Lajmet

Nga 199 rekomandime të dhëna në auditimet e performancës në vitin 2019, vetëm 51 apo 25% e tyre janë zbatuar, 6 apo 4 % janë në proces, 111 apo 55% nuk kanë filluar ende zbatimin. Ndërsa, për 31 apo 16% të rekomandimeve nuk është bërë vlerësimi për shkak të mungesës së përgjigjeve nga subjektet e audituara respektivisht kufizimit të fushëveprimit. Këto janë rezultatet e raportit të auditimit të performancës “Vlerësimi i zbatimit të rekomandimeve të raporteve të auditimit të performancës të vitit 2019”, i cili ka matur zbatimin e rekomandimeve të 13 raporteve të  auditimit të performancës të vitit 2019 të cilat përfshijnë 36 institucione publike.

Rezultatet e këtij auditimi tregojnë se institucionet e audituara nuk kanë treguar përkushtim të mjaftueshëm në zbatimin e rekomandimeve të Zyrës Kombëtare të Auditimit. Prandaj për të pasur nivel më të lartë të zbatimit të rekomandimeve kërkohet përkushtim dhe bashkëpunim më i madh ndërinstitucional me qëllim të përmirësimit të performancës dhe forcimit të llogaridhënies publike.  

Vlerësimi i ndikimit të rekomandimeve në institucionet ku janë marrë masat për zbatim të plotë të rekomandimeve tregon se ka pasur efekt të dukshëm, si rasti i Doganës së  Kosovës dhe Agjencisë së Ushqimit dhe Veterinarisë.

Duke pasur parasysh se rekomandimet për këto raporte janë dhënë rreth gjashtë vite më parë, angazhimi i subjekteve të audituara nuk është i mjaftueshëm.

Lidhur me këtë auditim, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, deklaroi se niveli i ulët i zbatimit të rekomandimeve të auditimit të performancës reflekton një mungesë të angazhimit institucional dhe llogaridhënie të dobët. Kjo gjendje ngrit shqetësime në lidhje me efikasitetin e procesit të auditimit dhe ndikimin e tij real në menaxhimin publik.

Raportin e plotë të auditimit “Vlerësimi i zbatimit të rekomandimeve të raporteve të auditimit të performancës të vitit 2019” e gjeni këtu.

Për shkak të rëndësisë që ka menaxhimi i pronës publike dhe mangësive të identifikuara në auditimet e mëhershme financiare, Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) në kuadër të sezonit auditues 2024/2025 ka realizuar tetë auditime të  pajtueshmërisë me temën “Dhënia në shfrytëzim dhe menaxhimi i pronave komunale të dhëna me qira”. Auditimet janë zhvilluar  në Komunën e Prishtinës, Prizrenit, Pejës, Gjilanit, Podujevës, Suharekës, Fushë Kosovës dhe Vushtrrisë, duke mbuluar periudhën janar 2023 – dhjetor 2024. 

Rezultatet e auditimeve tregojnë se shumica e komunave të audituara nuk kanë zbatuar plotësisht procedurat ligjore, kanë ndryshuar qëllimin e shfrytëzimit të pronave pa miratim, kanë lejuar shfrytëzim afatgjatë jashtë kufijve ligjor, nuk kanë zbatuar procedura formale për vazhdimin e kontratave, si dhe nuk kanë mbajtur dokumentacionin e nevojshëm dhe nuk kanë mbikëqyrur në mënyrë të rregullt shfrytëzuesit e pronave.  

Në disa prej tyre auditimi ka evidentuar raste të përdorimit të pronave pa kontrata valide si dhe tejkalim të kushteve ligjore, gjë që ka dëmtuar të hyrat publike. Po ashtu, raportimi i pamjaftueshëm nga autoritetet ekzekutive ka kufizuar mbikëqyrjen dhe vendimmarrjen e Kuvendeve Komunale.  

Konkluzioni i auditimit është se komunat e audituara nuk kanë vepruar në përputhje me kornizën ligjore në fuqi për dhënien në shfrytëzim të pronës se paluajtshme dhe menaxhimin e kontratave për qiradhënie. Dobësitë në proceset e qiradhënies, mungesa e kontrolleve të brendshme efektive dhe mos mbajtja e regjistrave të sakta kanë ndikuar në zvogëlim të të hyrave komunale, rrezikim të integritetit të pronës publike dhe shkelje të dispozitave ligjore.

Për të përmirësuar menaxhimin dhe mbikëqyrjen e pronës publike ZKA-ja ka dhënë 54 rekomandime.

Raportet e plota të auditimit të pajtueshmërisë i gjeni në vijim: Komuna e Prishtinës, Prizrenit, Pejës, Gjilanit, Podujevës, Suharekës, Fushë Kosovës dhe Vushtrrisë.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, dhe Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, të mërkurën në një konferencë për media prezantuan rezultatet e Raportit Vjetor të Auditimit për vitin 2024 si dhe rezultatet individuale të nëntë auditimeve të performancës dhe tetë auditimeve të pajtueshmërisë. 

Raporti Vjetor i Auditimit (RVA) për vitin 2024 është dorëzuar në Kuvendin e Republikës së Kosovës në përputhje me mandatin kushtetues dhe ligjor.

Auditorja e Përgjithshme bëri me dije se RVA përfshin opinionin e auditimit për Pasqyrat Financiare Vjetore të Buxhetit të Republikës së Kosovës për vitin 2024, si dhe përmbledhjen e rezultateve kryesore të sezonit auditues 2024/2025. Znj. Spanca tregoi se për RVA është dhënë opinion i kualifikuar, për shkak se vlera e gabimeve në disa komponente të Pasqyrave Financiare Vjetore për vitin 2024 ishte materiale. 

“Çështjet kryesore që kanë ndikuar në këtë opinion janë: klasifikimi jo i duhur i shpenzimeve në vlerë prej 35 milionë euro; mbivlerësimi i pasurive në organizatat buxhetore në shumën afër 27 milionë euro; nënvlerësimi i llogarive të arkëtueshme për rreth 900 mijë euro; nënvlerësimi i detyrimeve të papaguara për afër 2 milionë euro; si dhe mbivlerësimi i detyrimeve kontingjente nga paditë gjyqësore në vlerë afër 4.3 milionë euro”, deklaroi ajo. 

Auditorja e Përgjithshme theksoi se Zyra Kombëtare e Auditimit ka realizuar me sukses Planin Vjetor të Auditimit për sezonin 2024/2025, duke përfunduar 127 auditime, prej tyre 87 auditime financiare dhe të pajtueshmërisë për organizatat buxhetore, 9 auditime për ndërmarrjet publike, 12 auditime të performancës, 12 të pajtueshmërisë (3 të nivelit të klasifikuar të informacionit), si dhe 7 auditime të projekteve të Bankës Botërore. Për këto auditime ZKA-ja ka dhënë 945 rekomandime dhe niveli i zbatimit ka mbetur i ulët, vetëm 37%, duke reflektuar regres në përmirësimin e praktikave institucionale.

Ndërsa Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, prezantoi rezultatet e nëntë auditimeve të performancës me fokus në katër prej tyre si: “Mbrojtja, zhvillimi dhe ripërtëritja e hapësirave pyjore”; “Menaxhimi i Fondit për Burimet e Ripërtëritshme të Energjisë”; “Platforma e shërbimeve online e-Kosova”; si dhe “Sistemi i Tatimit në Pronë”. 

Po ashtu Zëvendës Auditori i Përgjithshëm prezantoi para gazetarëve edhe rastet e dërguara të Prokurori i Shtetit. Ai tregoi se nga 103 raporte të auditimit financiar dhe pajtueshmërisë për sezonin 2024/2025 janë evidentuar 69 raste me elemente të dyshimit për shkelje dhe parregullsi.  “37 raste në prokurimin publik, 19 raste në subvencione dhe transfere, 8 raste në investime kapitale, 4 raste në paga dhe mëditje dhe 1 rast në të hyrat. 47 raste vijnë nga komunat, 12 raste nga ministritë, 7 raste nga ndërmarrjet publike dhe 3 raste nga institucione të tjera”, deklaroi Halilaj. 

Fjala e plotë e Auditores së Përgjithshme, Vlora Spanca, në konferencën për media:

Të nderuar qytetarë, 

Të nderuara media, 

Faleminderit që i jeni përgjigjur pozitivisht ftesës sonë për të marrë pjesë në konferencën e tretë të këtij viti.

Më ketë synojmë t’ju mbajmë të informuar në mënyrë të vazhdueshme për punën dhe rezultatet tona, veçanërisht ato të auditimeve të realizuara gjatë sezonit auditues 2024-2025. 

Sot do t’ju prezantojmë nga afër Rezultatet e Raportit Vjetor të Auditimit për vitin 2024, të cilin, në përputhje me mandatin kushtetues dhe ligjor, e kemi dorëzuar në Kuvendin e Republikës së Kosovës para datës 31 gusht. Ky raport përfshin opinionin e auditimit mbi Pasqyrat Financiare Vjetore të Buxhetit të Republikës së Kosovës për vitin 2024, si dhe një përmbledhje të rezultateve kryesore të sezonit auditues 2024/2025. 

Në këtë konferencë, do të shpalosim gjithashtu rezultatet e auditimeve të performancës të sapo publikuara, auditimeve të pajtueshmërisë si dhe informacione mbi rastet e adresuara në Prokurorinë e Shtetit, për shkak të dyshimit potencial për elemente të veprës penale.

Me përfundimin e këtyre raporteve, Zyra Kombëtare e Auditimit ka realizuar planin vjetor të punës për sezonin 2024/2025, duke përmbyllur gjithsej 127 auditime, prej tyre: 

• 87 auditime financiare dhe të pajtueshmërisë për organizatat buxhetore,
• 9 auditime në ndërmarrjet publike,
• 12 auditime të performancës,
• 12 të pajtueshmërisë (3 të nivelit të klasifikuar të informacionit), si dhe
• 7 të projekteve të Bankës Botërore, 

Në këto auditime janë identifikuar 945 gjetje, për të cilat kemi dhënë po aq rekomandime. 

Që nga konferenca e fundit e korrikut 2025 ku kemi raportuar për rezultatet e auditimeve për rreth 100 raporte të auditimit deri me 30 gusht janë publikuar edhe 9 raporte të auditimit të performancës dhe 12 raporte të auditimit të pajtueshmërisë. 

