Lajmet

Me qëllim të zhvillimit profesional dhe avancimit të mëtutjeshëm të njohurive punonjësit e Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA) gjatë muajit janar do të zbatojnë planin e trajnimeve të brendshme. Zhvillimi i vazhdueshëm i kapaciteteve profesionale është prioritet i Zyrës Kombëtare të Auditimit dhe sipas planit vjetor të trajnimeve dhe zhvillimit profesional adresohen nevojat dhe kërkesat e stafit për zhvillim. Aktualisht është duke u mbajtur trajnimi për shkrimin e raporteve dhe përdorimin e gjuhës së thjeshtë. Ky trajnim është organizuar në kuadër të projektit të bashkëpunimit bilateral me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Suedisë sipas projektit “Bashkëpunimi për Zhvillim Institucional me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Kosovës 2020-2023”. Trajnimi ofrohet nga ekspertët dhe kolegët nga Zyra Kombëtare e Auditimit të Suedisë. Po ashtu në kuadër të planit të trajnimeve për muajin janar do të mbahet edhe trajnimi i brendshëm me temën “Puna në sistemin SITA problemet kryesore teknike, si të shfrytëzohen manualet dhe udhëzimet të cilat janë vendosur në SITA (teknika të shpejta dhe efikase të mësimit)”. Një trajnim tjetër që do të mbahet gjatë këtij muaji është edhe “Qasja e auditimit në auditimin e pasurive” si dhe trajnimi “Përdorimi i procedurave analitike substanciale”. Gjithashtu deri në fund të muajit janar do të mbahen edhe trajnimi për Ligjin nr.03/L-178 për klasifikimin e informacioneve si dhe ai për aktet nënligjore të ZKA. Sipas Standardeve Ndërkombëtarë të Institucioneve Supreme të Auditimit, institucionet e auditimit duhet të promovojnë zhvillim të vazhdueshëm profesional i cili i kontribuon auditorëve, ekipit dhe përsosmërisë së organizatës. Në përputhje me këto kërkesa, ZKA është e përkushtuar që të siguroje se stafi i saj ka kompetenca profesionale dhe ka mbështetjen e kolegëve dhe menaxhmentit për ta kryer punën si duhet.

Auditorja e Përgjithshme znj. Vlora Spanca dhe Avokati i Popullit, z. Naim Qelaj realizuan një takim njoftues virtual me z. Matanyahu Engelman, Auditor dhe Avokat i Popullit të Izraelit si dhe znj. Dr. Esther Ben-Haim, Shefe e Zyrës së Avokatit të Popullit në Izrael. Auditorja e Përgjithshme znj. Spanca dhe Avokati i Popullit z. Qelaj e njoftuan homologun e tyre lidhur me rolin, mandatin dhe bazën kushtetuese dhe ligjore mbi të cilën realizojnë misionin e tyre, por gjithashtu edhe për sfidat me të cilat përballën dhe mundësitë dhe vizionin e tyre për t’i trajtuar ato në ardhmen. Në anën tjetër, z. Matanyahu dhe znj. Ben- Haim, prezantuan mandatin dhe punën e tyre dhe gjithashtu njoftuan lidhur me organizimin unik të këtij institucioni në Izrael, në të cilin institucioni i Avokatit të Popullit dhe Auditorit Shtetëror veprojnë nën të njëjtën ombrellë, të ndara në dy departamente të veçanta, njëri sa i përket auditimit dhe tjetri për trajtimin e ankesave lidhur me të drejtat e njeriut. Ata njoftuan që ky institucion u themelua në vitin 1949, i cili në baza vjetore auditon 1500 autoritete shtetërore, lëshon 120 raporte të auditimit dhe pranon 18,000 ankesa. Ata tutje shtuan se me kënaqësi mirëpresim iniciativa të shkëmbimit të stafit përmes organizimit të tryezave të diskutimit për tematika të auditimit në fusha me interes për qytetaret. Auditorja e Përgjithshme e Republikës së Kosovës e falënderoi homologun e saj izraelit për takimin dhe e mirëpriti gatishmërinë e tij për bashkëpunim në të ardhmen. Marr parasysh përvojën shumëvjeçare të Auditorit Shtetëror të Izraelit në fushën e auditimit publik si dhe rolin që ky institucion ka në komunitetin ndërkombëtarë të auditimit si INTOSAI dhe EUROSAI, Auditorja e Përgjithshme mirëpret forcimin e bashkëpunimit me qëllim të rritjes së ndikimit të punës së ZKA-së në përmirësimin e menaxhimit të fondeve publike në Kosovë.

