Lajmet

Organizata  Ndërkombëtare e Institucioneve Supreme të Auditimit (INTOSAI) ka publikuar edicionin dimëror të gazetës së saj, ku pjesë e këtij edicioni nga lajmet për Institucionet Supreme të Auditimit është edhe Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA). Artikulli për ZKA-në paraqet rezultatet e punës, sfidat e përballjes me pandeminë me theks të veçantë  arritjet historike në rrafshin ndërkombëtar. Në artikullin janë shpalosur vlerësimet për ZKA-në si një ndër institucionet me të besueshme në vend. ?Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) daton që nga vitit 2003. Edhe pse një organizatë relativisht e re për nga mosha, ZKA-ja  konsiderohet si një ndër institucionet më të besueshme në vend, si nga partnerët vendor dhe ndërkombëtar dhe mbetet e përkushtuar për të zbatuar mandatin kushtetues e ligjor me integritet dhe profesionalizëm?, theksohet në gazetë. Sipas gazetës ZKA-ja është e vendosur që të kryej auditimin në mënyrë të pavarur, prandaj i kushton vëmendje të veçantë zhvillimit të vazhdueshëm në pajtim me standardet ndërkombëtare dhe praktikat e mira të auditimit dhe ka pasur rritje të konsiderueshme profesionale që prej themelimit. ZKA-ja ka 171 punonjës të cilët kryejnë 130 auditime në baza vjetore. Edhe pse auditimet financiare dhe të pajtueshmërisë përbejnë pjesën më të madhe të punës audituese, ZKA-ja vlerëson potencialin e madh në kryerjen e auditimeve të performancës dhe vazhdon të kontribuojë në rritjen e këtij trendi. Në gazetë përmendet fakti se pavarësisht që viti 2020 ishte sfidues për të gjithë globin për shkak të pandemisë, ZKA-ja ka vazhduar zbatimin e planeve që synojnë rritjen Institucionale. ?ZKA-ja kohëve të fundit ka lansuar sistemin për menaxhimin e auditimit i cili mbulon të gjitha proceset e auditimit. Ky është një ndryshim i madh në punën e përditshme dhe pritet të kontribuojë në efikasitetin dhe efektivitetin operacional duke përmirësuar menaxhimin e të dhënave të auditimit dhe duke rritur cilësinë e produktit të auditimit. Në të njëjtën kohë ZKA-ja ka vazhduar të rishikoj dhe të përditësoj metodologjinë e auditimit financiar dhe të pajtueshmërisë për tu përshtatur më mirë me Standardet Ndërkombëtare të Auditimit të Institucioneve Supreme të Auditimit? përmendet tutje në gazetë. Vëmendje dhe theks i veçantë i është kushtuar momentit historik në rrafshin ndërkombëtar me anëtarësimin e ZKA-së në Organizatën Ndërkombëtar të Institucioneve Supreme të Auditimit (INTOSAI) dhe Organizatën Evropiane të Institucioneve Supreme të Auditimit (EUROSAI). ?INTOSAI dhe EUROSAI ofrojnë platforma për Institucionet Supreme të Auditimit  për të shkëmbyer ekspertizë dhe praktikat më të mira që kontribuojnë në rritjen e përgjegjshmërisë dhe transparencës dhe shtojnë vlerë dhe përfitime në jetën e qytetarëve në të gjithë botën. ZKA-ja konsideron anëtarësimin në INTOSAI dhe EUROSAI si përkushtim profesional dhe mundësi.  Duke u zotuar për pjesëmarrje aktive, ZKA-ja është e etur për të ndarë përvojat me komunitetin global të llogaridhënies vazhdon artikulli? theksohet tutje. Tutje, ZKA-ja pret me shpresë 2021, duke besuar se do të ndodhë të konsiderohet si një vit i punës së vështirë në rivendosjen e normalitetit dhe rindërtimin e ekonomive kombëtare. Gazeta ?The International Journal? është organ zyrtar i INTOSAI-t. Publikohet në baza periodike në gjuhën arabe, angleze, frënge, gjermane dhe spanjolle. Edicionin dimëror të gazetës mund ta lexoni në këtë vegëz.  