Auditimet e publikuara të performancës janë: 

1. “Funksionimi, licencimi dhe mbikëqyrja e Institucioneve Parashkollore”;
2. “Mbrojtja, zhvillimi dhe ripërtëritja e hapësirave pyjore”;
3. “Efektiviteti i Sistemit për Mbrojtjen e të Drejtave të Konsumatorëve në Kosovë”;
4. “Auditimi përcjellës i rekomandimeve të dhëna në raportet e auditimit të performancës të publikuara gjatë vitit 2019”;
5. “Efikasiteti i Shërbimit Spitalor Klinik dhe Universitar të Kosovës në ndërtimin e objektit të Klinikës së Ortopedisë”;
6. “Menaxhimi i Fondit për Burimet e Ripërtëritshme të Energjisë”;
7. “Platforma e shërbimeve online e-Kosova”;
8. “Sistemi i Tatimit në Pronë” dhe
9. “Integrimi i Sistemeve, Krijimi i Deponisë së Shënimeve dhe Implementimi i Inteligjencës së Biznesit”. 

Ndërsa, auditimet e publikuara të pajtueshmërisë  me temën e përbashkët “Dhënia në shfrytëzim dhe menaxhimi i pronave komunale të dhëna me qira” përfshijnë: 

1. Komunën e Prishtinës;
2. Prizrenit;
3. Pejës;
4. Gjilanit;
5. Podujevës;
6. Suharekës;
7. Fushë Kosovës; dhe
8. Vushtrrisë.

Përveç këtyre, në Kuvendin e Kosovës kemi dërguar edhe 3 raporte të auditimeve me informacione të klasifikuar të nivelit të “kufizuar” për Ministrinë e Mbrojtjes, Ministrinë e Drejtësisë dhe Ministrinë e Punëve të Brendshme, të cilat nuk janë publikuar.

Siç, jenin në dijeni, për rezultatet e rreth 100 auditimeve të kryera deri me 30 qershor ju kemi informuar në konferencën paraprake. 

Sa i përket Raportit Vjetor Financiar të Qeverisë për Buxhetin e Republikës së Kosovës, kemi dhënë Opinion të Modifikuar gjegjësisht Opinion të Kualifikuar. Kjo për shkak se vlera e gabimeve në disa komponente të Pasqyrave të konsoliduara Financiare Vjetore për vitin 2024 ka rezultuar materiale.  

Çështjet kryesore që kanë ndikuar në këtë opinion janë: 

• Klasifikimi jo i duhur i shpenzimeve në vlerë prej 35 milionë euro, prej të cilave mbi 26 milionë në nivel lokal dhe 9 milionë në nivel qendror. Këto gabime lidhen kryesisht me pagesa nga vendime gjyqësore (27 milionë euro), buxhetim jo të përshtatshëm (afër 5 milionë euro) dhe gabime të vetë organizatave buxhetore (rreth 3 milionë euro). Duhet theksuar se rreth 22 milion prej tyre i takojnë pagesave për qëllime të mbulimit të detyrimeve që rrjedhin nga marrëveshja kolektive.
• Mbivlerësimi i pasurive në organizatat buxhetore në shumën afër 27 milionë euro, si pasojë e mospërputhjeve gjatë bashkëfinancimeve dhe regjistrimeve të pasakta.
• Nënvlerësimi i llogarive të arkëtueshme për rreth 900 mijë euro.
• Nënvlerësimi i detyrimeve të papaguara për afër 2 milionë euro.
• Mbivlerësimi i detyrimeve kontingjente nga paditë gjyqësore në vlerë afër 4.3 milionë euro.

Ashtu siç e kemi theksuar edhe më herët, rezultatet e auditimeve individuale tregojnë që veprimet e ndërmarra nga institucionet publike për të përmirësuar cilësinë e raportimit dhe kontrollet e brendshme janë ende të mangëta. Për faktin se edhe opinionet e auditimit për 46 organizata individuale ishin jo të mira, prej të cilave 31 i takojnë nivelit lokal. Po ashtu, edhe për ndërmarrjet publike, nga 9 sosh, vetëm Telekomi i Kosovës kishte opinion të pastër.

Të nderuara media,

Sa i përket performancës financiare të buxhetit të shtetit për vitin 2024: 

• Të hyrat e shtetit arritën mbi 3.2 miliardë euro, që paraqet një rritje prej 368 milionë eurosh ose 13% më shumë se vitin e kaluar.
• Shpenzimet e përgjithshme ishin afër 3.2 miliardë euro, që përfaqëson 88% të buxhetit final për shpenzime, me një rritje prej 270 milionë eurosh krahasuar me vitin paraprak.
• Bilanci bankar, deficiti buxhetor dhe borxhi publik janë mbajtur brenda kufijve ligjor.
• Viti 2024 është mbyllur me një suficit buxhetor prej 52.8 milionë euro, ose 0.5% të BPV-së.

Sa i përket borxhit publik, në fund të vitit ai ishte 1.7 miliardë euro, që përbën 16.9% të BPV-së. Krahasuar me vitin paraprak, ka pasur një rritje prej 74 milionë eurosh ose 4.5%. Megjithatë, vazhdon të mbetet sfidë fakti se fondet e huazuara nga jashtë nuk janë përdorur me efikasitet, pavarësisht pagesës se interesit huamarrës. Kryesisht kjo, për shkak të problemeve në planifikimin dhe zbatimin e projekteve infrastrukturore, si dhe vështirësive me procesin e shpronësimeve.

Projektet e pa filluara apo realizuara nga këto fonde, janë në vijim:

• Për 10 kredi të projekteve në vlerë prej rreth 197 milionë euro, të ratifikuara gjatë viteve 2016-2024, fondet nuk janë tërhequr (disbursuar) fare; ndërsa
• Për 12 kredi të tjera, me vlerë 275 milionë euro, të cilat duhet të përmbyllen deri më 2026, deri në fund të vitit 2024 janë shfrytëzuar vetëm 114 milionë euro apo 42% e mjeteve.

Në fund të vitit 2024, detyrimet e papaguara arritën në rreth 190 milionë euro, duke u rritur për 37 milionë euro ose 24% krahasuar me vitin paraprak.

Llogaritë e arkëtueshmembetën një sfidë serioze, pasi ato arritën në rreth 1 miliardë euro, duke u rritur për 86 milionë euro ose 9%. Pjesën më të madhe të këtyre llogarive e përbëjnë tatime dhe taksa dhe të tjera; dhe 

Pagesat me vendime gjyqësore dhe përmbarimoreu rritën ndjeshëm, duke arritur në 125 milionë euro, që është 141% më shumë se një vit më parë. Brenda kësaj shume, shpenzimet shtesë për procedura ankimore, administrative e përmbarimore arritën vlerën 22.5 milionë euro. 

Të nderuar qytetarë dhe përfaqësues të mediave,  

Për shkak të rëndësisë që ka menaxhimi i pronës publike dhe mangësive të identifikuara në auditimet e mëhershme financiare, kemi kryer edhe auditime të pajtueshmërisë me temën ““Dhënia në shfrytëzim dhe menaxhimi i pronave komunale të dhëna me qira”. Në këto auditime janë dhënë 54 rekomandime për përmirësimin e menaxhimit dhe monitorimit të tyre. 

Auditimi ka mbuluar periudhën janar 2023 – dhjetor 2024 dhe përfshinë kontratat aktive për dhënie më qira të pronës publike dhe ato të viteve të mëparshme. 

Kemi vërejtur se shumë komuna nuk kanë zbatuar plotësisht procedurat ligjore, kanë ndryshuar qëllimin e shfrytëzimit pa miratim ose kanë lejuar shfrytëzim afatgjatë jashtë kufijve ligjor. 

Mungojnë procedura formale për vazhdimin e kontratave, mungon dokumentacioni i nevojshëm dhe mbikëqyrja e shfrytëzuesve nga ana e komunave. 

Përdorimi i pronave pa kontrata valide dhe tejkalimi i kushteve ligjore ka dëmtuar të hyrat publike. Raportimi i pamjaftueshëm nga autoritetet ekzekutive ka kufizuar mbikëqyrjen dhe vendimmarrjen e Kuvendeve Komunale. 

Nga këto auditime të pajtueshmërisë për shkak të numrit më të madh të gjetjeve, kemi veçuar të prezantojmë para jush disa nga rezultatet e auditimit të Komunës se Prishtinës, Prizrenit dhe Gjilanit. 

Auditimi tregon se Komuna e Prishtinës ka shfaqur mangësi serioze në administrimin e pasurisë publike, gjë që rrezikon ligjshmërinë, transparencën dhe interesin publik. 

Ndër gjetjet kryesore të identifikuara nga auditimi do t’i përmend në vijim, si: 

• Komuna nuk ka menaxhuar si duhet pronat nën administrimin e saj.
• Kontrollet e brendshme nuk kanë funksionuar dhe procesi i planifikimit nuk ka qenë i plotë e transparent.
• Mungon një regjistër i përditësuar i pronave, nuk janë miratuar rregullore të brendshme dhe lista e vitit 2024 nuk është aprovuar nga Kuvendi Komunal.
• Janë identifikuar raste kur prona është dhënë në shfrytëzim pa respektuar procedurat ligjore dhe pa miratimin e Kuvendit Komunal.
• Ndryshimi i qëllimit të shfrytëzimit të pronës komunale pa miratim nga Kuvendi Komuna. Komuna e Prishtinës kishte dhënë tokë në shfrytëzim për ndërtimin me koncesion të garazheve publike pranë QKUK-së. Kontrata ishte nënshkruar më datën 07.11.2005, pas vendimit të Kuvendit Komunal për caktimin e lokacionit. Megjithatë, gjatë auditimit kemi identifikuar se më 21.03.2024, drejtoria e urbanizmit kishte marrë vendim për miratimin e ndryshimit dhe plotësimit të dokumentacionit ndërtimor, përkatësisht ndryshimin e destinimit të dy niveleve të ndërtesës B të objektit “Auto Parku”, nga hapësirë për parkim në hapësirë afariste. Ky ndryshim ishte bërë me kërkesë të koncesionarit, por pa u pajisur më parë me vendim apo miratim nga Kuvendi Komunal, siç kërkohet me ligj.
• Mosrespektimi i dispozitave ligjore në vazhdimin e dhënies në shfrytëzim afatgjatë të pronës komunale. Në vitin 2001, Kuvendi Komunal kishte miratuar një vendim për caktimin e një lokacioni për ndërtimin e një Qendre për Arsimimin Profesional “Don Bosko”, duke dhënë në shfrytëzim një sipërfaqe prej tri (3) hektarësh për një periudhë 10-vjeçare. Në vitin 2012, nga Komuna i ishte vazhduar afati i shfrytëzimit, duke vendosur që kohëzgjatja e dhënies me qira do të rregullohej me kontratë të veçantë. Asnjëra kontratë nuk i ishte siguruar ZKA-së.  Në vitin 2024, Komuna kishte lidhur kontratë me Qendrën “Don Bosko”, periudhë prej 50 vjetësh pa kompenzim, bazuar në vendimin paraprak të Kuvendit Komunal. Afati i kontratës bie ndesh me legjislacionin në fuqi sepse shfrytëzuesi funksionon si OJQ. Kjo është në kundërshtim me nenin 16 të Rregullores (QRK) Nr. 09/2020, e cila përcakton se për organizatat e shoqërisë civile, komunat mund të japin pronë në shfrytëzim vetëm për një periudhë nga një (1) deri në pesëmbëdhjetë (15) vite, dhe vetëm kur qëllimi është përmbushja e interesit të përgjithshëm. Vlen të ceket se Vendimi i Kuvendit Komunal i dërguar për vlerësim të ligjshmërisë në MAPL dhe kjo e fundit kishte konstatuar se vendimi është në kundërshtim me legjislacionin në fuqi. Pavarësisht këtij vlerësimi, komuna kishte lidhur kontratën, duke injoruar opinionin zyrtar të MAPL-së.
• Në disa raste mungojnë kontratat bazë, çka e vë në pikëpyetje ligjshmërinë dhe transparencën e përdorimit të pronës.
• Monitorimi i kontratave ka qenë i dobët: ka prona të shfrytëzuara pa kontrata valide, obligime të paplotësuara dhe përfitime të humbura për komunën.
• Tarifat e qirasë janë të vjetruara dhe më të ulëta se çmimet e tregut, duke sjellë humbje të ardhurash për buxhetin komunal.
• Nuk janë bërë kontrolle të rregullta në terren dhe nuk ka raportim të plotë nga shfrytëzuesit e pronës, por edhe nga vet Kryetari i Komunës në Kuvenindin Komunal
• Mosrealizimi i përfitimeve nga kontrata dhe mungesa e mbikëqyrjes komunale që ndërlidhet me kontratën për dhënie në shfrytëzim të një parcele për ndërtimin e objektit për Qendrën Kardiale përkatësisht Kontrata me Spitalin amerikan. Mos përmbushja e obligimeve kontraktuale dhe shfrytëzimi i objektit pa përmbushur kushtet ligjore për kontratën “Ndërtimi me koncesion i garazheve publike pranë QKUK-së. 

