Lajmet

Auditorja e Përgjithshme e Republikës së Kosovës, Vlora Spanca, e shoqëruar nga Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj dhe Aida Podrimaj Specialiste e auditimit, po qëndron në vizitë dyditore në Pragë të Çekisë. Qëllimi i kësaj vizite është, pjesëmarrja në post Kongresin e EUROSAI-t të organizuar nga Presidenti i Zyrës Supreme të Auditimit të Çekisë njëherësh President i EUROSAI-t. Në këtë ngjarje po marrin pjesë krerët e Institucioneve Supreme të Auditimit si dhe përfaqësues të lartë të tyre nga mbarë Evropa. Përgjatë tri ditëve pjesëmarrësit do të kenë mundësinë të zhvillojnë takime bilaterale dhe të marrin pjesë në nëntë sesione pune, me fokus në tema të interesit të veçantë për auditimin e jashtëm sikurse janë: zbatimi i standardeve ndërkombëtare të auditimit; përcjellja e zbatimit të rekomandimeve të auditimit; auditimet e taksave, projekteve të digjitalizuara, mjedisit, etj; roli i ISA-ve në luftën kundër korrupsionit; si dhe vizualizimi, publikimi dhe ndikimi i auditimit në rritjen e transparencës në administratën publike. Në margjinat e kësaj vizite, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca dhe Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, kanë zhvilluar takime bilaterale me krerë të tjerë të Institucioneve Supreme të Auditimit, si Presidentin e Zyrës Supreme të Auditimit të Republikës Çeke njëherësh President i EUROSAI-t Miloslav Kala, Auditorin e Përgjithshëm të Polonisë, Marian Banas, atë të Bullgarisë, Tzvetan Tzvetkov, Auditorin e Përgjithshëm të Izraelit, Matanyahu Engelmans, si dhe përfaqësues të tjerë të institucioneve supreme të auditimirt nga vende të ndryshme evropiane. Në takimin me z. Kala, znj. Spanca e ka falënderuar atë për mbështetjen dhe kontributin e dhënë në procesin e anëtarësimit të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës në EUROSAI, si dhe e ka njoftuar për zhvillimet më të fundit dhe të arriturat e ZKA-së, sfidat dhe objektivat për të ardhmen. Në veçanti Auditorja e Përgjithshme vuri theksin tek bashkëpunimi i ZKA-së me Kuvendin e Republikës se Kosovës, nevoja për ndryshimin e Ligjit për Auditorin e Përgjithshëm dhe Zyrën Kombëtare të Auditimit, si dhe tek përfshirja e stafit të ZKA-së në grupe punuese të fushave të ndryshme në EUROSAI. Znj. Spanca, ka ftuar homologun e saj për vazhdim të bashkëpunimit përmes projekteve specifike të cilat do të ndihmonin ZKA-në për të avancuar më tutje funksionin e saj. Gjithashtu, Auditorja e Përgjithshme ka paralajmëruar shënimin e 20-vjetorit të themelimit të ZKA-së në vitin e ardhshëm, me ç’rast ka ftuar z. Kala që ta vizitojë ZKA-në dhe Kosovën. Auditori i Përgjithshëm i Çekisë, njëherësh Presidenti i EUROSAI-t, z. Miloslav Kala, ka vlerësuar lartë bashkëpunimin e shkëlqyer me ZKA-në duke shprehur gatishmërinë për ta forcuar më tutje bashkëpunimin e mirë në mes të dy institucioneve, si dhe në kuadër të EUROSAI-t. Gjithashtu, z. Kala e ka përgëzuar Auditoren e Përgjithshme për angazhimin dhe punën e saj në ngritjen e kapaciteteve të ZKA-së dhe ruajtjen e pavarësisë institucionale, duke ofruar shërbime objektive, të pavarura dhe cilësore. Specialistja e auditimit Aida Podrimaj, ka prezantuar në kuadër të panelit në sesionin punues “Korniza e INTOSAI-t për Deklaratat Profesionale”, ku ka folur për progresin, sfidat dhe pikëpamjet e ZKA-së në lidhje me Kornizën Ndërkombëtare të Deklaratave Profesionale, dhe zbatimin e tyre. Prezantimi i saj si dhe kontributi në diskutim nga Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca ka zgjuar interesim të veçantë tek të pranishmit. Në këtë aspekt është vlerësuar niveli i zhvillimit të metodologjisë audituese të ZKA-së. Në ditën e tretë të vizitës, përfaqësuesit e ZKA-së do të vazhdojnë më vizita dhe angazhime të tjera në kuadër të agjendës, ndër të cilat, në qendër të vëmendjes do të jetë takimi me Presidentin e Republikës së Çekisë z. Miloš Zeman.  