Auditorja e Përgjithshme e Republikës së Kosovës, Vlora Spanca, ka uruar drejtorin e Agjencisë Kundër Korrupsionit (AKK) Yll Buleshkaj për marrjen e detyrës së re, duke i dëshiruar suksese  në punë dhe realizim të objektivave gjatë mandatit të tij. Me këtë rast, znj. Spanca ka shprehur përkushtimin e saj për avancimin e bashkëpunimit në mes të Zyrës Kombëtare të Auditimit dhe Agjencisë Kundër Korrupsionit në fushat me interes të përbashkët. “Me anë të kësaj shkrese  dua t’ju  shpreh përkushtimin  tim për thellim  të bashkëpunimit ndërmjet dy institucioneve tona, në fushat me interes të përbashkët. Gjithashtu, ju shpreh vullnetin  tim për të zhvilluar  një takim pune, ku mund të bisedojmë  në terma konkret  bashkëpunimin tonë ndërinstitucional. Duke ju uruar suksese  të mëtejshme, Ju përcjell edhe një herë urimet  e mia më të mira”, është thënë në letrën e Auditores së Përgjithshme dërguar drejtorit të Agjencisë Kundër Korrupsionit.  

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka filluar auditimin e performancës në fushën e energjisë dhe mjedisit me temën “Sistemi i licencimit të hidrocentraleve dhe ndikimi i tyre në mjedis dhe ujëra (2015 – 2021)”.  Trajtimi i kësaj teme të auditimit është me rëndësi të veçantë pasi që shfrytëzimi i ujërave për prodhimin e energjisë elektrike duhet të bëhet në mënyrën e duhur duke mos ndikuar në cilësinë dhe rrjedhën e ujërave. Raportimet e ndryshme në media dhe hulumtimet fillestare në fazën e planifikimit në këtë fushë tregojnë se ka indikacione që procesi i licencimit të hidrocentraleve karakterizohet me mangësi dhe mungesë të transparencës. Poashtu ka indikacione për moskoordinim mes palëve përgjegjëse gjatë procesit të licencimit, mungesë të mbikëqyrjes së duhur nga institucionet përgjegjëse që për pasojë mjedisi mund të rrezikohet nga kjo veprimtari. Ndikimi që ka kjo veprimtari në mjedis dhe treguesit fillestar të problemeve në këtë fushë kanë shërbyer që ZKA-ja të fillojë këtë auditim. Objektivë e këtij auditimi është vlerësimi i dhënies së licencave për hidrocentralet dhe aktivitetet e institucioneve publike për mbrojtjen e mjedisit nga veprimtaria e hidrocentraleve. Qëllimi  kryesor i këtij auditimi është që të kontribuojë në përmirësimin e procesit të licencimit dhe të sigurojë se shfrytëzimi i ujërave bëhet në mënyrë më efikase dhe efektive duke arritur qëllimin e synuar dhe të sigurohet mbrojtja e ujërave dhe mjedisit. Procesit të auditimit do t’i nënshtrohen  Zyra e Rregullatorit të Energjisë; Ministria  e Mjedisit, Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës; Ministria e Ekonomisë si dhe komuna e Dragashit, Mitrovicës, Deçanit dhe komuna  e Shtërpcës. Poashtu, auditimit mund t’i nënshtrohen edhe Agjencia e Pyjeve të Kosovës dhe Ministria e Kulturës Rinisë dhe Sportit varësisht nëse kanë ndërlidhje me fushën e audituar. Në kuadër të këtyre institucioneve fokus i auditimit do të jenë departamentet e lëshimit të lejeve dhe departamentet e inspektoratit lidhur me ndikimin në mjedis dhe ujëra. Fushëveprimi do të fokusohet te dhënia e licencave për hidrocentralet përgjatë viteve 2015 -2020 dhe ndikimi i tyre në mjedis dhe ujëra. Qëllimi kryesor i ndërtimit të hidrocentraleve në Kosovë është arritja e cakut prej 25% krahas marrëveshjes së Direktivës së vendosur të BE-së 2019/32/EC për prodhimin e energjisë së ripërtëritshme deri në vitin 2020 duke zvogëluar ndikimin në mjedis dhe ujëra. Në Kosovë përgjatë viteve 2015–2020 janë ndërtuar rreth 20 hidrocentrale të vogla të cilat ofrojnë një kapacitet të prodhimit rreth 86 MW. Hidrocentralet duhet të ndërtohen në koncesion me institucionet publike, të pajisen dhe të zbatojnë rregullat dhe kriteret e lejeve mjedisore me qëllim të mbrojtjes së ujërave dhe mjedisit dhe të sigurojnë cilësinë e prurjes së ujërave dhe rrjedhën e tyre. Aktivitetet e secilit institucion përgjegjës për ndërtimin e hidrocentraleve dhe funksionalizimin e tyre me qëllim të prodhimit të energjisë elektrike duhet të zhvillohen në pajtim me parimet e pajtueshmërisë, ekonomisë, efikasitetit dhe efektivitetit. Po ashtu të ofrojnë transparencë dhe trajtim të barabartë për operatorët ekonomik të cilët synojnë shfrytëzimin e ujërave për prodhim të energjisë. ZKA-ja është e përkushtuar të kryej tema relevante dhe të rëndësishme për Kuvendin e Kosovës dhe qytetarët duke ofruar rekomandime të dobishme për mbrojtjen e mjedisit dhe fuqizimin e sundimit të ligjit në Kosovë.