Për këto dhe shumë parregullsi të tjera ju ftoj t’i referoheni Raportit të Auditimit të Pajtueshmërisë për këtë Komunë. 

Auditimi i kryer në Komunën e Prizrenit ka nxjerrë një sërë mangësish, si:

• Mosrespektimi i afateve ligjore nga ofertuesit dhe mosveprimi i komunës për ekzekutimin e sigurimit të ofertës.
• Vendimet e Kuvendit Komunal për dhënien e pronave pa vlerësimin e ligjshmërisë nga MAPL dhe devijimi nga qëllimi i investimit. Bëhet fjalë për pronën e dhënë më qira në Tregun “Bajram Curri” në Prizren për të cilin MAPL ka konstatuar se vendimi për qiradhënie nuk është në përputhje me dispozitat ligjore duke theksuar anashkalimin e përfitimit ekonomik dhe interesit publik. Për më tepër, pavarësisht qëllimit të dhënies me qira, ZKA ka vërejtur se përfituesi i pronës ka ndërtuar lokale afariste të ndryshme e jo një objekt për ruajtjen dhe konservimin e produkteve bujqësore siç ishte paraparë në kontratë.
• Dhënia me qira e pronës palëve të treta pa aprovimin e Kuvendit Komunal. Kjo është identifikuar në 8 raste. Menaxhimi jo i mirë i kontratave, mungesa e mbikëqyrjes dhe përdorimi i pronave nga palë të treta pa aprovime kanë cenuar integritetin dhe legjitimitetin e menaxhimit të pasurisë komunale;
• Informimi i pamjaftueshëm i Kuvendit Komunal mbi kontratat dhe gjendjen e pronave kufizon vendimmarrjen efektive, duke reflektuar menaxhim të dobët, ulë transparencën dhe rrit rrezikun e keqmenaxhimit të aseteve komunale. 

Poashtu, edhe në Komunën e Gjilanit ZKA ka identifikuar një sërë mangësish disa prej të cilave po i përmend në vijim: 

• Komuna përgjatë viteve nuk ka respektuar kërkesat ligjore për dhënien në shfrytëzim të pronës komunale, duke i dhënë disa prona pa aprovim nga Kuvendi Komunal dhe pa ankand publik. Këto kontrata ende janë valide. Disa prej tyre kanë të bëjnë më shfrytëzimin e pronës nga institucione fetare, sportive, si dhe në dy raste pronat shfrytëzohen nga dy subjekte politike.
• Janë evidentuar dobësi në monitorimin dhe menaxhimin e kontratave të qiradhënies, përfshirë nënshkrimin e kontratave dhe lejimin e afateve të pacaktuara në kundërshtim me kornizën ligjore.
• Komuna nuk ka ndërmarrë masa të mjaftueshme për identifikimin, ruajtjen dhe mirëmbajtjen e pronave komunale: janë evidentuar 114 prona të uzurpuara dhe prona të tjera që nuk figurojnë në listat komunale.
• Regjistrat kontabël dhe kartelat financiare nuk janë mbajtur në mënyrë të saktë, duke pamundësuar përcaktimin e vlerës së obligimeve nga qiramarrësit.
• Menaxhimi joefektiv i kontratave ka rezultuar me borxhe të akumuluara nga qiramarrësit dhe me mos përmbushje të kushteve kontraktuale. 

Bazuar në gjetjet e auditimit, mund të konkludojmë se Komunat e audituara nuk kanë vepruar në përputhje me kornizën ligjore në fuqi për dhënien në shfrytëzim të pronës se paluajtshme dhe menaxhimin e kontratave për qiradhënie. Dobësitë në proceset e qiradhënies, mungesa e kontrolleve të brendshme efektive dhe mos mbajtja e regjistrave të sakta kanë ndikuar në zvogëlim të të hyrave komunale, rrezikim të integritetit të pronës publike dhe shkelje të dispozitave ligjore. 

Në mënyrë që të përmirësohet menaxhimi dhe mbikëqyrja e pronës publike me qëllimin më të mirë për interesin qytetar, ZKA ka dhënë rekomandime konkrete për Kuvendet Komunale dhe Kryetarët e Komunave. 

Fjala e plotë e Zëvendës Auditorit të Përgjithshëm, Bezad Halilaj në konferencën për media: 

Të nderuara media,

Gjatë këtij sezoni të auditimit janë publikuar 12 raporte të auditimit të performancës, përfshirë edhe fushën e teknologjisë së informacionit. Nga këto auditime janë dhënë gjithsej 116 rekomandime.

Për 3 prej tyre, ju kemi njoftuar në konferencën paraprake për media të mbajtur në korrik. Ndërsa, vetëm gjatë periudhës korrik - gusht kemi publikuar edhe 9 raporte të tjera të auditimit të performancës, përfshirë edhe ato të Teknologjisë se Informacionit.

Në kuadër të këtyre auditimeve, ne kemi kryer një auditim përcjellës të zbatimit të rekomandimeve të dhëna në vitin 2019. Nga 199 rekomandime që janë dhënë në 10 auditime të performancës të vitit 2019, vetëm 25% janë zbatuar. Kjo ndodh për shkak të mungesës së planeve të veprimit dhe bashkëpunimit ndërinstitucional. 

Gjithashtu, rezultatet e auditimeve të performancës tregojnë për një sërë mangësish siç janë: shumë institucione parashkollore punojnë pa licencë, ligjet nuk zbatohen për shkak të mungesës së udhëzimeve, ndërsa në nivel lokal mungojnë planet zhvillimore. Këto mangësi kërkojnë veprime përmirësuese nga institucionet publike përgjegjëse.

Sistemi i mbrojtjes së konsumatorëve është ende joefikas dhe i pakoordinuar. Procedurat për trajtimin e ankesave nuk janë të unifikuara, mungon gjurmueshmëria dhe dokumentimi i vendimeve, ndërsa shumë ankesa mbeten të pazgjidhura ose trajtohen me vonesë.

Projektet e infrastrukturës publike shpesh fillojnë pa planifikim të mirë, pa analiza të qarta të kostove e përfitimeve dhe me financim të pamjaftueshëm. Kjo, bashkë me mungesën e koordinimit dhe kapacitetet e kufizuara profesionale, sjell ndryshime të shumta në kontrata, punë shtesë dhe rritje të kostove. Po ashtu, menaxhimi joefikas i kontratave dhe mbikëqyrja e dobët vonojnë realizimin e projekteve dhe rrisin rrezikun e mosarritjes së objektivave.

Në proceset e prokurimit për projekte publike janë gjetur mangësi që dëmtojnë transparencën, konkurrencën dhe përdorimin efikas të fondeve publike. Mospërmbushja e kritereve të përcaktuara në dosjet e tenderit, pranimi i dokumentacionit jo të plotë, referencave të paverifikuara dhe mungesa e arkivimit të duhur janë disa nga problemet kryesore.

Në fushën e teknologjisë së informacionit, institucionet nuk kanë bërë mjaftueshëm për digjitalizim të plotë, siguri të informacionit dhe vazhdimësi të shërbimeve. Si përfundim kontrolli i sistemeve është i dobët.

Në vijim do t’i paraqes gjetjet kryesore për katër nga dymbëdhjetë auditimet e realizuara, si: 

1. “Mbrojtja, zhvillimi dhe ripërtëritja e hapësirave pyjore”;
2. “Menaxhimi i Fondit për Burimet e Ripërtëritshme të Energjisë”;
3. “Platforma e shërbimeve online e-Kosova”; dhe
4. “Sistemi i Tatimit në Pronë”. 

Në auditimin “Mbrojtja, zhvillimi dhe ripërtëritja e hapësirave pyjore” subjekt i mbulueshmërisë kanë qenë MBPZHR, MMPHI, në kuadër të të cilave janë Agjencitë përkatëse, ajo e pyjeve dhe ajo e mbrojtjes së mjedisit. Ky auditim ka mbuluar periudhën 2022-2024, ndërsa për analizimin e ndryshimeve kadastrale janë trajtuar të dhënat që nga viti 2014.

Hapësirat pyjore janë ndër pasuritë publike më të dëmtuara në dy dekadat e fundit. Auditimi ka treguar se sfidat mbeten serioze. Mungesa e një kornize të qartë ligjore dhe kontrollit efektiv, si dhe mos koordinimi institucional, kanë lejuar prerje ilegale, uzurpime dhe dëmtime të zonave të mbrojtura, duke shkaktuar humbje të mëdha ekonomike dhe mjedisore.