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka bërë prezantimin publik të raportit të performancës “Procesi i licencimit të shfrytëzuesve të mineraleve ndërtimore e industriale dhe mbrojtja e ambientit nga kjo veprimtari”, ku morën pjesë përfaqësues nga  Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit, Komisioni i Pavarur për Miniera dhe Minerale, Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit, Komuna e Malishevës, Komuna e Pejës, Institucioni i Avokatit të Popullit, përfaqësues të shoqërisë civile dhe të mediave. Ndihmës Auditori i Përgjithshëm, Vlora Spanca, ka thënë se qëllimi i prezantimit publik të këtij raporti është që të nxisim një dialog kuptimplotë dhe efektiv me të gjitha palët e interesit lidhur me rezultatet e auditimit dhe se si rekomandimet e dhëna do ti shërbejnë përmirësimit të procesit të licencimit të shfrytëzuesve të mineraleve ndërtimore dhe mbrojtjen e ambientit nga kjo veprimtari. Objektivë e këtij auditimi ka qenë vlerësimi i procesit të dhënies së licencave dhe lejeve për aktivitete minerare. Rezultatet e auditimit kanë treguar se institucionet përgjegjëse nuk kanë bërë mjaftueshëm për të mbrojtur ambientin nga operatorët ekonomik gjatë zhvillimit të aktivitetit minerar duke mundësuar që operatorët të operojnë pa zbatuar kriteret e kërkuara, pa ofruar siguri në terren dhe në disa raste duke vepruar ilegalisht. Me qëllim të mbrojtjes së ambientit ka nevojë për përmirësimin e sistemit të licencimit për shfrytëzim të mineraleve dhe aktiviteteve të veçanta si dhe përmirësimin e sistemit për dhënien/monitorimin e pëlqimeve dhe lejeve mjedisore. Po ashtu, është i domosdoshëm përmirësimi i menaxhimit të inspektimeve për shfrytëzuesit e mineraleve dhe ngritjen e bashkëpunimit ndërmjet institucioneve të nivelit qendror dhe lokal në fushën e mbrojtjes së ambientit. Ky raport dhe rekomandimet duhet të ju shërbejë ligjvënësve dhe atyre që janë përgjegjës për administrimin e parasë publike të rrisin llogaridhënien në arritjen e objektivave strategjike lidhur me mbrojtjen e mjedisit dhe forcimin e sistemit të licencimit të operatorëve ekonomik. Ndërsa Udhëheqësi i Ekipit që ka realizuar këtë auditim, Labinot Sadiku, ka prezantuar në detaje gjetjet e auditimit dhe rekomandimet e dhëna për institucionet përkatëse duke nënvizuar që dhënia e licenacave dhe lejeve nga Komisioni i Pavarur për Miniera dhe Minerale dhe Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit është përcjellë me mangësi. Këto kryesisht ndërlidhen me mos koordinimin me palët tjera gjatë licencimit, mungesa e pëlqimeve nga organet përgjegjëse për rrugët, mungesa e programit të detajuar të rehabilitimit, vazhdimi i licencave në mungesë të rikultivimit të zonave ku janë shfrytëzuar mineralet. Me theks të veçantë duhet përmirësuar monitorimin e vlefshmërisë së pëlqimeve mjedisore dhe procesin e lejeve mjedisore, monitorimin e operuesve që shfrytëzojnë mineralet, inspektimin e shfrytëzuesve të mineraleve dhe të aplikohen dispozitat ndëshkuese. Me qëllim të adresimit të këtyre çështjeve të rëndësishme janë dhënë 17 rekomandime. Kurse përfaqësuesit e institucioneve që ishin pjesë e procesit të auditimit kanë shprehur gatishmërinë për t’i përgatitur planet e veprimit duke përcaktuar masat që do të ndërmerren, personat përgjegjës si dhe afatet kohore për zbatim të rekomandimeve. Subjekt i auditimit ka qenë Komisioni i Pavarur për Miniera dhe Minerale, Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit, Inspektorati i Komunës së Pejës dhe Inspektorati i Komunës së Malishevës. Auditimi ka mbuluar periudhën e vitit 2019 ndërsa për qëllime krahasimore janë marrë vitet 2020-2018. Raporti i plotë gjendet në këtë vegëz.