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka filluar auditimin e performancës dhe auditimin e Pasqyrave Financiare Vjetore (PFV) të Radio Televizionit të Kosovës (RTK-së). RTK financohet nga buxheti i Republikës së Kosovës dhe të hyrat tjera vetanake. Për vitin 2020 nga buxheti i Kosovës është financuar me 11,200,000€ dhe buxheti i planifikuar nga të hyrat vetanake për këtë vit ishte 1,812,000€. Shpenzimet e RTK-së për vitin 2020 ishin në vlerë prej  12,591,000€. Auditimi i Pasqyrave Vjetore Financiare të RTK-së për herë të fundit nga ZKA-ja është kryer në vitin 2010. Që atëherë auditimi i PFV-ve të RTK-së kryhet nga një auditor i jashtëm, të cilin RTK-ja e përzgjedhë me procedura të prokurimit. Përderisa, raporti i fundit i auditimit të performancës së RTK-së nga ZKA-ja është publikuar në vitin 2015. Prandaj, duke e pasur parasysh kohën e gjatë që ZKA-ja nuk ka kryer një auditim të RTK-së dhe vlerën e lartë monetare me të cilën buxheti i Kosovës e financon këtë medium publik, vlerësohet se ky auditim është me interes për publikun dhe Kuvendin e Republikës së Kosovës. Objektivë e auditimit të pasqyrave financiare të RTK-së për vitin 2021 është të ofrohet siguri e arsyeshme nëse  pasqyrat financiare si tërësi nuk përmbajnë keq-deklarime materiale, qoftë për shkak të mashtrimit ose gabimit dhe të hartojmë një raport të auditimit që përfshin opinionin tonë. Zyra Kombëtare e Auditimit do të testojë nëse transaksionet e kryera nga organizata janë në përputhje me kornizën ligjore në të cilën vepron. Kjo nënkupton marrje të sigurisë se transaksionet janë në përputhje me autoritetet e duhura, duke përfshirë kornizën statutore të organizatës. Objektivi tjetër në këtë auditim është të shprehim një konkluzion të auditimit për pajtueshmërinë e autoriteteve përkatëse të RTK-së me kriteret e përcaktuara të auditimit që burojnë nga legjislacioni i zbatueshëm në kontekstin e përdorimit të burimeve financiare, lidhur me subjektin e audituar. Ndërsa, sa i përket auditimit të performancës, objektivë e auditimit është të vlerësohet nëse RTK-ja ka menaxhuar në mënyrë të duhur fondet publike. Ky auditim i performancës do të mbuloj aspektin e burimeve njerëzore, duke përfshirë stafin aktual, nevojat për rekrutim të stafit shtesë, angazhimin e bashkëpunëtorëve të jashtëm dhe kontraktimin e programeve të prodhuara vendore. Auditimi do të fokusohet në këtë fushë, duke pasur parasysh se pjesa më e madhe e buxhetit vjetor të RTK-së shpenzohet në kategorinë e pagave dhe mëditjeve. Fushëveprimi i auditimit të performancës do të përfshijë RTK-në si përgjegjëse për vlerësimin e nevojave për burime njerëzore, caktimin e objektivave të stafit, zbatimin e procedurave të ndryshme, vlerësimin e performancës edhe sigurimin e vlerës për paranë e shpenzuar. Më konkretisht, auditimi do të përfshijë aktivitetet e ndërlidhura me burimet njerëzore e që janë zhvilluar në vitet 2019, 2020 dhe deri në shtator të vitit 2021. Auditimet do të kryhen në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të Auditimit dhe praktikat e mira evropiane. Përmes këtyre auditimeve synohet rritja e llogaridhënies, transparencës dhe integritetit të aktiviteteve në aspektin e burimeve njerëzore, angazhimin e bashkëpunëtorëve të jashtëm dhe kontraktimin e programeve të prodhuara vendore të RTK-së. Aty ku do të konsiderohet e nevojshme auditimi do të ofroj rekomandime që fondet publike të shfrytëzohen në mënyrë më efektive dhe efikase dhe të arrijnë qëllimet e synuara për përmirësimin e nivelit të përgjithshëm të performancës së RTK-së. RTK-ja është transmetues publik i Kosovës, person juridik jo-profitabil me status të institucionit të pavarur publik, me rëndësi të posaçme, i cili ofron shërbime për publikun në fushën e veprimtarisë mediale. Programi i RTK-së duhet të drejtohet nga interesi publik, siç përcaktohet edhe në kornizën legjislative të bazuar në standardet evropiane. Qëllimi është ofrimi i informacionit të saktë, objektiv, të paanshëm dhe të shpejtë për qytetarët. Si televizion publik, synimi dhe zgjidhja është që ai të dallojë nga media shtetërore, ku autoritetet shtetërore mbikëqyrin median drejtpërdrejtë dhe kontrollojnë përmbajtjen. Programet e RTK-së duhet të jenë në përputhje me nevojat programore dhe mundësitë buxhetore, duke marrë parasysh detyrimin e shërbimit publik për të siguruar interesin publik nëpërmjet përmbajtjeve informative, edukative, kulturore dhe argëtuese.