ZKA ka gjetur se institucionet përgjegjëse nuk kanë hartuar udhëzimet administrative të nevojshme për menaxhimin e pyjeve edhe pse deri në pjesën e parë të vitit 2025 janë miratuar katër Udhëzues Adiministrativ. Kjo ka krijuar boshllëqe ligjore që lejojnë keqmenaxhim dhe shfrytëzim të paautorizuar të resurseve pyjore.

Mungesa e kontrollit efektiv ka lejuar prerje të paligjshme dhe uzurpim të pronave publike, duke sjellë humbje të konsiderueshme ekonomike dhe dëmtime të mjedisit. Shumica e rasteve të shfrytëzimeve të pa autorizuara apo uzurpimeve  të pronave nuk janë të identifikuara.

Shumë prej shfrytëzimeve të pa autorizuara janë bërë me dekada nga banorët vendas për të cilat kanë qenë të njoftuara institucionet përgjegjëse por që kanë munguar masat për trajtimin e tyre. Po ashtu, ka edhe uzurpime të reja e të cilat ndodhin për shkak të mungesës së monitorimit nga drejtoritë regjionale. Numri i rasteve të raportuara nga drejtoritë koordinuese regjionale për uzurpime në vendin tonë për vitet 2020-2024 është 246.

ZKA ka vërejtur menaxhim jo efektiv të Parqeve Kombëtare për kohë të gjatë. Në parqet “Bjeshkët e Nemuna” dhe “Sharri” janë regjistruar prerje të shumta ilegale dhe ndërtime pa leje. Mungesa e rojeve pyjore ka bërë që deri në 70% e territorit të mbetet pa mbrojtje.

Në territorin e Parkut Kombëtar “Bjeshkët e Nemuna” ndër problemet më të mëdha pas prerjeve ilegale janë po ashtu ndërtimet ilegale që paraqiten vazhdimisht që nga viti 2000. Aktualisht sipas regjistrimeve të drejtorisë së parkut të vitit 2024 janë gjithsej 6,083 ndërtime. Prej tyre 3,362 në prona private dhe 2,721 në prona publike, disa nga të cilat janë shfrytëzuar tradicionalisht nga banorët vendas. Sa i përket vendimeve të gjykatave për rrënim kemi 94 vendime për rrënime në hapësira të pronës publike.

Problematikë tjetër janë prerjet ilegale të pyjeve në parqet kombëtare. Gjatë viteve 2021–2024 Drejtoria e Parkut Kombëtar ka paraqitur gjithsej 140 fletëparaqitje për prerje ilegale të drunjve dhe janë konfiskuar prej 547 m3 masë drusore.  Gjendje më e rëndë paraqitet në komunat e Dragashit, Shtërpcës dhe Kaçanikut ku rreth 70% e territorit nuk është fare e mbuluar me roje pylli. Kjo ka ndikuar që në këto territore të paraqitet gjendja e rëndë për shkak të prerjeve ilegale.

Agjencia Pyjore e Kosovës, aktivitetet e saj i zhvillon  pa kryer inventarizim të plotë dhe të përditësuar të pyjeve. Inventarizimi  i parë është kryer në vitin 2002, ndërsa i dyti  në vitin 2012.  Nga 76 njësi pyjore për të cilat duhet të hartohen planet menaxhuese 10 vjeçare, 25  njësive pyjore ju kanë skaduar këto plane. Mungesa e planeve menaxhuese paraqet rrezik që një pjesë e madhe e pyjeve në vend të mbetet pa trajtim adekuat.

Agjencia Pyjore nuk ka zhvilluar proces transparent të qiradhënies së hapësirave pyjore. Procedurat e qiradhënies janë zhvilluar pa thirrje publike, ndërsa kërkesat e pranuara për qira janë trajtuar individualisht, pa proces të unifikuar.

Drejtoritë regjionale të Agjencisë Pyjore, nuk i kanë monitoruar rregullisht kontratat për qiradhënie gjatë kohës sa kanë qenë aktive, mirëpo as nuk kanë mbikëqyrur përfundimin e kontratës dhe kthimin e hapësirës së marrë me qira në gjendjen e mëparshme, duke lejuar dëmtimin e pyjeve, ndërrim të destinimit dhe dëmtim të cilësisë së tokës.

Për sa i përket Menaxhimit të Fondit për Burimet e Ripërtëritshme të Energjisë, subjekt i auditimit ishin KOSTT, Ministria e Ekonomisë dhe ZRRE dhe ka mbuluar periudhën 2017-2024.

ZKA ka vërejtur se Operatori i Sistemit, Transmisionit dhe Tregut (KOSTT) nuk kishte arritur të menaxhojë Fondin në mënyrë efikase. Janë identifikuar mangësi gjatë fazës testuese të prodhuesve të burimeve të ripërtërishme të energjisë, po ashtu edhe në procesin e organizimit të shitblerjes së energjisë së ripërtërishme si dhe në realizimin e të hyrave për Fondin. Me tutje, Zyra e Rregullatorit të Energjisë nuk ka kryer monitorimin efektiv të Fondit. Ministria e Ekonomisë nuk ka bërë monitorimin e zbatimit të politikave të burimeve të ripërtërishme të energjisë dhe arritjen e caqeve të cilat i kishte vendosur para vitit 2020. Gjetjet kryesore të këtij auditimi janë:

Mangësi të fazës testuese dhe certifikimit të prodhuesve të energjisë së ripërtërishme. Në një rast ishte paguar energji testuese para se prodhuesi të fillojë formalisht testimin. Gjithashtu prej 2017 kur kishte filluar shitblerja deri në vitin 2024 nuk ishin siguruar as garancitë financiare për furnizuesit dhe as për prodhuesit e burimeve të ripërtëritshme të energjisë.

KOSTT-i nuk kishte menaxhuar jo balancat në mënyrë efikase. KOSTT blen gjithë sasinë e prodhuar të energjisë se ripërtëritshme nga prodhuesit ndërsa shet vetëm sasinë që është parashikuar apo nominuar. Në këtë proces është identifikuar nivel i lartë i jo balancave, ku sasia e energjisë së blerë ishte më e lartë se sasia e energjisë së shitur. Kjo kishte shkaktuar shpenzime shtesë për blerje të energjisë. Vetëm tre nga 31 prodhues sa janë pjesë e skemës mbështetëse ishin përgjegjës për 80% të total jo balancave të shkaktuara. Gjithashtu, mekanizmat për minimizimin e këtyre jo balancave të cilat shkaktojnë kosto shtesë për Fondin nuk ishin mjaftueshëm efektiv.

Mangësi në menaxhimin dhe  procesin e pagesave të Fondit për burime të ripërtëritshme të energjisë. KOSTT nuk ishte efikas në inkasimin e të hyrave në Fondin për burimet e ripërtëritshme të energjisë. Furnizuesit kishin vonesa në pagesa që arrinin deri në 7 muaj, ndërsa vlera totale e tyre ishte 20 milion euro.

Kufiri prej 5% i përgjegjësisë së jo balancave për gjeneratorët ka pas efekt negativ. Në vitin 2019, ZRRE kishte ndryshuar përgjegjësinë financiare të prodhuesve për jo-balancat. Në vend të mbulimit të 25% të kostos për jo-balancat, prodhuesve iu vendos një tavan prej 5% të të hyrave vjetore nga shitja e energjisë nga burimet e ripërtëritshme. Si rezultat, gjatë periudhës 2022–2024, kostot për këto jo-balanca kanë arritur vlerën prej 4.6 milionë euro dhe janë mbuluar nga mjetet e Fondit në vend se të mbuloheshin nga prodhuesit të cilët shkaktojnë këto jo balanca.

Ministria e Ekonomisë nuk ka qenë mjaftueshëm aktive në monitorimin dhe përshtatjen e caqeve karshi zhvillimeve në sektorin e burimeve të ripërtërishme të energjisë. Edhe pse qëllimi i politikës energjetike ishte që deri në vitin 2020 të instalohen burime të ripërtëritshme të energjisë në kapacitet prej 800 MW, deri në vitin 2020 ishin arritur më pak se 40% e caqeve të synuara. Njëkohësisht ME nuk kishte përshtatur caqet me zhvillimet në sektorin e energjisë së ripërishme deri në vitin 2022 kur ishte publikuar strategjia e energjisë 2022-2031. Ndërsa inkurajues është fakti se ligji për burimet e energjisë së ripërtërishme është aprovuar për herë të parë në Kosovë në vitin 2024.

Përveç auditimeve të performancës, ZKA ka kryer edhe auditimet e TI-së.

Në auditimin e Platformës se shërbimeve online e-Kosova është mbuluar Agjencia e Shoqërisë se Informacionit dhe Ministria e Punëve të Brendshme. Qeveria e Kosovës ka krijuar platformën “e-Kosova” si një nga zhvillimet për përmirësimin e ofrimit të shërbimeve publike dhe për të rritur efikasitetin e administratës. Platforma e-Kosova është një prej sistemeve me rëndësi shtetërore, e klasifikuar edhe në nivel vendi për rëndësinë që ka, e menaxhuar nga Agjencia e Shoqërisë së Informacionit. Aktualisht ofron rreth 230 shërbime publike në mënyrë elektronike. 

Platforma e-Kosova ka ndihmuar në digjitalizimin e shërbimeve publike, megjithatë përballet me mangësi në sigurinë e informacionit, integrimin e sistemeve dhe vazhdimësinë e shërbimeve.

Gjetjet kryesore të këtij auditimi janë se: Kontrata nuk adreson në mënyrë të mjaftueshme aspektet e sigurisë së informacionit- Agjencia e Shoqërisë së Informacionit nuk ka vendosur standarde të mjaftueshme për menaxhimin e kontratave, për të shmangur paqartësitë në përgjegjësitë për sigurinë e informacionit. Në kontratat për zhvillimin dhe mirëmbajtjen e kësaj platforme nuk është theksuar mjaftueshëm klauzola për mbrojtjen e të dhënave dhe reagimin ndaj incidenteve të sigurisë. 

Për sa i përket blerjes dhe zhvillimit te E-Kosova - Është zhvilluar një shërbim urgjent në platformën e-Kosova në mënyrë të pa planifikuar dhe jashtë procedurave standardeve për dokumentimin e zhvillimit të softuerit dhe projektimit teknik. Ky shërbim ndërlidhet me subvencionimin e librave. Shërbimi është zhvilluar me vendimmarrje të përshpejtuar, pa dokumentacion të duhur, kritere teknike të qarta, duke rrezikuar cilësinë e zgjidhjeve dhe përmbushjen e objektivave të tyre funksionale. 

