Lajmet

Me qëllim të rritjes së cilësisë së raporteve të auditimit të performancës, Zyra Kombëtare e Auditimit ka filluar me trajnimin për avancimin e aftësive analitike dhe kërkimore të auditorëve të performancës. Ky trajnim është duke u zbatuar në kuadër të marrëveshjes me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Suedisë “Bashkëpunimi për Zhvillim Institucional me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Kosovës 2020-2023”. Trajnimet në kuadër të këtij bashkëpunimi ofrohen nga ekspertët dhe kolegët nga Zyra Kombëtare e Auditimit të Suedisë. Përmes këtyre trajnimeve auditorët e performancës të Zyrës Kombëtare të Auditimit do t’i avancojnë njohuritë në analiza më të thella dhe metodat kërkimore si dhe teknikat e shkrimit të raporteve të performancës në mënyrë që ato të jenë të shkruara me gjuhë të thjeshtë dhe të jenë miqësore ndaj lexuesit. Këto punëtori do të jenë interaktive me shembuj praktik të raporteve të auditimit si dhe përmbajnë edhe video materiale dhe detyra për auditorët.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca dhe Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Ilir Salihu, kanë pritur në takim përfaqësuesin e USAID-it, Jeton Cana dhe ata të projektit  TEAM (Komunat Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse), Aferdita Mekuli dhe Ruzhdi Zeqiri, me të cilët kanë diskutuar për vazhdimin e bashkëpunimit. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka falënderuar përfaqësuesit e USAID/ TEAM për angazhimin e deritanishëm, duke shprehur gatishmërinë e saj për të vazhduar bashkëpunimin përmes projekteve të cilat në fushëveprimin e tyre kanë aktivitete që ndërlidhen me mandatin e ZKA-së, qoftë si përfituese e drejtpërdrejtë apo si kontribuuese në aktivitetet që promovojnë punën audituese dhe rrisin ndikimin e auditimit të jashtëm në përmirësimin e menaxhimit në administratën publike. Deri më tani USAID TEAM ka përkrahur ZKA-në për forcimin e kapaciteteve në identifikimin e rasteve potenciale për mashtrim; në trajnimin e personelit auditues të ZKA-së për identifikimin dhe raportimin e rasteve të mashtrimit; në procesin e zhvillimit të softuerit për menaxhimin e auditimit; si dhe në prioritizimin e sektorëve dhe përzgjedhjen e temave të auditimeve të performancës.  

Auditorja e Përgjithshme e Republikës së Kosovës, Vlora Spanca, ka pritur të martën në takim Avokatin e Popullit, Naim Qelaj. Me këtë rast znj. Spanca ka vlerësuar punën e deritanishme të Institucionit të Avokatit të Popullit në avokimin për mbrojtjen, mbikëqyrjen dhe promovimin e të drejtave dhe lirive themelore në Kosovë. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka shprehur përkushtimin e saj për vazhdimin e bashkëpunimit në mes të Zyrës Kombëtare të Auditimit dhe Institucionit të Avokatit të Popullit, me qëllim të adresimit të çështjeve me interes për vendin dhe shoqërinë. Ndërsa Avokati i Popullit Naim Qelaj, ka përgëzuar Auditoren e Përgjithshme, Vlora Spanca për marrjen e detyrës së re, duke i dëshiruar suksese gjatë realizimit të mandatit në fuqizimin e llogaridhënies dhe transparencës në sektorin publik. Me këtë rast z. Qelaj është zotuar se bashkëpunimi i mirë në mes të Institucionit të Avokatit të Popullit dhe Zyrës Kombëtare të Auditimit do të vazhdojë edhe më tutje në funksion të respektimit të të drejtave të njeriut dhe forcimit të sundimit të ligjit.  