Auditorja e Republikës së Kosovës, Vlora Spanca, i ka dërguar telegram urimi presidentit të Entit Shtetëror të Revizionit, Maksim Acevski, me rastin e 22-vjetorit të themelimit të këtij institucioni. Znj. Spanca ka thënë se Enti Shtetëror i Revizionit ka bërë një udhëtim të mrekullueshëm gjatë këtyre viteve, duke u bërë një prej institucioneve më të besueshme në Maqedoninë e Veriut, falë angazhimit dhe punës profesionale. Auditorja e Përgjithshme ka shprehur përkushtimin e saj për vazhdim të bashkëpunimit në mes të dy institucioneve, në arritjen e objektivave dhe rezultateve të mëtutjeshme. “Në emrin tim dhe të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës ju shpreh urimet më të përzemërta për 22-vjetorin e themelimit dhe punës së suksesshme të Entit Shtetëror të Revizionit të Maqedonisë së Veriut. Dy institucionet tona kanë pasur bashkëpunim në vazhdimësi, dhe ky bashkëpunim është avancuar më tutje në vitin 2019 me nënshkrimin e Marrëveshjes së Bashkëpunimit në mes të Zyrës Kombëtare të Auditimit dhe Entit Shtetëror të Revizionit të Maqedonisë së Veriut”, është thënë në urimin e Auditores së Përgjithshme Vlora Spanca dërguar homologut nga Maqedonia e Veriut.

Anëtarët e Komisionit për Mbikëqyrjen e Financave Publike (KMFP) në mbledhjen e së martës kanë diskutuar për rritur fokusin në mbikëqyrjen e zbatimit të rekomandimeve të dhëna nga Zyra Kombëtare e Auditimit për organizatat buxhetore. E pranishme në këtë mbledhje ishte edhe Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, për të ofruar më shumë informata rreth çështjeve të ngritura nga anëtarët e KMFP-së. Deputetët dhe Auditorja e Përgjithshme kanë diskutuar për gjetjen e praktikave më të mira për të nxitur zbatimin e rekomandimeve të auditimit, meqë ky është edhe qëllimi i përbashkët. Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca ka thënë se pavarësisht se ka një rritje të nivelit të zbatimit të rekomandimeve të auditimit, nga 40 në 45% në nivel të përgjithshëm për vitin 2019, kjo rritje nuk është e kënaqshme dhe pret që institucionet të angazhohen më seriozisht që rekomandimet e dhëna në vitin 2020 të zbatohen në tërësi. Znj. Spanca ka theksuar se për të rritur nivelin e zbatimit të rekomandimeve, nevojitet të shtohet kujdesi dhe përgjegjësia në kryerjen e detyrave zyrtare, masa shtesë nga ana e qeverisë ndaj organizatave buxhetore si dhe forcimi i masave të llogaridhënies nga Kuvendi i Kosovës dhe Asambleve Komunale. Në këtë takim është theksuar se fokusi i punës së Komisionit mbetet rritja e nivelit të zbatimit të rekomandimeve. Për këtë qëllim, anëtarët e komisionit kanë vendosur të vizitojnë disa institucione, veçanërisht ato të cilat kanë opinion të auditimit të kualifikuar, në mënyrë që të informohen për së afërmi me ngecjet gjatë procesit të adresimit të rekomandimeve. Komisioni për Mbikëqyrjen e Financave Publike gjatë këtij viti ka shqyrtuar 27 raporte të auditimit të perfomancës dhe të pasqyrave vjetore financiare për institucionet publike.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka publikuar raportet e auditimit të performancës për projektet “Furnizimi me barëra dhe materiale shëndetësore për t’iu përgjigjur nevojave të pacientëve me COVID-19” dhe “Optimizimi i resurseve njerëzore, hapësirave spitalore dhe pajisjeve teknike mjekësore për t’iu përgjigjur nevojave të pacientëve me COVID-19”. Ky auditim kishte për qëllim vlerësimin e procesit të furnizimit me barëra dhe materiale shëndetësore të institucioneve shëndetësore dhe menaxhimin e resurseve njerëzore në institucionet shëndetësore, hapësirave spitalore dhe pajisjeve teknike mjekësore për t’iu përgjigjur nevojave të pacientëve me COVID-19 dhe njëkohësisht të identifikojë boshllëqet