AShI nuk ka politikë efektive për vazhdimësinë e biznesit.Ajo nuk është e përgatitur për të rikthyer shërbimet në raste emergjente ose fatkeqësie, duke rrezikuar vazhdimësinë e operacioneve shtetërore elektronike. Mungon një plan i dokumentuar dhe testuar për rikuperimin nga fatkeqësitë. Nuk ka qendra rezervë funksionale, ndërsa kopjet rezervë ekzistuese janë të pamjaftueshme për rikuperim të sigurt dhe në kohë. 

Platforma e-Kosova përballet me mangësi në kontrollet e aplikacionit, të cilat ndikojnë integritetin, saktësinë dhe sigurinë e të dhënave. Për shërbime si “Shtesat për fëmijë” dhe “Subvencionimi i librave”, mungesa e ndërlidhjes së sistemeve për verifikimin e kritereve si “rezidenca” ka lejuar përfitimin pa plotësuar kushtet e nevojshme. Ndërlidhja e shërbimit për shtesat e fëmijëve me sistemin e brendshëm të MFPT-së ka sjellë aplikime të dyfishta dhe vështirësi në menaxhimin e pagesave. Mungesa e përditësimit të gjendjes së pagesës në kohë reale dhe kontrollet e dobëta në modulin e pagesave kanë lejuar pagesa të njëjta të ekzekutohen disa herë, duke krijuar pasoja financiare për qytetarët. 

Ndërsa, auditimit tjetër i Sistemit të Tatimit në Pronë është kryer duke mbuluar MFPT-në dhe institucione tjera zbatuese. 

Tatimi në pronë në Kosovë është burim kryesor i të hyrave vetanake për komunat dhe një instrument i rëndësishëm për financimin e shërbimeve publike lokale. Ky tatim,  aplikohet mbi të gjitha pronat e paluajtshme pavarësisht destinimit të tyre. Zhvillimi i sistemit elektronik i filluar në vitin 2008 ka transformuar administrimin e tatimit në pronë duke e bërë më të menaxhueshëm si platformë të centralizuar me një bazë të të dhënave të vetme për të gjitha komunat. Megjithatë, ende nuk ofron gjithmonë të dhëna të sakta, të plota dhe të besueshme.

Gjetjet kryesore të këtij auditimi janë:

Ministria e Financave, Punës dhe Transfereve ende edhe pas shumë vitesh nuk arrin të siguroj që zhvillimet që realizohen në sistemin e tatimit në pronë arrijnë saktësisht qëllimin e tyre. Kjo për shkak të mungesës se procedurave që sigurojnë kontrolle të brendshme funksionale lidhur me testimin e zhvillimit të ndryshimeve në sistem, aprovimit dhe refuzimit të zhvillimit të ndryshimeve dhe menaxhimit e trajtimit të kërkesave për zhvillim. 

Mungesa e kontrolleve hyrëse në aplikacion për Sistemin e Tatimit në Pronë ka krijuar rreziqe për saktësinë e të dhënave dhe integritetin e shërbimeve. Janë evidentuar mangësi në ndërlidhjen e sistemit me regjistrin e të dhënave të Agjencisë Kadastrale të Kosovës, si dhe ndërlidhjes me Sistemin e Anketimit, po ashtu mungesa e kontrolleve kompensuese në nivel komunal. Kjo ka shkaktuar të dhëna të pasakta për tatimpaguesit dhe pronat. 

Janë evidentuar mangësi në kontrollet e përpunimit, të cilat kanë shkaktuar mos shpërndarjen e pagesës në mënyrë proporcionale dhe në borxhe të pasakta për qytetarin duke e dëmtuar me ndëshkime dhe interesa. 

Sistemi i Tatimit në Pronë ka mangësi në regjistrimin e pagesave, nuk e regjistron datën e saktë të kryerjes së tyre, nuk e pasqyron gjendjen reale të faturës dhe nuk mundëson pasqyrim dhe zbatim të saktë të kërkesave ligjore dhe rregullative. Si pasojë, qytetarët mund të penalizohen padrejtësisht me interesa, pavarësisht pagesës në kohë, duke ulur besueshmërinë në sistemin tatimor. Disa procese kryhen në mënyrë manuale, të cilat rrisin rrezikun e gabimeve dhe humbjes së të dhënave jashtë sistemit.

Edhe pse sistemi gjeneron gjurmë të auditimit, mungesa e plotësisë dhe e monitorimit të rregullt të tyre rrit rrezikun e ndryshimeve të paautorizuara ose gabimeve, duke cenuar transparencën, integritetin dhe besueshmërinë e sistemit. Mungesa e standardizimit dhe kontrollit të qasjes, si dhe mungesa e një mekanizmi të centralizuar për menaxhimin e kredencialeve, rrit rrezikun e qasjes së tepërt, duplikimeve dhe emërtimeve të paqarta të përdoruesve. Dërgimi i fjalëkalimeve përmes emailit shton rrezikun e qasjes së paautorizuar. 

Për të ndihmuar në evitimin e parregullsive dhe përmirësimin e proceseve kemi dhënë gjithsej 116 rekomandime për të cilat i ftojmë krerët e institucioneve dhe personat tjerë përgjegjës të ndërmarrin veprime adekuate për zbatimin e tyre.

Të nderuara media,

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka dërguar tek Prokurori i Shtetit gjithsej 69 çështje të evidentuara në 103 raporte të auditimit financiar dhe pajtueshmërisë për sezonin 2024/2025. Këto çështje lidhen kryesisht me dyshime për shkelje dhe parregullsi në prokurimin publik, subvencione dhe transfere, investime kapitale, si dhe paga dhe mëditje. Konkretisht, shpërndarja e rasteve sipas fushave është: 37 raste në prokurimin publik, 19 raste në subvencione dhe transfere, 8 raste në investime kapitale, 4 raste në paga dhe mëditje dhe 1 rast në të hyrat. 

Sipas llojit të institucioneve, 47 raste vijnë nga komunat, 12 raste nga ministritë, 7 raste nga ndërmarrjet publike dhe 3 raste nga institucione të tjera. 

ZKA, tashmë ka marrë konfirmim nga Zyra e Prokurorit të Shtetit se të gjitha 69 çështjet janë dorëzuar tek prokuroritë përkatëse për veprime të mëtejshme ligjore. 

Sipas planit vjetor, pas publikimit të raporteve të auditimit të pajtueshmërisë dhe të performancës, rastet e reja të identifikuara do të analizohen dhe do t’i përcillen Prokurorit të Shtetit gjatë muajve në vijim. 

Krejt në fund, ju njoftojmë se gjatë sezonit auditues të fundit, numri i rekomandimeve të dhëna është rritur nga 817 në 945, por niveli i zbatimit ka mbetur i ulët, vetëm 37%, duke reflektuar regres në përmirësimin e praktikave institucionale. 

Këto ngecje të zbatimit kanë pasojë të drejtpërdrejtë në përsëritjen e dobësive dhe mangësive të kontrollit financiar, duke krijuar rrezik për shpenzim joefikas të fondeve publike dhe mosrealizim të objektivave institucionale. 

Në këtë kontekst, ZKA thekson urgjencën për veprime konkrete nga të gjithë Krerët e institucioneve publike, për të siguruar që paratë e taksapaguesve të shpenzohen sipas ligjit, me transparencë dhe për qëllimin e synuar, duke ndalur përsëritjen sistematike të parregullsive. 

Ju faleminderit!

Të nderuar përfaqësues të mediave,

Ju ftojmë të ndiqni konferencën për media të Auditores së Përgjithshme, Vlora Spanca, ku do të shpalosen rezultatet nga Raporti Vjetor i Auditimit për vitin 2024.

Po ashtu në këtë konferencë do të prezantohen edhe rezultatet individuale të tetë (8) auditimeve të pajtueshmërisë dhe nëntë (9) auditimeve të performancës.

Auditorja e Përgjithshme do të prezantoj edhe informatat për rastet e dërguara në Prokurori.  

Të mërkurën, 3 shtator 2025

Ora: 11:00

Vendi: Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA)

Ju mirëpresim!

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca dhe Drejtori i Ekzekutiv i Institutit AAB për Kontabilistë dhe Auditorë të Certifikuar, Ylber Prekazi, kanë nënshkruar sot marrëveshjen e bashkëpunimit që ka për qëllim zhvillimin e mëtejshëm të kapaciteteve profesionale të stafit të Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA) nëpërmjet programit të Edukimit të Vazhdueshëm Profesional (EVP).

Marrëveshja do të zgjasë për një periudhë 24-mujore dhe përfshin organizimin e trajnimeve vjetore prej së paku 12 orësh për auditorët e ZKA-së, në fusha kyçe të kontabilitetit dhe auditimit.

Vazhdimi i bashkëpunimit ndërmjet ZKA-së dhe Institutit AAB për Kontabilistë dhe Auditorë të Certifikuar, synon ngritjen e vazhdueshme të njohurive dhe aftësive profesionale të auditorëve, promovimin e praktikave të mira, dhe rritjen e cilësisë në auditim. Poashtu dëshmon përkushtimin e ZKA-së për të investuar në zhvillimin profesional të stafit të saj dhe për të siguruar standarde të larta të cilësisë në funksion të auditimit publik në Kosovë.

Me 24 dhe 25 korrik 2025, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, e shoqëruar nga Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, Drejtori i Auditimit Faruk Rrahmani dhe Zyrtarja për Dizajnim Grafik, Dafina Visoka, realizuan vizitë bilaterale në Zyrën Shtetërore të Auditimit të Maqedonisë së Veriut në Shkup.

Auditorja e Përgjithshme me bashkëpunëtorë u pritën nga homologu i saj, z. Maksim Acevski, Auditor i Përgjithshëm i Maqedonisë së Veriut, dhe stafi drejtues i këtij institucioni. Takimi u fokusua në shkëmbimin e përvojave dhe praktikave të mira të auditimit, me theks të veçantë në strukturën dhe vizualizimin e raporteve të auditimit, sidomos Raportit Vjetor të Auditimit, si dhe në praktikat e auditimit të fondeve të Bashkimit Evropian.  

Vizita përfshiu prezantime tematike dhe diskutime interaktive ndërmjet dyja institucioneve, me synim forcimin e bashkëpunimit profesional dhe shkëmbimin e njohurive në fushën e auditimit publik.  

Auditorja e Përgjithshme e Kosovës, znj. Vlora Spanca, vuri në dukje rëndësinë e transparencës dhe gatishmërisë së institucioneve supreme të auditimit për ndarjen e praktikave të mira dhe qasjeve inovative në fushën e auditimit. Ajo e vlerësoi vizitën si një hap të rëndësishëm drejt fuqizimit të një partneriteti të qëndrueshëm dhe nxitjes së të mësuarit të përbashkët, që do të kontribuojë në zhvillimin dhe forcimin e funksionit të auditimit, si në nivel kombëtar, ashtu edhe rajonal.  