Në moshën 53 vjeçare ka ndërruar jetë kolegu ynë Afrim Doda.  I ndjeri për disa vite me përkushtim dhe profesionalizëm ka shërbyer në ruajtjen e objektit dhe pasurisë së Zyrës Kombëtare të Auditimit. Përherë do t’a mbajmë mend si njeri i mirë, modest e bashkëpunëtor i devotshëm. Auditori i Përgjithshëm, Besnik Osmani, nëpërmjet një telegrami ka ngushëlluar familjen Doda, miqtë dhe kolegët e Zyrës. Osmani ka vlerësuar lartë angazhimin, kontributin dhe sigurinë që ka ofruar i ndjeri Afrim Doda për Zyrën Kombëtare të Auditimit. “Në emrin tim dhe të Zyrës Kombëtare të Auditimit pranoni ngushëllimet më të sinqerta për humbjen e hershme të më të dashurit tuaj. Ndarja nga jeta e Afrimit është një pikëllim i madh për të gjithë ne! Ne kemi humbur një bashkëpunëtor dhe mik të mirë", thuhet ndër të tjera në telegramin e Osmanit dërguar familjes Doda.

Në kuadër të Projektit të Binjakëzimit “Fuqizimi i mëtejshëm i ndikimit të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës”, sot ka filluar faza e dytë e trajnimit dyjavor të auditorëve të ZKA-së për zbatimin e metodologjisë për fazën e ekzekutimit në auditim. Trajnimi i cili po zhvillohet në platformën online ka për qëllim avancimin e njohurive dhe forcimin e kapaciteteve të brendshme për zbatimin e metodologjisë audituese e cila është në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të Auditimit. Ky aktivitet është vazhdimësi e fazës së parë të trajnimit të mbajtur në shtator të vitit të kaluar me fokus në fazën e planifikimit të auditimit. Projekti i Binjakëzimit “Fuqizimi i mëtejshëm i ndikimit të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës” shërben për avancimin e metodologjisë së auditimit, rritjen e  cilësisë në auditim dhe fuqizimin e ndikimit të Zyrës Kombëtare të Auditimit, përmes zbatimit të rekomandimeve të auditimit nga subjektet e audituara. Ky projekt financohet nga Bashkimi Evropian dhe zbatohet nga Zyra Supreme e Auditimit të Polonisë.

Auditori i Përgjithshëm i Kosovës, Besnik Osmani, përmes një telegrami ka uruar Auditorin e Përgjithshëm të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Gene Dodaro, në 100 Vjetorin e Zyrës Kombëtare të Auditimit të SHBA-ve. Urimin e ka bërë në emër të Zyrës Kombëtare të Kosovës, me ç’rast u ka dëshiruar plotësimin e synimeve për të ardhmen. Jetësimi i 10 dekadave nga Zyra Kombëtare e SHBA-ve, sipas Osmanit është përcjellë me standarde të larta të profesionalizimit dhe angazhimit për përgjegjësi e besueshmëri. “Integriteti i Zyrës tuaj ka qenë shembull përreth globit. Padyshim, që Zyra juaj është kontribuuesi kryesor në promovimin e vlerave të besimit, përfshirjen dhe inovacionin në bashkëpunimin ndërkombëtar brenda INTOSAI-t dhe komunitetit të auditimit”, ka shkruar Auditori i Përgjithshëm i Kosovës. Në këtë vit të veçantë për Zyrën Kombëtare të SHBA-ve, Osmani ka shprehur mirënjohje për kontributin ndaj Zyrës Kombëtare të Kosovës, në rrugën e saj drejt integrimit në organizatat ndërkombëtare. “Ne, si Zyre Kombëtare të Auditimit të Kosovës jemi të gatshëm për të vazhduar më tej bashkëpunimin me Zyrën tuaj. Ju urojmë, juve dhe kolegëve tuaj suksese në të gjitha përpjekjet tuaja të ardhshme”, përfundon telegrami i urimit nga Osmani.

Me rastin e shënimit të 20-vjetorit të themelimit të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Bosnje e Hercegovinës, Auditori i Përgjithshëm i Republikës së Kosovës, Besnik Osmani i ka dërguar telegram urimi homologut të tij Hrvoje Tvrtkovic. “Në emrin tim dhe të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës shpreh urimet tona të sinqerta me rastin e 20- vjetorit të themelimit të institucionit tuaj dhe ju uroj shumë suksese në vitet e ardhshme”, thuhet në urimin e Auditorit të Përgjithshëm, Besnik Osmani.