ekzistuese duke vlerësuar nëse ky proces mund të realizohet më mirë. Raporti konstaton se pavarësisht përpjekjeve që t’i përgjigjen si duhet dhe me kohë nevojave, institucionet shëndetësore nuk kanë arritur me kohë të sigurojnë të gjitha barërat dhe materialet e nevojshme shëndetësore për trajtimin e pacientëve me COVID-19, prandaj në shumë raste pacientët janë detyruar që vetë t’i blejnë disa nga barërat për trajtim mjekësor. Po ashtu gjatë procesit të luftimit me pandeminë COVID-19 pavarësisht faktit se plani i veprimit kundër gripit pandemik dhe ligji për parandalimin dhe luftimin e pandemisë COVID-19 e përcakton se përveç ekzaminimit, institucionet duhet të sigurojnë edhe medikamentet dhe bazën materiale të nevojshme për trajtimin e pacientëve me COVID-19, kjo nuk ishte realizuar në shumë raste. Edhe përkundër përpjekjeve që t’i përgjigjen si duhet dhe me kohë nevojave për resurset të mjaftueshme njerëzore, institucionet shëndetësore nuk kanë arritur të sigurojnë me kohë dhe në numër të mjaftueshëm të personelit shëndetësor për trajtimin e pacientëve me COVID-19. Mungesa e analizave të vazhdueshme adekuate të shkruara për identifikimin me kohë të nevojave për personel shëndetësor dhe koordinimit të duhur dhe të vazhdueshëm në mes të institucioneve shëndetësore krahas nevojave për ballafaqim me COVID-19, ka ndikuar në vështirësi për aktivizimin me kohë të numrit dhe profilit të duhur të personelit shëndetësor. Raporti thekson se rekrutimi i personelit të përkohshëm shëndetësor është bërë pa konsultime të mjaftueshme në mes të institucioneve shëndetësore, ndërsa trajnimet specifike paraprake për personelin shëndetësor të angazhuar për trajtimin e pacientëve me COVID-19 kanë qenë jo të mjaftueshme. Vështirësitë procedurale dhe buxhetore për rekrutim të personelit të nevojshëm shëndetësor kishin shkaktuar telashe shtesë duke pasur parasysh se personeli i rregullt ishte reduktuar pjesërisht për arsye se shumë nga ta ishin infektuar me virusin COVID-19, ndërsa të tjerë ishin me sëmundje kronike apo moshë më të madhe për tu aktivizuar në repartet ku trajtoheshin pacientët me COVID-19. Me përjashtim të spitalit të Prizrenit, institucionet shëndetësore nuk kanë pasur plan veprimi për menaxhimin e hapësirave spitalore për trajtimin e pacientëve me COVID-19, ndërsa SHSKUK-ja nuk ka pasur një plan veprimi për menaxhimin e pajisjeve mjekësore. Mungesa e procedurave standarde për bartjen e sigurtë të pacientëve krijon pasiguri tek pacientët që mund të shpie drejt ekspozimit të pacientëve ndaj rreziqeve të mundshme gjatë bartjes. Edhe planet përgatitore lidhur me sasinë dhe llojin e nevojshëm të Pajisjeve Personale Mbrojtëse (PPM-të) dhe materialeve tjera shëndetësore të nevojshme për t’u përballur me pandeminë nuk janë përcjellur me furnizim të mjaftueshëm, arsye e cila ka ndikuar që institucionet shëndetësore të mos kenë rezervat e duhura në fillim të pandemisë. Problemet me lidhjen e kontratave, rritjet e vazhdueshme të çmimit të barnave, vonesat në liferimin e mallit për shkak të vështirësive të qarkullimit ndërkombëtar, ankesat e Operatorëve Ekonomik dhe ankesat në Organin Shqyrtues të Prokurimit (OShP) janë shkaktarët kryesor që kanë ndikuar në planifikimin jo të mirë dhe furnizimin e pamjaftueshëm me medikamente, PPM, pajisje dhe materiale tjera medicinale. Raporti thekson se planifikimi i sasisë apo llojit të barërave dhe materialeve medicinale të nevojshme për trajtimin e pacientëve me COVID-19 nuk është bërë bazuar në barërat që u ipen pacientëve sepse institucionet shëndetësore nuk kanë një sistem të rregulluar i cili i siguronë këto informata. Edhe mungesa e një procesi të rregulltë të komunikimit gjithëpërfshirës dhe sistematik