Nga ana e tij, Auditori i Përgjithshëm i Maqedonisë së Veriut, z. Maksim Acevski, nënvizoi rëndësinë e bashkëpunimit rajonal dhe shkëmbimit të vazhdueshëm të njohurive ndërmjet institucioneve më të larta të auditimit, me synim forcimin e kapaciteteve të auditimit, rritjen e transparencës dhe ndikimit të auditimeve në sektorin publik.  

Kjo vizitë rikonfirmoin përkushtimin e dy institucioneve për bashkëpunim rajonal dhe ngritje të mëtejme të cilësisë së auditimit, komunikimin e qartë të rezultateve të auditimit për publikun dhe rritjen e transparencës në institucionet publike.  

Sot, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca dhe ushtruesi i detyrës së Drejtorit Ekzekutiv të Shoqatës për Kontabilist të Çertifikuar dhe Auditor të Kosovës (ShKÇAK), Blerim Pushkolli, kanë ripërtërirë marrëveshjen e bashkëpunimit për ofrimin e programit të trajnimeve për Edukimin e Vazhdueshëm Profesional (EVP) për auditorët e Zyrës Kombëtare të Auditimit, në fushën e kontabilitetit dhe auditimit.  

Përmes programeve të ShKÇAK-së, auditorët do të ndjekin së paku 12 orë trajnimi profesional në vit me qëllim të edukimit të vazhdueshëm dhe zhvillimit të njohurive dhe aftësive profesionale në përputhje me standardet dhe praktikat më të mira ndërkombëtare. Marrëveshja do të zgjasë për një periudhë prej 24 muajsh nga dita e nënshkrimit.  

Në kuadër të një vizite studimore në Republikën e Kosovës, një delegacion nga Autoriteti i Ankesave të Prokurimit Publik të Tanzanisë vizitoi sot Zyren Kombëtare të Auditimit (ZKA).

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, i ka përshëndetur dhe u ka uruar mirëseardhje delegacionit nga Tanzania, ndërsa në takim u priten nga Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, dhe zyrtarë tjerë të lartë të ZKA-së.

Me këtë rast mysafirëve iu prezantua historiku, mandati dhe roli i ZKA-së, si dhe praktikat në fushën e auditimit të prokurimit publik dhe auditimeve të performancës. Arben Selimi, Ushtrues Detyre i Drejtorit të Auditimit të Performancës prezantoi ndikimin e punës audituese për forcimin e llogaridhënies dhe transparencës në institucionet publike, si dhe raste konkrete nga auditimi i proceseve të prokurimit në nivel qendror dhe lokal.  

Vizita kishte për qëllim shkëmbimin e përvojave ndërinstitucionale dhe ofroi një mundësi të mirë për të diskutuar mbi sfidat dhe praktikat e ndryshme në mbikëqyrjen e prokurimit publik në të dyja vendet.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) në bashkëpunim me Misionin e OSBE-së në Kosovë të martën në Pejë mbajti punëtorinë rajonale me gazetarë “Rritja e bashkëpunimit me mediat lokale për transparencë dhe llogaridhënie publike”.  

Kjo punëtori është pjesë e një nisme më të gjerë të ZKA-së e cila parasheh organizimin e punëtorive të ngjashme edhe në rajonet tjera të vendit, me qëllim të rritjes së bashkëpunimit me mediat lokale, si dhe informimit të gazetarëve mbi proceset e auditimit.   

Në hapje të punëtorisë, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, theksoi rëndësinë e përfshirjes aktive të mediave lokale në raportimin mbi qeverisjen publike dhe transparencën institucionale. Ajo tha se bashkëpunimi me mediat lokale është thelbësor që qytetarët të informohen në mënyrë aktive lidhur me menaxhimin e parasë publike dhe për të ndihmuar që ndikimi i auditimit të jetë më i madh.  

Në emër të Misionit të OSBE-së, Fatmir Zylfijaj përshëndeti pjesëmarrësit duke theksuar rëndësinë e krijimit të platformave të rregullta të komunikimit ndërmjet institucioneve dhe gazetarëve lokalë.  

Ndërsa Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, prezantoi në detaje rolin e ZKA-së dhe proceset e auditimit, kurse drejtuesit e departamenteve të auditimit për komuna, Blerim Kabashi dhe Blerina Krasniqi, prezantuan shembuj konkretë nga auditimet e fundit si dhe dhanë udhëzime për interpretimin e raporteve të auditimit.  

Gazetarët ndanë përvojat, pritjet dhe nevojat e tyre në raportim mbi çështjet e auditimit dhe qeverisjes publike. Fokusi i tyre ishte te auditimet e nivelit lokal, bashkëpunimi i ZKA-së me auditorët e brendshëm, masat ndëshkuese për mos zbatim të rekomandimeve, etj.  

Në mbylljen e punëtorisë u theksua rëndësia e vazhdimit të këtij bashkëpunimi përmes punëtorive që do të mbahen edhe në rajonet tjera gjatë muajve në vijim, me qëllim të informimit të drejtë dhe për të nxitur transparencën në institucionet publike dhe një qeverisje që i përgjigjet qytetarit. 

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, të premten në konferencë për media prezantoi rezultatet e auditimit për 96 institucione publike për sezonin auditues 2024/2025. Nga 96 raportet e publikuara, 49 janë të nivelit qendror, 38 nivelit lokal si dhe nëntë të ndërmarrjeve publike.

Znj. Spanca theksoi se për 42 institucione publike janë dhënë opinione të pamodifikuara, prej tyre 34 të niveli qendror, shtatë komuna, si dhe një për ndërmarrje publike.  

Përderisa, për 50 institucione tjera, Auditorja e Përgjithshme bëri me dije se janë dhënë opinione të kualifikuara, prej tyre 15 të nivelit qendror, 31 komuna si dhe katër për ndërmarrjet publike. Ndërsa, për katër ndërmarrje publike është dhënë opinion i kundërt.

Znj. Spanca tregoi se ZKA-ja përveç opinionit të auditimit ka dhënë edhe konkluzionin e  pajtueshmërisë me ligjet dhe rregulloret në fuqi, ku për 96 institucione janë dhënë 33 konkluzione të pa modifikuara, 60 konkluzione të modifikuara, si dhe tri  konkluzione të kunderta.  

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, i njoftoi gazetarët se për të gjitha këto auditime janë dhënë gjithsej 765 rekomandime, prej tyre 413 për nivelin lokal, 194 për nivelin qendror, si dhe 158 për ndërmarrjet publike.  

“Pavarësisht rekomandimeve të dhëna, rezultatet e auditimit tregojnë se cilësia e raportimit financiar dhe ekzekutimit të buxhetit ende nuk është e mirë. Në raport me vitin e kaluar kjo cilësi është përkeqësuar më tej, sidomos tek niveli lokal ku në vitin 2023 janë dhënë 23 opinione të kualifikuara, përderisa në vitin 2024 janë dhënë 31 opinione të kualifikuara për komuna”, deklaroi znj. Spanca.      

Fjala e plotë e Auditores së Përgjithshme në konferencën për media:  

Të nderuara media,

Të nderuar qytetarë,  

Duke u kujdesur që të siguroj përmbushjen e parimeve bazë të funksionimit të Institucionit Suprem të Auditimit, atë të “transparencës dhe llogaridhënies”, e kam ftuar këtë konferencë për media sot, për të sjellë para jush informacionet e fundit të rezultateve të auditimit për sezonin auditues 2024-2025.

Por, fillimisht më lejoni të shpreh falënderimin tim të sinqertë për angazhimin tuaj me mjaftë përkushtim dhe bashkëpunimin tuaj të vazhdueshëm, e veçanërisht atë që dëshmuat që nga fillimi i këtij qershori, për të prezantuar në nivel të lartë, korrekt dhe mjaftë gjithëpërfshirës rezultatet e Zyrës Kombëtare të Auditimit të publikuara kohëve të fundit, por edhe më herët. Në një periudhë jashtëzakonisht të ndjeshme, ku Kuvendi i Kosovës ende nuk është konstituar, ju keni qenë zëri ynë i fuqishëm, duke publikuar 195 artikuj që kanë ndriçuar në mënyrë të detajuar rezultatet tona rreth menaxhimit të parasë publike.

Ashtu siç ju kemi informuar në konferencën paraprake për media për këtë vit, në planin auditues kemi planifikuar kryerjen e gjithsej 139 auditime të llojeve të ndryshme, si: financiare, pajtueshmërisë, performancës dhe teknologjisë së informacionit.

Ligji për Auditorin e Përgjithshëm dhe Zyrën Kombëtare të Auditimit përcakton se në baza vjetore kemi obligim që deri me 30 qershor të përfundojmë auditimin financiar dhe të pajtueshmërisë për të gjitha Organizatat Buxhetore (OB) gjithsej 96 sosh. Sot, ju informoj se kemi arritur që brenda këtij afati t’i realizojmë auditimet dhe publikojmë raportet për të gjitha OB-të.

Nga 96 raportet e publikuara, 49 janë të nivelit qendror, 38 nivelit lokal/komuna si dhe nëntë (9) të ndërmarrjeve publike.

Në këto raporte janë dhënë 42 opinione të pamodifikuara – të pastra (34 të niveli qendror, shtatë (7) të ai lokal, si dhe një (1) për Ndërmarrje Publike - Telekomi).

Po ashtu janë dhënë 50 opinione të kualifikuara – jo të mira (15 niveli qendror, 31 komuna si dhe katër (4) për NP),  si dhe katër (4) NP kanë opinion të kundërt – Trepça, KRU Hidrodrini, NP Uniteti – Mitrovicë dhe Termokosi.

Përveç, opinionit të auditimit për Pasqyra Financiare Vjetore, Zyra Kombëtare e Auditimit, ka dhënë edhe konkluzionin në lidhje me pajtueshmërinë me autoritetin (ligjet dhe rregulloret), duke vlerësuar nëse procesi i ekzekutimit të buxhetit ka qenë në të gjitha aspektet materiale, në pajtueshmëri me kriteret e përcaktuara të auditimit që burojnë nga legjislacioni i zbatueshëm për subjektin e audituar.

Duhet theksohet se për 96 institucione janë dhënë 33 konkluzione të pa modifikuara të pajtueshmerisë (të pastërta), prej tyre 32 janë në nivel qendror dhe një (1) në nivel lokal (Komuna e Mamushës).

Ndërsa janë dhënë 60 konkluzione të modifikuara – jo të mira, prej tyre 17 në nivel qendror, 35 në nivel lokal dhe tetë (8) në ndërmarrje publike.