Në Komunën e Prizrenit të hënën është mbajtur debati i radhës për zbatimin e rekomandimeve të Zyrës Kombëtare të Auditimit. Në këtë debat të pranishëm kanë qenë kryetari i Komunës së Prizrenit, Mytaher Haskuka, Udhëheqësi i Auditimit nga Zyra Kombëtare të Auditimit (ZKA), Arian Haxha, Visar Prebreza nga BIRN si dhe këshilltarët e Kuvendit Komunal. Udhëheqësi i Auditimit nga Zyra Kombëtare të Auditimit (ZKA), Arian Haxha, ka thënë se Komuna e Prizrenit ka shënuar progres sa i përket zbatimit të rekomandimeve të Auditorit të Përgjithshëm, mirëpo ekzistojnë edhe disa çështje të cilat duhet të adresohen. Sipas tij, fakti se prej 23 rekomandimeve sa kanë qenë në vitin 2019, për vitin 2020 janë 15 rekomandime tregon interesimin e Komunës së Prizrenit  për adresimin e gjetjeve dhe zbatimin e rekomandimeve. Haxha ka folur edhe për pandeminë, duke thënë se përveç disa vonesave pandemia nuk ka pasur ndikim në cilësinë e punës. Ai ka thënë se puna audituese është kryer në mënyrë të rregullt dhe të gjitha mostrat e planifikuara janë testuar. Ndërkaq kryetari i Komunës së Prizrenit, Mytaher Haskuka, ka bërë me dije se pas pranimit të raportit të auditorit është hartuar plani i veprimit për zbatimin e rekomandimeve. Sa i përket vonesave për  pagesat e  faturave dhe shpenzimeve të tjera, Haskuka ka bërë me dije se janë duke krijuar një program digjital përmes së cilit do të përcillet i gjithë proces që nga lëshimi i faturës deri të dorëzimi i saj në thesar. Kurse Visar Prebreza nga BIRN-i, ka theksuar se raporti i auditimit për Komunën e Prizrenit tregon për punët e mira që janë bërë, por edhe evidenton disa shkelje të cilat duhet të adresohen sa më shpejtë, dhe njëra prej tyre është borxhi i komunës ndaj operatorëve ekonomik. Ai ka thënë se Prizreni ka ulur numrin e rekomandimeve në dy vitet e fundit nga 23 në 15 rekomandime. Prebreza ka vlerësuar se kjo komunë nuk qëndron keq edhe me zbatimin e rekomandimeve, por sipas tij, duhet të vazhdohet edhe më tutje të punohet në adresimin e gjetjeve dhe zbatimin e rekomandimeve.  Prebreza ka theksuar se ekzekutimi i buxhetit vazhdon të jetë problem, prandaj duhet shikuar shkaqet që po ndikojnë në suficit, sidomos për investimet kapitale. Ky debat është organizuar nga BIRN Kosova në  kuadër të Projektit me USAID TEAM i cili ju ka ndihmuar komunave që t’i zbatojnë rekomandimet e auditorit. Debati ka për qellim ngritjen e vetëdijes për rëndësinë e raporteve të auditimit dhe zbatimin e rekomandimeve.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca është pritur sot në takim nga Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca, të cilit ia ka dorëzuar edhe formalisht Raportin Vjetor të Auditimit për Pasqyrat Financiare Vjetore për Buxhetin e Republikës së Kosovës për vitin 2020. Auditorja e Përgjithshme e ka njoftuar Kryetarin e Kuvendit se auditimet e vitit 2020 kanë nxjerrë në pah një sërë mangësish në shumicën e organizatave buxhetore, të cilat karakterizojnë një menaxhim të dobët të fondeve buxhetore. Më tutje, znj. Spanca ka theksuar nevojën për forcimin e kontrolleve në raportimin financiar dhe një qasje më të fokusuar në zgjidhjen dhe adresimin e problemeve të identifikuara. Shqetësuese vazhdon të mbetet niveli jo i kënaqshëm i zbatimit të rekomandimeve. Ndonëse përpjekjet e koordinuara të Zyrës Kombëtare të Auditimit dhe të komisioneve parlamentare të Kuvendit