Përmbushja e misionit kushtetues e ligjor, forcimi i  kapacitetit institucional dhe zhvillimi i marrëdhënieve  të mira me palët e jashtme janë tri objektivat kryesore që ka arritur Zyra Kombëtare e Auditimit në kuadër të zbatimit të Planit Strategjik 2018-2021. Kështu ka deklaruar Auditori i Përgjithshëm, Besnik Osmani të enjten në konferencën e fundvitit për media. Ai ka bërë me dije se rezultatet kryesore të vitit 2020 janë publikimi i 132 raporteve të auditimit që në historinë e zyrës është numri më i madh i publikuar; anëtarësimi në dy organizatat më të rëndësishme ndërkombëtare: INTOSAI dhe EUROSAI; zhvillimi dhe përdorimi i sistemit  elektronik të auditimit;  zhvillimi dhe miratimi i Strategjisë së Komunikimit 2020-2023 dhe Doracakët Administrativ si dhe auditimi në procesi i 124 projekteve të reja raportet e së cilave  do të publikohen në 6 mujorin e parë të vitit 2021. Tutje Osmani deklaroi se ZKA-ja për çdo vit, përmes auditimeve financiare dhe të pajtueshmërisë bën vlerësimin për cilësinë e raportimit financiar; efektivitetin e sistemeve të kontrollit të brendshëm; dhe pajtueshmërinë e transaksioneve financiare me ligjet dhe rregulloret në fuqi. Po ashtu, përmes auditimeve të performancës vlerësohet nëse fondet publike po shfrytëzohen në mënyrë efikase dhe efektive. Osmani ka thënë se konkluzioni i përgjithshëm i auditimit është se ende ka mangësi serioze te organizatat buxhetore në fushën e pajtueshmërisë me ligjet dhe rregulloret në fuqi. “Për të përmirësuar mënyrën ekzistuese të menaxhimit, në raportet tona financiare e të perfomancës kemi dhënë mbi 1100 rekomandime për institucionet publike të audituara. Megjithatë, rreth një e treta e rekomandimeve të dhëna mbesin fare të pa adresuara dhe rrjedhimisht përsëriten në raportet tona vit pas viti, derisa vetëm rreth 40% të rekomandimeve janë adresuar. Kjo shkallë e zbatimit të rekomandimeve nuk siguron menaxhim të shëndoshë financiar dhe qeverisje të mirë”, ka deklaruar Osmani. Fjalimi i plotë i Auditorit të Përgjithshëm në konferencën për media: Të nderuar përfaqësues të mediave, Më lejoni t’ju falënderoj që keni gjetur kohë që sot të jeni së bashku me ne. Dy vjet më parë, kur e kemi promovuar para publikut Planin Strategjik të Zyrës Kombëtare të Auditimit, ia kishim përcaktuar vetes tri qëllime kryesore:

1. Të përmbushim misionin kushtetues e ligjor, duke kryer auditime relevante, në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të Auditimit (SNISA);
2. Të forcojmë kapacitetin institucional për të mbështetur auditimin dhe qeverisjen korporative; dhe
3. Të zhvillojmë marrëdhënie të mira me palët e jashtme, duke promovuar auditimin, rritur ndikimin dhe duke u integruar në organizatat globale dhe rajonale të Institucioneve Supreme të Auditimit.

Më lejoni të shpalos këtu disa nga të arriturat e këtij viti, për të realizuar këto qëllime:

1. Kemi publikuar 132 raporte - që në historinë e institucionit është numri më i madh i publikuar ndonjëherë,
2. Jemi anëtarësuar në dy organizatat më të rëndësishme ndërkombëtare të auditimit: e para në nivel botëror INTOSAI, e tjetra në nivel evropian EUROSAI
3. Kemi zhvilluar dhe vendosur në përdorim sistemin elektronik të auditimit që do të rrisë efikasitetin dhe transparencën e procesit të auditimit,
4. Janë përditësuar doracakët e metodologjisë së auditimeve financiare dhe të pajtueshmërisë - një detyrë komplekse që është realizuar me ndihmën e Bashkimit Evropian dhe në partneritet me Institucionin Suprem të Auditimit të Polonisë.
5. Kemi zhvilluar dhe miratuar: Strategjinë e Komunikimit 2020-2023 dhe Doracakët Administrativ.
6. Kemi filluar në shtator procesin e auditimit të 124 projekteve të reja dhe raportet do të publikohen në 6mujorin e parë të vitit 2021.