në mes Kujdesit Primar Shëndetësor (KPSH) dhe niveleve tjera të kujdesit shëndetësor lidhur me trajtimin e pacientëve COVID-19 të cilët nuk janë hospitalizuar duke identifikuar me kohë nevojat për trajtim klinik të këtyre pacientëve mund të ndikoj në trajtimin me vonesë të pacientëve me COVID-19. Këto mangësi në masë të madhe janë ndikuar nga mosfunksionalizimi i plotë i Sistemit Informativ Shëndetësor (SISH), duke ndikuar që të mos ketë një planifikim dhe menaxhim të duhur të burimeve njerëzore shëndetësore, barërave dhe materialeve tjera shëndetësore, hapësirave shëndetësore (qendrat e mjekësisë familjare dhe spitalet), dhe menaxhimin e pacientëve. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, lidhur me këtë auditim ka deklaruar se sistemi shëndetësor ka nevojë për përmirësime në procesin e shërbimeve shëndetësore me theks të veçantë në sigurimin e barërave dhe materialeve shëndetësore të nevojshme për trajtimin e pacientëve me COVID-19. Poashtu lidhur me këtë auditim ka deklaruar se sistemi shëndetësor ka nevojë për përmirësime në procesin e menaxhimit të resurseve njerëzore për ballafaqim me pandeminë COVID-19. Institucionet shëndetësore përgjegjëse për menaxhimin e pandemisë poashtu kanë nevojë për zhvillimin në vazhdimësi të planeve paraprake të veprimit për sigurimin me kohë të hapësirave të veçanta spitalore dhe pajisjeve mjekësore të nevojshme për trajtimin e pacientëve me COVID-19. Ne i falënderojmë të gjithë stafin shëndetësor mjekët, infermierët, punëtorët teknik të spitaleve dhe punëtorët e tjerë shëndetësorë për përkushtimin e tyre të palodhshëm të cilët janë mobilizuar, duke ndihmuar pacientët që ta luftojnë virusin COVID-19 duke punuar në vazhdimësi për shëndetin e qytetarëve. Përveç punës së palodhshme që ky staf kishte me trajtimin e pacientëve me COVID-19 ata kontribuan shumë edhe në realizimin e këtij auditimi e që padyshim i shtuan vlerë të madhe punës tonë. Raportin e plotë “Furnizimi me barëra dhe materiale shëndetësore për t’iu përgjigjur nevojave të pacientëve me COVID-19” mund ta gjeni  këtu. Raportin e plotë “Optimizimi i resurseve njerëzore, hapësirave spitalore dhe pajisjeve teknike mjekësore për t’iu përgjigjur nevojave të pacientëve me COVID-19”mund ta gjeni  këtu.

Drejtoresha e Departamentit të Auditimit të Performancës në ZKA, Ariana Gjonbalaj dhe zyrtarja për barazi gjinore Shqipe Hetemi kanë marrë pjesë të premten në punëtorinë rajonale “Auditimi i barazisë gjinore në Ballkani Perëndimor” të organizuar nga UN Women. Qëllimi i kësaj punëtorie ka qenë që ekspertët dhe përfaqësuesit e Institucioneve Supreme të Auditimit të rajonit t’i shkëmbejnë pikëpamjet, përvojën dhe ekspertizën e tyre mbi mjetet dhe teknikat e auditimit të barazisë gjinore brenda kontekstit të buxhetimit të përgjegjshëm gjinor. Me këtë rast është thënë se UN Women dhe partnerët e saj po zbatojnë një sërë aktivitetesh për të mbështetur Institucionet Supreme të Auditimit në Shqipëri, Bosnjë dhe Hercegovinë, Kosovë, Serbi dhe Maqedoninë e Veriut që të integrojnë perspektiven gjinore në auditim. Të pranishmit kanë vlerësuar se Institucionet Supreme të Auditimit janë akter të rëndësishëm për sa i përket auditimit të të ardhurave dhe shpenzimeve të qeverisë me qëllim shqyrtimin e ndikimit të tyre gjinor. Po ashtu është theksuar se puna që është duke u bërë ndikon në rritjen e kapaciteteve të  Institucioneve Supreme të Auditimit për barazi gjinore. Në kuadër të kësaj punëtorie është bërë edhe prezantimi i Udhëzuesit praktik për auditimin e barazisë gjinore në Ballkanin Perëndimor, i cili përmban një sërë mjetesh, teknikash dhe udhëzimesh për auditimin e barazisë gjinore si dhe ofron shembuj të praktikave të mira.