kanë filluar të japin efekte pozitive, është rritur përqindja e rekomandimeve të zbatuara nga 40% në vitin 2019, në 45% për vitin 2020, përmirësimi i mëtejshëm në këtë fushë, kërkon përkushtim më të madh të vendimmarrësve. Po ashtu Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, e ka informuar kryeparlamentarin për planet e ardhshme të Zyrës Kombëtare të Auditimit. Përveç auditimeve të obligueshme, do të vazhdojë të përfshijë në portofolin e auditimit Ndërmarrjet Publike që paraqesin një shkallë më të lartë të rrezikut, si dhe tek auditimet e performancës do të përzgjedh fusha dhe tema me interes për publikun. Në takimin me kryeparlamentarin, znj. Spanca ka theksuar nevojën për ndryshimin e Ligjit për Auditorin e Përgjithshëm, duke theksuar se ky ndryshim do të mundësonte përzgjedhjen e auditimeve duke vlerësuar shkallën e rrezikut për paranë publike. U diskutua edhe çështja e akomodimit të ZKA-së në pronë publike meqë aktualisht është duke operuar në një pronë private. Auditorja e Përgjithshme, ka thënë se një Institucion Suprem i Auditimit, i mandatuar për tu kujdesur për paranë publike shpenzon një shumë të konsiderueshme të parasë publike në qiradhënie. Kjo përveç që zbeh kredibilitetin e institucionit tonë, paratë e dedikuara për qiradhënie do t’i ishin shfrytëzuar për rritjen e mirëqenies së qytetarëve. Kryetari i Kuvendit të Kosovës, Glauk Konjufca, e ka uruar znj. Spanca për marrjen e detyrës së re, si dhe ka shprehur mbështetjen për punën e Zyrës Kombëtare të Auditimit, në rritjen e llogaridhënies dhe transparencës në sektorin publik.

Ferizaj ka qenë komuna e radhës ku të mërkurën është mbajtur debati për gjetjet dhe rekomandimet e Auditorit të Përgjithshëm. Të pranishëm në debat kanë qenë nënkryetari i komunës, Arton Gavazi, Udhëheqësi i Auditimit në Zyrën Kombëtare të Auditimit, Faruk Rrahmani, Visar Prebreza nga BIRN-i si dhe këshilltarët komunal. Me këtë rast Udhëheqësi i Auditimit në Zyrën Kombëtare të Auditimit, Faruk Rrahmani, ka bërë me dije se opinioni i auditimit për vitin 2020 për Komunën e Ferizajt është i kualifikuar për shkak të mos evidentimit të pasurive në vlerë mbi dy milionë e 300 mijë euro. Ai ka thënë se edhe pasuritë nën një mijë euro nuk janë të evidentuara në sistemin E-pasuria tash e katër vite. Prandaj Rrahmani ka bërë thirrje që ky problem të adresohet sepse mund të ndikoj në kualifikimin e opinionit edhe në vitet e ardhshme. Po ashtu Rrahmani ka thënë se borxhet e komunës ndaj operatorëve ekonomik vazhdojnë të përcjellin komunat në përgjithësi, prandaj problemi më i madh është se nëse ndaj operatorëve ekonomik nuk kryhen pagesat brenda afatit kohor atëherë edhe performanca e punëve që do të kryhen do të jetë në nivel më të ulët. Sipas tij, Zyra Kombëtare e Auditimit ka dhënë rekomandimin lidhur me këtë çështje dhe se komuna duhet ta zbatojë atë në mënyrë që të gjendet një zgjidhje. Ndërsa nënkryetari i Komunës së Ferizajt, Arton Gavazi, ka folur për rëndësinë dhe ndikimin e raportit të auditorit në përmirësimin e kualitetit të shërbimeve për qytetarët. Ai ka thënë se raportet e auditorit dhe zbatimi i rekomandimeve ndikojnë në përmirësimin e qeverisjes dhe arritjen e objektivave. Gavazi ka theksuar se për vitin 2020 ndonëse opinioni ka qenë i kualifikuar kanë pranuar më pak rekomandime dhe sipas tij, janë në rrugë të drejt në përmbushjen e obligimeve që dalin nga raporti i auditimit. Gavazi ka bërë me dije se janë pajtuar me gjetjet e Auditorit të Përgjithshëm dhe brenda afatit kohor do të dorëzojnë planin e veprimit për zbatimin e rekomandimeve.  