Më duhet të theksoj se kemi dhënë edhe tri (3) konkluzione të kunderta (Komuna e Prishtinës, Malishevës dhe NP Trepça).

Për të gjitha këto auditime kemi dhënë gjithsej 765 rekomandime. Prej tyre, numri më i madh është dhënë për nivelin lokal 413 rekomandime, për nivelin qendror 194, si dhe për Ndërmarrje Publike janë dhënë 158 sosh.

Vlen të theksohet se nga numri i përgjithshëm i rekomandimeve, 366 prej tyre janë të reja, 353 jenë rekomandime të përsëritura, si dhe 46 janë rekomandime pjesërisht të përsëritura.

Pavarësisht rekomandimeve të dhëna, komunikimeve të vazhdueshme me të gjitha nivelet e organizatave buxhetore të audituara, pastaj mbajtjes së takimit me Kryetarët e komunave, me DEMOS, OSBE, rezultatet e auditimit tregojnë se; cilësia e raportimit financiar dhe ekzekutimit të buxhetit ende nuk është e mirë. Në raport me vitin e kaluar kjo cilësi është përkeqësuar më tej, sidomos tek niveli lokal ku në vitin 2023 janë dhënë 23 opinione të kualifikuara, përderisa në vitin 2024 janë dhënë 31 opinione të kualifikuara për komuna.                                   

Testimet tona të auditimit kanë nxjerrë në pah çështje të ndryshme, ndër të cilat ato më kryesore që kanë ndikuar në dhënien e opinionit të kualifikuar (jo të mirë) të auditimit për vitin 2024 për Nivelin Qendror janë:

• klasifikimi jo adekuat i shpenzimeve ;
• regjistra jo të saktë të pasurive jo financiare;
• prezantim jo të saktë të llogarive të arkëtueshme dhe detyrimeve kontigjente ;
• nënvlerësim dhe mbivlerësimi i obligimeve ; si dhe
• pagesa e punonjësve në mungesë të dëshmive për vijueshmëri në punë. Gjatë vitit 2024, në total për 101 zyrtarë janë paguar 691,050€. MMPHI për 62 zyrtar ka paguar gjithsej 465,568€, MKK për 19 zyrtarë ka paguar 112,558€ dhe MPB për 20 zyrtarë ka paguar 112,942€.

Ndërsa çështjet kryesore dhe sistematike që nuk ishin në pajtueshmëri me ligjin në nivelin qendror ishin tek investimet kapitale dhe subvencionet.

Tek investimet kapitale, po i përmendi disa:

• Menaxhimi jo i mirë kontratave;
• Ndryshim në sasi të paramasës pa aprovime paraprake dhe tejkalimi i pagesave për pozicione në kontratat në çmim për njësi ;
• Pagesa para pranimit të furnizimeve të veturave zyrtare ;
• Shpërblimi me kontratë i Operatorëve Ekonomik të papërgjegjshëm ;
• Vonesa në trajtimin e lëndëve të ankesave nga ekspertët shqyrtues – si shkak i mos marrjes me përgjegjësi të plotë të detyrave nga ekspertët shqyrtues; dhe
• Mangësi të tjera në fushën e prokurimit.

Në kategorinë e subvencioneve dhe transferëve kanë ndikuar:

• Përfitimi i më shumë se 1 pensioni në  skema pensionale për shkak të mungesës se interpretimit përfundimtar të ligjeve për skemat pensionale;
• Vonesa në arsyetimin e subvencioneve – si pasojë e mungesës së mekanizmave adekuat për monitorim të përfituesve;
• Mos respektimi i kritereve për subvencionimin e NVM-ve – si pasojë e kontrolleve jo efektive e komisioneve monitoruese në kuadër të MINT;
• Mos funksionalizimi i projektit për sistemin e ujitjes në komuna nga buxheti i subvencioneve dhe transfere si rezultat i problemeve në planifikim – në mungesë të analizave të mirëfillta nga Komunat përfituese;
• Në mungesë të kufizimeve teknike në sistem elektronik të subvencionimit të librave shkollor ka rezultuar që të përfitojnë individ të cilët nuk i plotësojnë kriteret;
• Vonesa në realizimin e pagesave për grante në bujqësi- ku shkak i kësaj ishte mungesa e një sistemi efektiv i kontrolleve në menaxhimin e pagesave.

  Mangësi të tjera të rëndësishme, po ashtu janë:

• Vonesa në pagesat e obligimeve të papaguara;
• Tejkalim i afateve ligjor me ushtrues detyre (60 raste në MKRS, 15 në ZP, 22 në MASHTI etj);
• Avance të hapura të udhëtimeve zyrtare dhe mangësi në shfrytëzimin e kredit kartelës.
• Angazhimi i 153 konsulentëve nga MKRS me marrëveshje për shërbime të veçanta përmes procedurave të prokurimit për pozita të rregullta, si zyrtar administrativ, ligjor, financave, arkivit, IT, vozitës,  etj.  

Të nderuara media,

Në nivelin lokal, ZKA ka audituar 38 komuna dhe një ndër faktorët kyç që ka ndikuar në dhënien e opinioneve të kualifikuara janë mangësitë në regjistrat e pasurive, si dhe keqklasifikimi i shpenzimeve i cili ishte rezultat i zbatimit të kontratës kolektive.

Duhet theksuar se pasojat e kontratës kolektive viteve të fundit po reflektohen, jo vetëm në shpenzimin e buxhetit dhe kostot shtesë gjyqësore dhe përmbarimore, por po ndikojnë edhe në modifikimin e opinioneve të komunave.

Në 14 komuna, keqklasifikimi ka qenë faktor përcaktues në kualifikimin  e opinionit të auditimit.

Totali i shpenzimeve përmes vendimeve gjyqësore/përmbarimore në nivel lokal ishte rreth 85 milionë euro, ku prej tyre rreth 80% rrjedhin nga kontrata kolektive.

Ndërsa, çështjet kryesore dhe sistematike që kanë të bëjnë me papajtueshmërinë me ligjet dhe rregulloret, janë:

• Hyrja në obligime kontraktuale pa mjete financiare për projekte milionëshe,
• Aplikim i procedurave të prokurimit me negocim, jo në përputhje me Ligjin
• Parregullsi në menaxhimin e kontratave, me theks, pagesa për punë të pa kryera, të cilat edhe janë pranuar nga mekanizmat përkatës;
• Vonesa në realizimin e shumë projekteve të kontraktuara;
• Vonesa në realizimin e pagesave ndaj operatorëve ekonomikë;
• Ndryshimet buxhetore për projekte kapitale pa aprovimin e Kuvendit Komunal;
• Shmangie nga procedurat e prokurimit publik; 
• Mangësi të tjera të cilat për shkak të kohës nuk mund t’i përmendi të gjitha;
• Mangësi në dhënien e subvencioneve, qoftë nga Kryetari i Komunës apo Kuvendi komunal; si dhe
• Kontrolle të dobëta në menaxhimin e pasurisë jo financiare.

Vlen të theksohet se komunat ku janë evidentuar çështjet e shumta të mos pajtueshmërisë janë: Komuna e Prishtinës, Malishevës, Prizrenit, Suharekës, Graçanicës, Fushë Kosovës, Lipjanit, Pejës, Vushtrrisë, Gjilanit, etj.

Për shkak të konkluzioneve të kundërta të dhëna, para jush po shpalos disa nga gjetjet kryesore të Komunës së Prishtinës dhe Malishevës.

v Siç edhe ju keni raportuar më herët, nëKomunën e Prishtinës kemi vërejtur:

Ø Aplikim i procedurave të prokurimit me negocim nuk është bërë në përputhje me Ligjin për prokurim publik (LPP) në tri raste, si:

1. Komuna ka zhvilluar procedurë të negociuar pa publikim të njoftimit për kontratën “Ofrimi i makinerisë shtesë për shërbimin e grumbullimit, transportimit dhe deponimit të mbeturinave komunale” në vlerë prej 1,000,000€, ndonëse nuk ishin plotësuar kushtet ligjore për përdorimin e kësaj procedure.
2. Komuna kishte lidhur kontratë të negociuar “Ndërtimi i strehimores për qentë endacak në vlerë prej 410,000€, përmes procedurës së negociuar pa publikim të njoftimit të kontratës. Arsye për përdorimin e kësaj procedure ishte paraqitur një situatë emergjente lidhur me rrezikun që paraqesin qentë endacakë për qytetarët.
3. Po ashtu, përmes procedurës se negociuar pa publikim të njoftimit, Komuna kishte lidhur kontratën “Renovimi i institucioneve edukativo-arsimore – Byfetë” në vlerë prej 849,306€. Si arsyetim për përdorimin e kësaj procedure është përdorur vendimi i Kryetarit të Komunës, i datës 29.07.2024, për miratimin e programit të mësimit tërëditor në pesë shkolla të Prishtinës.  

Ø Kontraktimi dhe pagesat në formë të paradhënies në kundërshtim me Ligjin e prokurimit dhe Ligjin e buxhetit  - Komuna ka hyrë në marrëveshje kontraktuale me UNDP-në për të realizuar projektet:

1. Ndërtimi i Sallës multifunksionale (Tulltorja); dhe

2. Sallës koncertale të ish objekti i Gërmisë.

Këto projekte janë planifikuar të përfundojnë me 31 gusht të vitit 2025. Komuna, në kundërvlerë të projektit i ka transferuar në formë parapagimi vlerën financiare prej 5,120,000€. Përderisa, sipas një raporti të progresit të UNDP-së, kjo e fundit do të participonte me vetëm 100,000€, vlerë e cila nuk ishte e përfshirë fare në marrëveshje. Për më tepër, menaxhimi dhe përgjegjësia e zbatimit të procedurave të prokurimit i ishte ngarkuar UNDP-së.

Kjo marrëveshje, ishte në kundërshtim me Ligjin e Prokurimit Publik dhe Ligjin e Buxhetit për vitin 2024 për shkak se Komuna kishte deleguar të gjitha përgjegjësitë për zhvillimin e procedurave të prokurimit tek UNDP, por edhe kishte transferuar në formë të parapagimit të gjitha fondet tek UNDP.  Për më tepër, transferimi i fondeve ishte zhvilluar në mungesë të raporteve të pranimit të furnizimeve, punëve dhe shërbimeve në vlerë të përgjithshme prej 5,120,000€. 

Ø Ndryshimet buxhetore për projekte kapitale pa aprovimin e Kuvendit Komunal-kemi vërejtur në 17 pagesa të investimeve kapitale, me vlerë totale 3,400,807€ për të cilat fondet janë marrë nga projekte të tjera të aprovuara me ligjin e buxhetit.  