Në shërbim të misionit të saj për fuqizimin e llogaridhënies në administratën publike, Zyra Kombëtare e Auditimit, për çdo vit, përmes auditimeve financiare dhe të pajtueshmërisë bën vlerësimin për:

• Cilësinë e raportimit financiar;
• Efektivitetin e sistemeve të kontrollit të brendshëm; dhe
• Pajtueshmërinë e transaksioneve financiare me ligjet dhe rregulloret në fuqi.

Ndërsa, përmes auditimeve të performancës vlerësojmë nëse fondet publike po shfrytëzohen në mënyrë efikase dhe efektive.  Konkluzioni i përgjithshëm i auditimit është se ende kemi mangësi serioze te organizatat buxhetore në fushën e pajtueshmërisë me ligjet dhe rregulloret në fuqi. Për të përmirësuar mënyrën ekzistuese të menaxhimit, në raportet tona financiare e të perfomancës kemi dhënë mbi 1100 rekomandime për institucionet publike të audituara. Megjithatë, rreth një e treta e rekomandimeve të dhëna mbesin fare të pa adresuara dhe rrjedhimisht përsëriten në raportet tona vit pas viti, derisa vetëm rreth 40% të rekomandimeve janë adresuar. Kjo shkallë e zbatimit të rekomandimeve nuk siguron menaxhim të shëndoshë financiar dhe qeverisje të mirë. Në mënyrë të veçantë janë shqetësues parametrat financiar që kanë të bëjnë me obligimet financiare që janë rreth 310 milionë euro dhe e llogarive të arkëtueshme që janë rreth 637 milionë euro pa llogaritur përkeqësimin e kësaj gjendje si pasojë e ndikimit të pandemisë në vitin 2020. Bazuara në raportet tona, lidhur me këto 2 çështje të rëndësishme të stabilitetit fiskal në vend, Kuvendi i Kosovës ka nxjerr rekomandime të veçanta që obligojnë institucionet përkatëse që përmes planeve konkrete të veprimit të përmirësojnë situatën e konstatuar. Krahas kësaj ne kemi audituar sisteme rëndësishme të Teknologjisë së Informacionit ku kemi nxjerr në pah mangësi të theksuara në lidhje me menaxhimin e tyre, integritetin dhe sigurinë e sistemeve, etj. Sipas vlerësimit tonë rreth 70% e institucioneve kanë mungesë të strategjisë, politikave dhe procedurave për zhvillimin si dhe mirëmbajtjen e tyre. Aplikimi i kujdesshëm i këtyre procedurave do të minimizonte veprimet e paligjshme siç kishim rastin në Thesarin e shtetit, për të cilin publiku është tashmë i informuar. Me planin e auditimit për këtë sezonë, ZKA-ja një vëmendje të veçantë do t’ia kushtojë auditimit të Sistemit Informativ të Menaxhimit të Financave të Kosovës. Në vazhdim dua të shpalos vetëm disa nga papajtueshmëritë ligjore të shprehura gjerësisht nëpër institucionet publike të nivelit qendror dhe lokal të cilat duhet të eliminohen sepse të plota janë prezantuar në raportet tona dhe që kanë të bëjnë me:

• Punësim pa konkurs
• Ushtrimi i pozitave të punës në mospërputhje me gradat e fituara;
• Mosmbyllja e avanseve konform kërkesave ligjore;
• Përdorimi i procedurave të negociuar pa publikim dhe kufizimi i konkurrencës;
• Dobësi në menaxhimin e kontratave publike;
• Aplikimi i anekse kontratave pa mbështetje ligjore;
• Tejkalimi i vlerës se kontratës kornize; dhe
• Vonesa në liferimin e mallrave dhe furnizimeve;
• Mbështetja financiare për OJQ pa shpallje publike;
• Mosraportimi për arsyetimin e subvencioneve nga përfituesit.
• Mbikëqyrja e dobët e projekteve në fazën e ekzekutimit;
• Certifikimi i pagesave për punët e pa kryera dhe furnizimet e papranuara, etj.

  Sa i përket ndërmarrjeve publike rezultatet e auditimit shpalosin se raportimi financiar është i pasaktë. Për këtë arsye, për 13 ndërmarrje është dhënë opinion negativ për vitin 2019. Gjetjet kryesore të auditimit në Ndërmarrjet Publike janë:

• Gjashtë ndërmarrje publike kishin prezantuar rezultat negativ financiar që në total paraqesin humbje prej mbi 28 milion euro;
• Të gjitha Ndërmarrjet e audituara së bashku, kanë afër 161 milionë euro detyrime afatshkurtra apo afatgjata.