Sipas Gavazit, në përgjithësi zbatimi i rekomandimeve në nivel vendi nuk është i kënaqshëm dhe se  pandemia ka ndikuar që Komuna e Ferizajt të ketë më pak rekomandime të zbatuara. Kurse Visar Prebreza nga BIRN-i ka deklaruar se Ferizaj është një prej komunave që ka numrin më të madh të rekomandimeve të pranuara gjatë tri viteve të fundit, 25 rekomandime kanë në vitin 2018, 20 në vitin 2019 si dhe 18 për vitin 2020. Ai ka bërë thirrje që ë adresohen të gjitha gjetjet e auditorit. Sa i përket gjetjeve të auditorit, Prebreza ka thënë se është shqetësuese fakti që komuna është treguar borxhli ndaj bizneseve dhe në 11 raste ka pasur vonesë të faturave për më shumë së 30 ditë; pastaj angazhimi i personave me kontratat mbi vepër; shkeljet në prokurim që nga planifikimi deri të menaxhimi i kontratës si dhe borxhet që qytetarët dhe bizneset i kanë ndaj komunës të cilat kanë arritur vlerën prej 11.8 milionë euro. Ky debat është organizuar nga BIRN Kosova në  kuadër të Projektit me USAID TEAM i cili ju ka ndihmuar komunave që t’i zbatojnë rekomandimet e auditorit. Debati ka për qellim ngritjen e vetëdijes për rëndësinë e raporteve të auditimit dhe zbatimin e rekomandimeve.

Zhvillimi i vazhdueshëm i kapaciteteve profesionale është domosdoshmëri dhe prioritet i Zyrës Kombëtare të Auditimit. Synimi për të ndikuar në rritjen e përgjegjësisë institucionale që paraja publike të shpenzohet për të mirën e qytetarëve, dhe marrë parasysh ndryshimet që ndodhin në ambientin në të cilin e auditojmë, kërkon nga Zyra Kombëtare e Auditimit që në vazhdimësi t’i avancojë njohuritë profesionale të auditorëve. Kërkesave nga palët e interesit ne duhet të jemi në gjendje t’iu përgjigjemi në mënyrën dhe kohën e duhur. Prandaj, me qëllim të zhvillimit profesional dhe avancimit të njohurive punonjësit e ZKA-së gjatë këtij sezoni do të zbatojnë një plan të ngjeshur të trajnimeve të brendshme. Përveç, trajnimeve të brendshme, punonjësit e ZKA-së do të përfitojnë edhe nga trajnimet e ofruara nga institucionet e tjera vendore dhe ndërkombëtare si dhe do të jenë pjesë në shumë punëtori dhe aktivitete ndërkombëtare. Aktualisht është duke u mbajtur trajnimi i organizuar nga Thesari i Kosovës për modulin “Pamje dhe Raportim në Sistemin Informativ të Menaxhimit të Financave të Kosovës” ku do të diskutohen në detaje modulet e këtij sistemi. Po ashtu auditorët do të jenë pjesë aktive edhe e trajnimeve dhe seminareve të ofruara nga Zyra Kombëtare e Auditimit të Suedisë për Kontrollin dhe Sigurimin e Cilësisë; trajnimin për auditimin e performancës që ndërlidhen me analizat e thella si dhe shkimin e raporteve shkrimin miqësor ndaj lexuesit, teknika për gjuhën e thjeshtë, strukturën e tekstit, infografinë.  Këto trajnime ofrohen në kuadër të zbatimit të marrëveshjes “Bashkëpunimi për Zhvillim Institucional me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Kosovës 2020-2023”. Kurse në kuadër të marrëveshjeve me shoqatat profesionale, auditorët do të ndjekin edhe edukimin  e vazhdueshëm profesional (EVP). Me qëllim të maksimizimit të kohës,  plani i trajnimeve është kryesisht i fokusuar që të zbatohet në muajt jashtë fazës intensive të procesit auditues.