Për dallim nga viti i kaluar, edhe Komuna e Malishevës ka mospajtueshmëri të shumta me ligjet dhe rregulloret në fuqi.

Ø Komuna kishte hyrë në obligime kontraktuale në mungesë të fondeve të mjaftueshme në katër kontrata, me ç’rast vlera e obligimeve kontraktuale pa mbulesë ishte  1,102,644 euro.

Ø Po ashtu Komuna ka pasur edhe shmangie të procedurave të prokurimit duke lidhur marrëveshje bashkëpunimi në vlerë 52,360 euro  me Organizatën Jo Qeveritare "Agjencioni i Zhvillimit Rajonal – Jugor" nga e cila nuk mund të matej dhe dokumentohej përftimi i komunës.

Ø Tjetër çështje që duhet të theksohet është se në tri kontrata kornizë ishte bërë tejkalimi i vlerës së përgjithshme të kontraktuar për 195,890 euro dhe në nëntë pozicione ishin tejkaluar përqindjet e peshëve të përcaktuar në dosje të tenderit/kontratë, që kishin rezultuar me shpenzime shtesë.

Ndërmarrjet Publike:

Të nderuara media,

Përveç auditimeve në nivel qendror dhe lokal, kemi kryer edhe  auditimin e  nëntë (9) Ndërmarrjeve Publike.

Arsyet e dhënies së opinionit të kundërt dhe të kualifikuar për këto NP  janë:

• Mangësitë në regjistrim dhe mos përditësim të pasurive, mos rivlerësimi i pasurive, mungesa e dokumentacionit të pronësisë, etj;
• Mungesa e harmonizimit të regjistrave të stoqeve me inventarizimin fizik, dobësi ne prezantim te vlerës se stoqeve;
• Mos provizionimi i llogarive të arkëtueshme tregtare dhe mos harmonizimi në mes të shënimeve kontabël të llogarive të arkëtueshme dhe letër konfirmimeve, pagesat dhe arkëtimet të konsumatorëve të paidentifikuar;
• Mos harmonizimi në mes të shënimeve kontabël të llogarive të pagueshme dhe letër konfirmimeve dhe dëshmive mbështetëse;
• Prezantimi jo i plotë i informacioneve shpjeguese, prezantim jo i saktë i vlerës së parasë së gatshme dhe mospërputhje ndërmjet PFV-se dhe shënimeve kontabël (të hyrat e shtyra); si dhe
• Mos përputhja e detyrimeve tatimore në regjistrat kontabël me gjendjen e obligimeve në ATK dhe mos prezantim i saktë i obligimeve.

Ndërsa çështjet kryesor që kanë ndikuar në konkluzione të pajtueshmërisë janë:

• Mangësi në procesin e rekrutimit dhe ristrukturimit të ndërmarrje dhe mos përcaktim i kritereve për pozita qe konsiderohen të rëndësisë së veçantë me rastin e aplikimit të pakos për dalje vullnetare nga puna; 
• Angazhimi i shërbimeve të auditimit nga auditori privat, për kundër faktit se ndërmarrja ishte subjekt i auditimit nga ZKA;
• Përdorimi i procedurës së negociuar pa publikim të njoftimit për kontratë; si dhe
• Mangësi gjatë procesit të vendosjes së kritereve në dosje të tenderit,

Një gjendje më e rënduar është vërejtur tek  Ndërmarrja Publike “Trepça”, ku do i theksoj disa çështje kryesor që kanë ndikuar në konkluzionin e kundërt të pajtueshmërisë si:

• Bordi Mbikëqyrës i Trepça Sh. A. nuk ka arritur t'i ushtroj kompetencat e veta në të gjitha njësitë biznesore të ndërmarrjes. Njësia Biznesore Minierat me flotacion Kopaonik- Leposaviç nga aspekti organizativ, rregullativ dhe financiar ka operuar jo në përputhje të plotë me kornizën ligjore;
• Ndërmarrja nuk ka kryer pagesat për tatimin në paga dhe kontributet që nga viti 2020, duke akumuluar detyrime prej 14,390,403€, përfshirë interesa dhe ndëshkime. Po ashtu, për rreth 104 punonjës në njësinë në Leposaviç nuk është bërë deklarimi në ATK, për shkak të mungesës së dokumentacionit të Republikës së Kosovës; 
• Ndërmarrja kishte lidhur kontratë në vlerë prej 773,844€ me një operator ekonomik të pa licencuar për tregtim të derivateve. Po ashtu, kontrata ishte nënshkruar vetëm nga drejtori për blerje dhe shitje dhe drejtori i shërbimeve financiare, ndërkohë që, sipas LPP-së, nënshkrimi është dashur të bëhet nga Kryeshefi Ekzekutiv dhe zyrtarët tjerë të autorizuar;
• Negocimi i çmimit me operatorët ekonomik dhe shpërblimi me kontratë i operatorit ekonomik të pa përgjegjshëm; si dhe
• Dobësi në sistematizimin e vendeve të punës - Kemi identifikuar se 41 punonjës të cilët me kontrata janë të sistemuar në një vend pune të caktuar gjatë vitit 2024 ata kanë punuar në një vend tjetër pune në kuadër të njësisë biznesore.

Performanca

Përveç auditimeve financiare dhe pajtueshmërisë, ZKA deri më tani ka publikuar edhe katër (4) auditime të performancës si:  

1. Menaxhimi i sektorit të ndërtimit në Prishtinë;
2. Infrastruktura e Hekurudhave të Kosovës - Infrakos (Projekti i rehabilitimit të linjës 10 Hani i Elezit – Leshak);
3. Sistemi elektronik “ASYCUDA” në Doganë; si dhe
4. Menaxhimi i kontratës “Mirëmbajtja dhe riparimi i infrastrukturës në deponine sanitare dhe stacionet e transferit në Kompaninë e Menaxhimit të Deponive në Kosovë”.

Ndërsa priten të publikohen edhe nëntë (9) raporte të performancës deri në fund të gushtit të cilat janë:

1. Licencimi i institucioneve parashkollore dhe mbikëqyrja e tyre;
2. Efiçienca e Energjisë – BRE – Burimet e Ripërtëritshme Energjetike në KOSST;
3. Mbrojtja, zhvillimi dhe ripërtëritja e hapësirave pyjore;
4. Efektiviteti i sistemit për mbrojtjen e të drejtave të konsumatorëve në Kosovë;
5. Parkingu nëntokësor në Malishevë;
6. Vlerësimi i zbatimit të rekomandimeve të raporteve të auditimit të performancës të vitit 2019;
7. Ndërtimi i objektit të Ortopedisë në QKUK;
8. Platforma e shërbimeve online E-Kosova; si dhe
9. Tatimi në pronë.  

Adresimi i rasteve në Prokurori

Të nderuar media,

Deri në muajin qershor 2025, për sezonën e auditimit 2024/2025, Zyra Kombëtare e Auditimit ka drejtuar informacion në Prokurorinë e Shtetit për gjithsej 11 raste, që lidhen me parregullsi të evidentuara në kuadër të  raporteve të auditimit të performancës.

Për raportet e tjera të publikuara jemi në proces të analizës për identifikimin dhe adresimin e çështjeve me elemente të mundshme të veprave penale për këtë sezonë audituese, për të cilat do të njoftoheni në konferencat e ardhshme.

Të nderuara media,

Krejt në fund, dëshiroj të ftojë kryesuesit e institucioneve publike që rekomandimet e dhëna t’i pranojnë si një kontribut serioz me qëllim kryesor përmirësimin e proceseve, aktiviteteve dhe operacioneve të organizatave të tyre.

Kjo padyshim se do të ndikojë në përmirësimin e përgjithshëm të menaxhimit më të mirë të parasë publike dhe cilësisë së shërbimeve të ofruara.

Unë si Auditore e Përgjithshme zotohem se Zyra Kombëtare e Auditimit në përputhje me mandatin e përcaktuar kushtetues dhe ligjor do të jetë e gatshme të ndihmojë në adresimin sa më efikas të rekomandimeve të dhëna në  të mirë të interesit publik.

Ju faleminderit!

Më 2 dhe 3 korrik 2025, në Baku të Azerbajxhanit u mbajt punëtoria rajonale “Auditimi i Prokurimit Publik – Praktika dhe Inovacione”, e organizuar nga Dhoma e Llogaridhënies e Azerbajxhanit në bashkëpunim me SIGMA-n dhe ekspertë të institucioneve më të larta të auditimit nga vende të ndryshme. Punëtoria pati për qëllim shkëmbimin e përvojave dhe thellimin e bashkëpunimit në mes të Institucioneve Supreme të Auditimit.  

Në këtë ngjarje virtualisht mori pjesë edhe Zyra Kombëtare e Auditimit e Kosovës, e cila u përfaqësua nga Udhëheqësi i Departamentit për Auditimin e Performancës, Arben Selimi.  

Në kuadër të sesionit dedikuar përvojave të Institucioneve Supreme të Auditimit, z. Selimi prezantoi qasjen dhe praktikat e ZKA-së në auditimet për fushën e prokurimit publike, duke ndarë sfidat, zhvillimet dhe rezultatet e arritura në këtë fushë.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, të martën priti në takim pune Udhëheqësen e Ekipit të  Qeverisjes së Mirë në kuadër të projektit Reforma në Administratën Publike/ Menaxhimi i Financave Publike në Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë, Laura Fallavollita. Takimi u mbajt në kuadër të bashkëpunimit të vazhdueshëm dhe pati për qëllim informimin e dyanshëm për zhvillimet më të fundit.  

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, e njoftoi mysafiren për përfundimin e procesit të auditimit të rregullsisë dhe publikimin e raporteve. Në veçanti u bisedua për trendin e opinioneve të auditimit për organizatat buxhetore në nivel qendror dhe lokal si dhe potencoi rëndësinë e zbatimit të rekomandimeve nga institucionet publike. Gjithashtu znj. Spanca e njoftoi edhe për auditimin e Raportit Financiar Vjetor të buxhetit të shtetit dhe për çështje të tjera me interes të dyanshëm.  

Palët theksuan rëndësinë e bashkëpunimit të ndërsjellë si dhe rëndësinë që kanë auditimet në rritjen e llogaridhënies dhe transparencës në institucionet publike.  

Në takim morën pjesë edhe Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, Drejtoresha e Departamentit për Komunikim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar në ZKA, Qendresa Mulaj. Ndërsa nga Zyra e BE-së ishin edhe Burbuqe Kelmendi, Menaxhere Projekti/Koordinatore Binjakëzimi dhe Edon Kalludra Menaxher i Projektit.