenda e seminarit pesëditor u fokusua në analizën e shkaqeve rrënjësore, hartimin e raporteve të vlerësimit të performancës së Institucioneve Supreme të Auditimit, menaxhimin e cilësisë dhe vlerësimet e pavarura. Pjesëmarrësit ndanë përvojat e tyre dhe identifikuan praktika të mira që mund të kontribuojnë në përmirësimin e mëtejshëm të aplikimit të Kornizës për matjen e Performancës të institucioneve të tyre.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) publikoi edhe 21 raporte të auditimit financiar dhe të pajtueshmërisë për shtatë ministri, 13 komuna dhe një institucion të pavarur.

Nga këto auditime janë dhënë 16 opinione të modifikuara – kualifikuara për: Ministrinë e Ekonomisë, Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimin Rural,  Ministrinë për Komunitet dhe Kthim, Ministrinë për Zhvillim Rajonal, Komunën e Suharekës, Komunën e Ranillugit, Komunën e Podujevës, Komunën e Shtërpcës, Komunën e Zveçanit, Komunën e Gjakovës, Komunën e Fushë Kosovës, Komunën e Vitisë, Komunën e Lipjanit, Komunën e Kaçanikut, Komunën e Mitrovicës së Jugut si dhe Komunën e Gllogovcit. 

Në kualifikim të opinioneve kryesisht kanë ndikuar: mbivlerësimi/nënvlerësimi i pasurive; prezantimi jo i saktë i llogarive të arkëtueshme dhe detyrimeve kontigjente  si dhe klasifikimi joadekuat i shpenzimeve.

Ndërsa pesë opinione të pamodifikuara janë dhënë për: Ministrinë e Mbrojtjes, Ministrinë e Shëndetësisë, Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe Diasporës,  Komisionin Qendror të Zgjedhjeve, si dhe Komunën e Klinës.  

Auditimi ka vlerësuar gjithashtu edhe pajtueshmërinë e aktiviteteve/operacioneve të këtyre organizatave buxhetore me kornizën ligjore në fuqi, ku janë evidentuar një sërë parregullsish në menaxhimin financiar dhe të kontrollit të cilat përsëriten nga viti në vit. Ndër çështjet kryesore të identifikuara janë:

• Pasaktësia në prezantimin e detyrimeve kontigjente dhe obligimeve në PVF;
• Mos mbyllja e investimeve në vijim dhe regjistrimi i tyre si pasuri në përdorim;
• Mangësi në regjistrat e pasurive;
• Klasifikim jo adekuat i shpenzimeve;
• Hyrja në obligime kontraktuale pa fonde të mjaftueshme;
• Mangësi në përcaktimin e specifikave teknike nga njësitë kërkuese;
• Vonesa në vlerësimin e tenderëve dhe në realizimin e punimeve
• Lidhja e kontratave me operatorët ekonomik pa i plotësuar kriteret;
• Lidhja e kontratave pa projekte ekzekutive;
• Mos përdorimi i modulit në sistemin e-prokurimi, për menaxhimin e kontratave dhe vlerësimit të performancës së kontraktuesve;
• Nivel i ulët i inspektimit të pronave të paluajtshme;
• Vonesa në realizimin e pagesave për grante;
• Vonesa në mbylljen e avanceve dhe në kryerjen obligimeve të papaguara;
• Vonesa në arsyetimin e subvencioneve;
• Mangësi në proceset rekrutuese;
• Mbajtja e pozitave të rregullta me ushtrues detyre më gjatë se afati i paraparë ligjor; si dhe
• Mos përmbushja e planit vjetor të auditimit të brendshëm.

Për të përmirësuar menaxhimin financiar dhe kontrollin e brendshëm, ZKA ka dhënë rekomandime përkatëse, zbatimi i së cilave i kontribuon përmirësimit të proceseve, menaxhimit më të mirë të financave publike dhe përmirësimit të shërbimeve për qytetarët.

Zyra Kombëtare e Auditimit do të vazhdojë publikimin e raporteve të auditimit edhe në ditët në vijim.

Për më shumë informata: https://tinyurl.com/ak472t8b