Në rrjedhën e urimeve për emërimin në pozitën e Auditores së Përgjithshme të Republikës së Kosovës, znj. Vlora Spanca ka pranuar letër urimi edhe nga Presidenti i Gjykatës së Auditorëve të Luksemburgut, Marc Gengler. Duke i dëshiruar suksese homologes së tij në udhëheqjen e Zyrës Kombëtare të Auditimit, Gengler, është zotuar se do të angazhohet për të krijuar marrëdhënie të mirë midis dy institucioneve të auditimit. “Në emër të anëtarëve të Gjykatës së Auditorëve të Luksemburgut, do të doja të shpreh urimet e mia të sinqerta dhe urimet e mia më të mira për sukses në ushtrimin e këtij funksioni të rëndësishëm. Ne do të angazhohemi për të krijuar një marrëdhënie të mirë midis dy institucioneve tona të auditimit”, është theksuar në urimin e Presidentit të Gjykatës së Auditorëve të Luksemburgut, Marc Gengler.

Auditori i Përgjithshëm i Republikës së Letonisë, Rolands Irklis, ka përgëzuar Auditoren e Përgjithshme të Republikës së Kosovës, Vlora Spanca, për marrjen e detyrës në udhëheqjen e Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës. Homologu nga Letonia, duke u zotuar për vazhdim të bashkëpunimit, ka thënë se përvoja profesionale e znj. Spanca do të sigurojë zhvillimin e mëtejshëm të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës. “Ne presim me padurim bashkëpunim të suksesshëm me Ju dhe Zyrën Kombëtare të Auditimit, duke mbajtur komunikim për çështjet si në kuadër të INTOSAI-t dhe EUROSAI-t ashtu edhe në shkëmbimin e praktikave dhe përvojave të mira të auditimit në nivel bilateral që do të kontribuojnë në zhvillimin institucional të të dy Institucioneve Supreme të Auditimit. Ju mirëpres me mirësi në komunitetin e Drejtuesve të Institucioneve Supreme të Auditimit!”, është theksuar në letrën e urimit të Auditorit të Përgjithshëm të Republikës së Letonisë, Rolands Irklis.

Presidenti i Gjykatës Evropiane të Auditorëve (ECA), Klaus-Heiner Lehne, i ka dërguar letër urimi Auditores së Përgjithshme të Republikës së Kosovës. Me këtë rast, presidenti i ECA-së ka shprehur gatishmërinë e vazhdimit të bashkëpunimit me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Kosovës. “Në emrin tim dhe në emër të anëtarëve të Gjykatës Evropiane të Auditorëve pranoni urimet e sinqerta për emërimin tuaj dhe ju uroj çdo sukses në zbatimin e detyrave tuaja. Pres që të vazhdoj bashkëpunimi i frytshëm midis institucioneve tona, veçanërisht në kuadër të INTOSAI-t, EUROSAI-t dhe Rrjetit të Institucioneve Supreme të Auditimit të vendeve kandidate dhe kandidatëve të mundshëm, dhe shpresoj të kem mundësinë të takohemi së shpejti”, është thënë në letrën e urimit të Presidentit të Gjykatës Evropiane të Auditorëve.