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka filluar auditimin e performancës në Ndërmarrjen Publike Operatori i Sistemit, Transmisionit dhe Tregut të Kosovës (KOSTT) në fushën e prokurimit publik me temën “Auditimi i projekteve kapitale (2015-2021)”. Qëllimi kryesor i këtyre projekteve kapitale në KOSTT është që të kontribuojnë në ngritjen dhe përmirësimin e kapaciteteve të sistemit të transmisionit të energjisë elektrike në Kosovë. Trajtimi i kësaj teme të auditimit është e rëndësishme, pasi që KOSTT është shoqëri aksionare 100% në pronësi të Republikës së Kosovës, nuk është audituar nga ZKA që nga viti 2010 si dhe për arsye se projektet kapitale janë me interes të lartë publik dhe ndikim të gjerë social dhe ekonomik. Aktivitetet e prokurimit në KOSTT, sikurse në çdo autoritet tjetër kontraktues, duhet të zhvillohen në pajtim me parimet e ekonomisë, efikasitetit dhe trajtimit të barabartë, parime të sanksionuara me ligjin e prokurimit publik dhe më gjerë, që kanë për qëllim të sigurojnë se prokurimi arrin qëllimin e përcaktuar. Investimet kapitale në KOSTT bëhen nga fondet publike si dhe nga financimet e organizatave ndërkombëtare. Projektet e financuara nga fondet publike duhet të kryhen sipas ligjit të prokurimit publik në Kosovë, ndërsa në rastet kur projektet financohen nga organizatat e jashtme, procedurat e prokurimit zhvillohen në përputhje me rregullat dhe politikat e caktuara ndërkombëtare të prokurimit. Gjatë viteve 2015-2021, KOSTT ka realizuar projekte kapitale në vlerë prej 78,758,545€. Nga kjo vlerë 62,569,411€ e përbëjnë dy projektet ndërkombëtare, projekti i financuar nga Banka Gjermane “Përmirësimi i Rrjetit të Transmisionit Faza IV dhe V nga LOT 1 deri 4” dhe projekti i financuar nga Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) “Zhvillimi i Transmisionit të Kosovës LOT 1 deri 3”. Kurse vlera prej 16,189,134€ përfshinë grupin e projekteve të financuara nga buxheti i KOSTT të cilat po ashtu kanë të bëjnë me blerjet dhe rehabilitimin e rrjeteve të transmisioneve të Kosovës. Objektivi i këtij auditimi është të vlerësojmë nëse menaxhmenti i ndërmarrjes publike KOSTT është siguruar se projektet kapitale për vitet 2015-2021 janë prioritizuar dhe planifikuar në mënyrë të duhur si dhe nëse menaxhimi i proceseve të prokurimit është bërë konform legjislacionit në fuqi dhe janë arritur rezultatet e synuara të prokurimit. Subjekt i këtij auditimi është KOSTT me njësitë vartëse të ndërlidhura me zhvillimin dhe menaxhimin e projekteve kapitale. Për qëllime të verifikimit dhe marrjes së informatave krahasuese do të përfshijmë edhe Drejtorinë për Çmime dhe Tarifa në Zyrën e Rregullatorit të Energjisë, pasi që kjo zyrë bënë koordinimin, aprovimin dhe monitorimin e KOSTT mbi këto nisma investive. Po ashtu, subjekt i auditimit është edhe Zyra e Inspektoriatit të Energjisë në kuadër të Ministrisë së Ekonomisë për të siguruar se kjo zyre ka bërë vlerësimin e disa nga pajisjeve elektroenergjetike të cilat bëjnë pjesë tek projektet kapitale fushëveprim i këtij auditimi. Fushëveprimi i këtij auditimi përfshinë kontratat e prokurimit të nënshkruara për periudhën 2015-2021, ku nga gjithsej 148 projekte kapitale të regjistruara, kemi përzgjedhur për auditim 42 projekte në vlerë prej 50,631,956€ duke përfshirë këtu edhe dy projektet me marrëveshje ndërkombëtare. Përzgjedhja e projekteve është bërë sipas gjykimit profesional, rëndësisë materiale dhe natyrës së projekteve. Ky auditim synon të rris llogaridhënien, transparencën dhe integritetin e aktiviteteve lidhur me investimet kapitale në KOSTT dhe aty ku është e nevojshme të ofroj rekomandime që fondet publike të shfrytëzohen në mënyrë më efektive dhe efikase dhe të arrijnë qëllimet e synuara.