Në kuadër të bashkëpunimit të rregullt institucional me Prokurorin e Shtetit në lidhje me rastet indikative me elemente të veprave penale, të cilat janë hasur gjatë punës audituese kemi raportuar dy vitet e fundit mbi 100 raste të cilat po trajtohen nga organet kompetente. Në këtë vit pandemik kur bota është përballur me pasojat serioze të virusit Covid-19, Institucionet Supreme të Auditimit kanë reduktuar planet e tyre të auditimit, duke aplikuar qasjen e auditimit të bazuar në rrezik. Megjithatë, këtë mundësi nuk gëzon ZKA. Kuadri ligjor ekzistues i kërkon Auditorit të Përgjithshëm të auditoj të gjitha organizatat buxhetore për çdo vit, pavarësisht shkallës së rrezikut dhe rrethanave specifike siç është kjo e pandemisë. Përkundër këtyre kufizimeve brenda kapaciteteve ekzistuese, për të rritur llogaridhënien dhe transparencën e shpenzimeve publike në lidhje me Covid 19, ZKA ka adaptuar qasjen e auditimit për t’i identifikuar rreziqet në aspektin financiar dhe të pajtueshmërisë të fondeve për luftimin e pandemisë. Po ashtu, për të vlerësuar nëse institucionet publike shëndetësore kanë menaxhuar siç duhet pandeminë COVID-19 kemi iniciuar auditimin e performancës. i cili ka filluar të zbatohet dhe rezultatet priten në periudhën e parë të vitit të ardhshëm. Të nderuara media, Zyra Kombëtare e Auditimit mesatarisht çdo 3 ditë kalendarike ka publikuar një raport këtë vit. Të gjitha këto raporte janë në 3 gjuhë në mënyrë që publiku kosovar të ketë mundësi për t’u informuar. Pikërisht për këtë vit kemi marr edhe çmimin për respektimin e gjuhës dhe transparencës nga OSBE. Dua të falënderoj organizatat e shoqërisë civile dhe mediat që kanë ndihmuar shumë për të rritur ndikimin tonë në përmirëmin e menaxhimit financiar. Poashtu, falënderoj BE, SHBA dhe Ambasadat e Suedisë, Holandës dhe Zvicrës për mbështetjen e vazhdueshme. Natyrisht, Kuvendin e Kosovës dhe Komisionet respektive për bashkëpunimin korrekt dhe trajtimin e raporteve të auditimit. Urime Festat!

Zyra Kombëtare e Auditimit ka përzgjedhur Shqipe Azemin punëtoren e vitit 2020. Ndarjen e kësaj mirënjohje e ka bërë Auditori i Përgjithshëm, Besnik Osmani. Ai tha se kjo mirënjohje i ndahet punonjëses së ZKA-së Shqipe Azemi për punën e suksesshme dhe performancën e treguar gjatë dizajnimit dhe zhvillimit të tërësishëm të sistemit elektronik për menaxhimin e auditimit SITA. “Sigurisht që ka në numër dyshifror personel që ka kontribuar në arritjet e rezultateve të ZKA-së, megjithatë kam bindjen e plotë se ju pajtoheni me mua dhe me kolegët e juaj nga të cilët kam pasur rastin gjatë këtyre dy ditëve të marr mendimin se nuk bëjmë as më të voglin gabim që znj. Shqipe Azemi të shpallet punëtorja e vitit 2020 në Zyrën Kombëtare të Auditimit”, ka deklaruar Osmani. Ndërkohë Shqipe Azemi ka thënë se ndihet e privilegjuar që është vlerësuar në një konkurrencë të madhe, në mesin e shumë kolegëve me rezultate të shquara. Ajo  ka thënë se do të vazhdojë angazhimin që SITA të plotësoj pritjet e stafit dhe të menaxhmentit të Zyrës Kombëtare të Auditimit si dhe të siguroj kualitetin dhe efektivitetin e synuar. “Dua të shfrytëzoj këtë rast, të falënderoj shumë të gjithë kolegët që janë angazhuar dhe kanë dhënë kontributin e tyre në projektin për zhvillimin e SITA-s. Suksesi im i dedikohet atyre dhe të gjithë stafit të ZKA. Unë thjesht kam mbetur gjithmonë e befasuar me përgjigjen dhe përgjegjësinë e kolegëve në secilën thirrje time. Shpesh kërkesat e projektit për tu angazhuar kanë qenë përtej mundësive normale ditore, por të gjithë që janë ftuar janë përgjigjur, madje edhe kur kanë pasur probleme shëndetësore serioze dhe kanë bërë të pamundurën që çdo detal të përfundoj në kohë. Pa këtë kontribut nuk do ishte SITA sot”, u shpreh Azemi.