Zyra Kombëtare e Auditimit ka përfunduar sezonin auditues 2020/21 duke dërguar në Kuvendin e Republikës së Kosovës Raportin Vjetor të Auditimit (RVA). RVA-ja prezanton gjetjet dhe konkluzionet e auditimit, si dhe rekomandimet e dhëna për vitin fiskal 2020 dhe shpreh Opinionin e Auditimit për Raportin Financiar Vjetor të Qeverisë së Kosovës për vitin 2020. Përveç auditimeve financiare dhe të pajtueshmërisë, RVA-ja përfshin informata edhe për auditime të tjera të kryera gjatë sezonit auditues 2020/2021, siç janë auditimet e performancës, të menaxhimit, sistemeve të teknologjisë së informacionit, të projekteve të donatorëve, etj. Këtë vit për herë të parë ky Raport përmban edhe rezultatet nga auditimi i teknologjisë së informacionit që është kryer në Sistemin Informativ për Menaxhimin e Financave të Kosovës. Gjatë këtij sezoni auditues, ZKA-ja ka kryer gjithsej 127 auditime që përfshijnë raportin financiar vjetor të buxhetit të Republikës së Kosovës, me vlerë rreth 2.5 miliardë euro; 90 organizata buxhetore; 12 ndërmarrje publike nga sektorë të ndryshëm; 11 auditime të përformancës si dhe 13 projekte të financuara nga Banka Botërore dhe SIDA. Me rastin e përfundimit të sezonit auditues, Auditorja e Përgjithshme e Republikës së Kosovës, Vlora Spanca, ka theksuar se “Auditimet e vitit 2020 kanë nxjerrë në pah një sërë mangësish në shumicën e organizatave buxhetore, të cilat karakterizojnë një menaxhim të dobët të fondeve buxhetore, si dhe mos arritjen e vlerës për para. Një qasje sistematike dhe më e fokusuar në zgjidhjen dhe adresimin e problemeve të identifikuara, do të ishte më se e nevojshme, në mënyrë që t’i hapet rrugë menaxhimit më të mirë dhe shërbimeve më të mira për qytetarët. Konkluzionet kryesore të raportit nënvizojnë nevojën për një vëmendje të shtuar të drejtuesve të subjekteve publike për forcimin e masave dhe përmirësimin e proceseve në fushat e identifikuara”, ka deklaruar Spanca. Ndërkaq shqetësuese vazhdon të mbetet niveli jo i kënaqshëm i zbatimit të rekomandimeve. Ndonëse përpjekjet e koordinuara të ZKA-së dhe të komisioneve parlamentare të Kuvendit për rritjen e përgjegjësisë së drejtuesve të subjekteve të audituara kanë filluar të japin efekte pozitive, ku  përqindja e rekomandimeve të zbatuaraka arritur në 45% apo 5% më shumës se në vitin paraprak, përmirësimi i mëtejshëm në këtë fushë, kërkon përkushtim më të madh të vendimmarrësve. Me këtë rast Auditorja e Përgjithshme ka falenderuar punonjësit e ZKA-së për punën dhe kontributin e dhënë për të përmbyllur me sukses këtë sezonë të auditimit, gjatë së cilës për herë të parë, është zbatuar sistemi elektronik për menaxhimin e auditimit dhe metodologjia e përditësuar për auditime financiare dhe të pajtueshmërisë. Zyra Kombëtare e Auditimit së shpejti fillon vitin e ri të auditimit dhe aktualisht po punohet në Planin Vjetor të Punës 2021/2022. Raportin e plotë mund ta lexoni këtu.

Auditorja e Përgjithshme e Republikës së Kosovës, Vlora Spanca, ka pranuar letër urimi edhe nga Iniciativa e përbashkët e OECD dhe Bashkimit Evropian SIGMA. Nëpërmjet këtij urimi SIGMA ka shprehur gatishmërinë për vazhdimin e bashkëpunimit me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Kosovës për zhvillimin e kapaciteteve dhe forcimin e qeverisjes publike. “Siç jeni në dijeni SIGMA është një nismë e përbashkët e OECD dhe Bashkimit Evropian (BE) mbështetja e administratave dhe institucioneve në anëtarësimin në BE dhe vendet fqinje në forcimin e qeverisjes publike, përmes ngritjes së kapaciteteve të sektorit publik. Për disa vite kemi punuar dhe mbështetur institucionet supreme të auditimit në rajon në zhvillimin e kapaciteteve të tyre. Do të doja t'ju uroja përsëri gjithë të mirat në rolin tuaj të ri dhe mezi pres më tej zhvillimin e marrëdhënieve midis institucioneve tona”, është thënë në letrën e urimit të dërguar nga SIGMA.