-Bashkëpunimi i ZKA-së me Kuvendin e Kosovës në fokus të punëtorisë “Puna me parlamentet, në veçanti Komisionet e Llogarive Publike” Në kuadër të Komitetit të INTOSAI-t për Ngritjen e Kapaciteteve, është mbajtur punëtoria “Puna me parlamentet, në veçanti Komisionet e Llogarive Publike” në të cilën Zyra Kombëtare e Auditimit të Republikës së Kosovës ka  prezantuar përvojat e saj sa i përket punës dhe bashkëpunimit me palët e rëndësishme të interesit, në veçanti me parlamentin. Në këtë punëtori ZKA-ja është përfaqësuar nga Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Ilir Salihu dhe drejtoresha e Departamentit për Komunikim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar, Qëndresa Mulaj. Më këtë rast Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Ilir Salihu ka prezantuar përvojën e Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës për bashkëpunimin me Parlamentin, veçanërisht me Komisionin për Mbikëqyrjen e Financave Publikë (KMFP) dhe Komisionin për Buxhet, Punë dhe Transfere (KBPT). Para të pranishmëve Salihu ka theksuar se Zyra Kombëtare të Auditimit funksionon sipas modelit westminster, dhe se kjo kërkon bashkëpunim aktiv me Kuvendin. Përfshirja aktive e Kuvendit sidomos në sigurimin e zbatimit të rekomandimeve të Auditorit të Përgjithshëm është e domosdoshme. Tutje ai ka bërë me dije se ZKA-ja ka intensifikuar bashkëpunimin me Parlamentin e Kosovës, duke thënë se në vazhdimësi deputetët mbahen të informuar për rezultatet dhe sfidat e ZKA-së gjatë gjithë vitit. Salihu i ka njoftuar pjesëmarrësit se Komisioni për Mbikëqyrjen e Financave Publikë ka shqyrtuar këtë vit  24 raporte të auditimit të Zyrës Kombëtare të Auditimit. Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Ilir Salihu, ka thënë se përkundër progresit të arritur sfidë mbetet mungesa e vullnetit të subjekteve të audituara për të vepruar në adresimin e gjetjeve dhe për të zbatuar rekomandimet e auditimit si dhe mungesa e një sistemi efektiv monitorimi për të përcjellë ecurinë e zbatimit të rekomandimeve të auditimit.

Zyra Kombëtare e Auditimit ka filluar auditimin e performancës në Korporatën Energjetike të Kosovës (KEK) me temën “Prokurimi në Korporatën Energjetike të Kosovës (2018-2020)”. Fokus kryesor i auditimit janë aktivitetet e prokurimit, përmes së cilave janë shpenzuar shuma të konsiderueshme të parave. Në fakt, KEK-u është organizata me pjesëmarrjen më të madhe në prokurim publik në Kosovë. Përmes tenderëve publik, gjatë viteve 2018-2020, KEK-u kishte lidhur 1,060 kontrata me vlerë të përgjithshme prej 181.5 milionë euro. Aktivitetet e prokurimit në KEK, sikurse në çdo autoritet tjetër kontraktues, duhet të zhvillohen në pajtim me parimet e ekonomisë, efikasitetit dhe trajtimit të barabartë, parime të sanksionuara me ligjin e prokurimit publik, që kanë për qëllim të sigurojnë se prokurimi për mallra, shërbime dhe punë e arrin qëllimin e përcaktuar. Duke qenë shoqëri aksionare 100% në pronësi të Republikës së Kosovës, aktivitetet e KEK-ut janë interes publik prandaj Zyra Kombëtare e Auditimit ka vendosur që t'i bëhet një vlerësim i përgjithshëm i performancës së KEK-ut nga aspekti i prokurimit. Objektivi i këtij auditimi është të vlerësojë nëse gjatë viteve 2018-2020, KEK-u ka arritur objektivat e paracaktuara të prokurimit dhe nëse po, a i ka arritur duke kombinuar burimet në mënyrën më të mirë të mundshme. Fushëveprimi i auditimit të performancës përfshin kontratat e prokurimit të lidhura gjatë viteve 2018-2020 me fokus të veçantë në kontratat e lidhura përmes procedurës së negociuar pa publikim të njoftimit për kontratë, vlera e të cilave arrin afër 33 milion euro, që përfaqëson 18% të vlerës totale të kontratave të lidhura nga KEK-u në këtë periudhë. Nga këto, kemi përzgjedhur gjithsej 108 kontrata në vlerë 7.75 milion euro për t'i audituar. Edhe kontratat e lidhura me procedurë të hapur janë pjesë e fushëveprimit nga të cilat 55 milion euro (39 kontrata) do të auditohen. Nga to gjashtë janë kontrata për punë, 33 kontrata të tjera janë kontrata për furnizim. Auditimi synon t’i trajtojë çështjet në vijim:

• Identifikimin e nevojave dhe planifikimin e prokurimit;
• Hartimin e specifikimit teknik;
• Parashtrimin e kërkesave të përshtatshmërisë profesionale dhe teknike;
• Menaxhimin e kontratave; dhe
• Vlerësimin që KEK-u i ka bërë proceseve të prokurimit.

Ky auditim synon të rris llogaridhënien, transparencën dhe integritetin e aktiviteteve të prokurimit publik në Korporatën Energjetike të Kosovës dhe aty ku është e nevojshme të ofroj rekomandime që fondet publike të shfrytëzohen në mënyrë më efektive dhe efikase.