Auditori i Republikës së Kosovës, Besnik Osmani, sot (e enjte) në ora 11:00 mban konferencë për media lidhur me Zbatimin e Planit Strategjik 2018-2021, me fokus të arriturat dhe rezultatet 2020.  

Zyra Kombëtare e Auditimit ka publikuar raportin e auditimit të performancës “Procesi i licencimit të shfrytëzuesve të mineraleve ndërtimore e industriale dhe mbrojtja e ambientit nga kjo veprimtari”. Qëllimi i auditimit është dhënia e rekomandimeve për përmirësimin dhe ruajtjen e mjedisit nga ndotja dhe degradimi gjatë shfrytëzimit të mineraleve dhe për përmirësimin e efikasitetit të sistemit të licencimit. Subjekt i auditimit ishin Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit, Komisioni i Pavarur për Miniera dhe Minerale, Komuna e Pejës dhe e Malishevës. Rezultatet e auditimit nxjerrin në pah se proceset ekzistuese lidhur me licencimin e shfrytëzuesve të mineraleve ndërtimore e industriale nuk janë plotësisht funksionale dhe nuk sigurojnë mbrojtje të mjedisit. Procesi i dhënies së licencave dhe lejeve për aktivitete të veçanta nga Komisioni i Pavarur për Miniera dhe Minerale, nuk ka ofruar siguri të mjaftueshme se plotësohen të gjitha kriteret gjatë licencimit të operatorëve ekonomik. Nuk ka koordinim mes palëve në aspektin e mbrojtjes se mjedisit, mungon programi i rehabilitimit dhe vazhdimi i licencave është bërë në mungesë të rikultivimit të zonave ku janë shfrytëzuar mineralet. Po ashtu, edhe inspektimet në terren janë përcjellë me mangësi në zbatimin e dispozitave ndëshkuese dhe në monitorimin e operuesve ilegal. Rezultatet e auditimit tregojnë se Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit nuk ka bërë mjaftueshëm që të kujdeset për shfrytëzimin strategjik të mineraleve ndërtimore në vend dhe i mungon koordinimi me institucionet përgjegjëse. Po ashtu, edhe procesi për dhënien e pëlqimeve dhe lejeve mjedisore nga Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit është përcjellë me disa mangësi në monitorimin e kushteve në pëlqimet mjedisore, vlefshmërinë e tyre dhe procesin e dhënies së lejeve mjedisore. Monitorimi i mbrojtjes së mjedisit nga Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit nuk është funksional sa duhet dhe inspektimet e shfrytëzuesve të mineraleve përcjellët me dobësi në zbatimin e dispozitave ndëshkuese. Këto mangësi të palëve dhe shkëputjet në këtë proces kanë ndikim negativ në mjedis nga aktiviteti minerar, ambienti bëhet i pa sigurt dhe paraqet rrezik për njerëzit dhe kafshët. Auditor i Përgjithshëm, Besnik Osmani, lidhur me këtë auditim ka vlerësuar se Qeveria duhet të ndërmarrë veprime të menjëhershme për koordinimin e aktiviteteve ndërmjet institucioneve përgjegjëse për të parandaluar shfrytëzimin ilegal të mineraleve dhe ruajtjen e ambientit nga kjo veprimtari. Po ashtu, të analizojë infrastrukturën ligjore lidhur me fushën e shfrytëzimit të mineraleve ndërtimore me qëllim të harmonizimit të aktiviteteve mes akterëve relevant. Për Komisionin e Pavarur për Miniera dhe Minerale janë dhënë 10 rekomandime, për Ministrinë e Ekonomisë dhe Ambientit 6 rekomandime dhe një  rekomandim për inspektoratet komunale. Raportin e plotë mund ta lexoni këtu.  

Në përmbyllje të vitit 2020, Auditori i Përgjithshëm Besnik Osmani dhe drejtoresha për Komunikim dhe Zhvillim Profesional, Saranda Husaj Baraliu në mënyre simbolike kanë ndarë Certifikatat për Edukimin e Vazhdueshëm Profesional. Në emër të punonjësve këto certifikata i kanë pranuar Ramadan Gashi dhe Donjetë Dreshaj. Për ZKA-në trajnimi dhe zhvillimi i kapaciteteve të burimeve njerëzore mbetet një ndër prioritetet kryesore të ZKA-së, pasi që me zhvillimin e këtyre kapaciteteve kontribuohet në cilësi më të mirë, profesionalizëm më të lartë dhe qasje më të organizuar ndaj punës. Prandaj fokusi i ZKA-së në vazhdimësi është i drejtuar në edukimin e vazhdueshëm profesional (EVP), ku përmes trajnimeve të brendshme dhe atyre të jashtme synohet të zhvillohen njohuritë dhe kompetenca e secilit punonjës në ZKA. Duke kuptuar rëndësinë e investimit në këtë fushë, ZKA-ja ka arritur marrëveshje me shoqata profesionale për ofrimin e sesioneve trajnuese për të gjithë auditorët financiar, për forcimin e mëtejmë të kompetencës në punë. Tashmë, për çdo vit, punonjësit e ZKA-së do t’i nënshtrohen mbajtjes së trajnimeve obligative në edukimin e vazhdueshëm profesional (EVP). Gjatë vitit 2020, janë mbajtur një sërë aktivitetesh që ndërlidhen me zhvillimin profesional dhe trajnimin.

Debati i fundit në kuadër të projektit ‘Promovimi i rolit të Auditorit të Përgjithshëm/ZKA në Kosovë’, i mbështetur nga Ambasada e Mbretërisë së Holandës/Ministria e Punëve të Jashtme e Holandës, u organizua të enjten nga BIRN Kosova në Komunën e Vitisë. Në këtë debat morën pjesë kryetari i Komunës së Vitisë, Sokol Haliti, Udhëheqësi i Auditimit, Astrit Bllaca, redaktori përgjegjës në BIRN Kosova, Visar Prebreza si dhe asamblistë të kësaj komune. Udhëheqësi i Auditimit nga Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA), Astrit Bllaca tha se që nga viti 2016 Komuna e Vitisë vazhdon të ketë opinion të pamodifikuar. Kurse sa i përket nivelit të zbatimit të rekomandimeve shihet se Vitia po përmirëson proceset ekzistuese dhe kontrollet ku janë identifikuar gabimet dhe parregullsitë.  “Të gjeturat kanë të bëjnë me keqklasifikimin e shpenzimeve, dhënien me qira të pronës, dobësitë në menaxhimin e pasurive.  Për vitin 2018 janë dhënë 17 rekomandime, prej tyre 10 janë zbatuar plotësisht, 4 nuk janë adresuar si dhe 3 janë konsideruar të mbyllura. Kurse për vitin 2019 kemi dhënë 5 rekomandime”, deklaroi Bllaca. Ndërsa kryetari i Vitisë, Sokol Haliti, u zotua se do t’i zbatojë të gjitha rekomandimet e Auditorit të Përgjithshëm. Ai tha se sukseset e arritura janë rezultat i një pune të përbashkët.  “Kjo është një analizë e saktë nga ZKA dhe më duhet ta pranojë. Në vitet e fundit jemi përmirësuar shumë sepse në të kaluarën kemi pas më shumë rekomandime.  Së shpejti do të bëhemi komuna e parë në Kosovë që do t'i zbatojmë të gjitha rekomandimet nga Zyra Kombëtare e Auditimit. Edhe pse disa rekomandime nuk varen vetëm nga ne, por edhe me nivelin qendror”, tha Haliti. Ndërkaq, redaktori përgjegjës në BIRN Kosova, Visar Prebreza tha se Komuna e Vitisë është ndër komunat që ka pasur më së paku rekomandime, megjithatë nuk do të thotë se qeverisja është në nivelin më të mirë. Ai tha se kjo komunë duhet të fokusohet në përmirësimin e fushës së borxheve.“ Borxhet ndaj komunës kanë pësuar rritje të vogël, trendi i borxheve po vazhdon dhe ky është një shqetësim dhe brengë që duhet ngritur sepse borxhet në të gjitha komunat duhet të kenë një rënie. Bizneset dhe qytetarët ja kanë rreth dy milionë euro Komunës së Vitisë. Por edhe borxhet e komunës ndaj furnitorëve janë diku 870 mijë euro”, theksoi Prebreza.