Auditorja e Përgjithshme e Kosovës, Vlora Spanca, e shoqëruar nga Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, deputetja e Parlamentit të Suedisë, Mia Sydow Mölleby, ish-deputetja e Parlamentit të Letonisë, njëherësh ish-Auditore e Përgjithshme dhe eksperte e SIGMA-s, Inguna Sudraba, si dhe këshilltari i lartë në Zyrën Kombëtare të Auditimit të Suedisë, Dag Levin Sparr,  janë pritur të enjten në takim nga kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Glauk Konjufca. Ky takim është realizuar në kuadër të vizitës së tyre në shtetin e Kosovës ku kanë marrë pjesë në punëtorinë e organizuar nga Zyra Kombëtare e Auditimit të Kosovës me temën: “Rritja e ndikimit të auditimit përmes zbatimit të rekomandimeve”. Me këtë rast deputetja suedeze Mia Sydow Mölleby e ka njoftuar kryetarin Konjufca në lidhje me bashkëpunimin e mirë të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Suedisë me Parlamentin, si dhe ka ndarë më të praktikat e mira të Parlamentit suedez në fushën e mbikëqyrjes se menaxhimit të fondeve publike. Nga ana tjetër kryetari Konjufca, pasi ka vlerësuar rëndësinë e auditimit të jashtëm, ka falënderuar mysafirët për gatishmërinë e tyre që të bartin në Kosovë përvojat e tyre në këtë fushë. Në kuadër të kësaj vizite deputetja suedeze,  zyrtarët e Zyrës Kombëtare të Auditimit të Suedisë dhe përfaqësuesit nga SIGMA, gjithashtu, kanë zhvilluar disa takime pune në Zyrën Kombëtare të Auditimit. Me këtë rast janë pritur nga Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, dhe bashkëpunëtorët e saj. Në fokus të veçantë, këto takime kanë pasur, shkëmbimin e përvojave në lidhje me zbatimin e rekomandimeve, komunikimin dhe bashkëpunimin e Institucioneve Supreme të Auditimit me Parlamentin dhe bashkërendimin e aktiviteteve për të përmirësuar performancën e menaxhimit të financave publike. Të pranishmit kanë vlerësuar lartë bashkëpunimin e vazhdueshëm dhe shumëvjeçar në mes të dy institucioneve si dhe kanë shprehur gatishmërinë për të avancuar edhe më tej partneritetin në mes tyre. Gjithashtu, mysafirët kanë pasur mundësinë të njoftohen më në detaje lidhur me arritjet dhe zhvillimet e fundit në Zyrën Kombëtare të Auditimit dhe për nevojën e ndryshimit të Ligjit për Auditorin e Përgjithshëm dhe Zyrën Kombëtare të Auditimit, në mënyrë që Ligji i ri të reflektoj kërkesat e standardeve ndërkombëtare të institucioneve supreme të auditimit.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) të mërkurën ka mbajtur punëtorinë “Rritja e ndikimit të auditimit përmes zbatimit të rekomandimeve”. Përveç drejtuesve të ZKA-së në punëtori kanë marrë pjesë deputetë të Kuvendit të Kosovës njëherësh anëtarë të Komisionit për Mbikëqyrjen e Financave Publike (KMFP); Komisionit për Buxhet, Punë dhe Transfere (KBPT); deputetja e parlamentit suedez znj. Mia Sydoë Mölleby; ish deputetja e  Letonisë znj. Inguna Sudraba njëherësh edhe ish Auditore e Përgjithshme e Letonisë si dhe përfaqësuesit e Institucionit Suprem të Auditimit të Suedisë dhe SIGMA-s. Të pranishmit kanë vlerësuar se kjo punëtori ishte një mundësi e mirë për të biseduar për një qasje të orientuar në rritjen e ndikimit Kuvendit dhe ZKA-së për zbatimin e rekomandimeve të auditimit, rrjedhimisht ndikimin në avancimin e menaxhimit të financave publike. Auditorja e Përgjithshme e Kosovës, Vlora Spanca, ka thënë se për ZKA-në është thelbësore zbatimi i rekomandimeve, si një nga objektivat kryesore që sjell përmirësim dhe avancim të menaxhimit të parasë dhe pasurisë publike. Bashkëpunimi me të dy Komisionet e Kuvendit është tepër i rëndësishëm për të nxitur dhe shtyrë përpara proceset që ndihmojnë në punën e ZKA-së. “Është obligim ligjor, që ne si dy institucione përgjegjëse, njëra për kontroll e tjetra për ligjvënie dhe mbikëqyrje, në këtë rast të financave publike të funksionojmë si dy mekanizma të pandara që i shërbejnë vendit në rritjen e kontrollit dhe përmirësimin e menaxhimit të fondeve publike”, ka deklaruar znj. Spanca. Tutje Auditorja e Përgjithshme ka bërë me dije se rritja e ndikimit të punës së ZKA-së, përkatësisht zbatimin e rekomandimeve të auditimit vë në pah nevojën për të ndërmarrë masa  konkrete  për adresimin e rekomandimeve nga  ana  e  krerëve të institucioneve publike duke intensifikuar kontrollet dhe monitorimin e vazhdueshëm të planeve të  veprimit për zbatim të  rekomandimeve. “Pavarësisht punës së ZKA-së dhe angazhimit të Kuvendit në nxitjen dhe sensibilizimin e zbatimit të rekomandimeve, niveli i zbatimit të tyre ende nuk është i duhuri. Në bazë të raporteve të auditimit, rezultatet tregojnë se vetëm 45% të rekomandimeve të vitit 2019 janë zbatuar, e cila tregon një rritje te lehtë krahasuar me vitin 2018 qe ishte 40%”, është shprehur znj. Spanca. Auditorja e Përgjithshme, ka folur gjithashtu për progresin e zbatimit të planit të auditimit për sezonin 2021-22, duke thënë se nga raportimet dhe rezultatet e deritashme, vërehet se gjendja e menaxhimit të financave publike dhe raportimit financiar nuk është më mirë se në vitin e kaluar e në disa raste gjendja ka indikacione se është edhe më e renduar. “Kjo reflektohet në veçanti në institucionet e qeverisjes lokale dhe në ndërmarrje publike për të cilat vlerësohet se kanë dështuar të zbatojnë kontrolle të brendshme adekuate për të parandaluar parregullsitë. Tek institucionet lokale, situata mund të jetë e renduar për shkak  të faktorëve, si; mbajtja e  zgjedhjeve lokale, sfidat me pandeminë apo faktorë të tjerë. Ndërsa tek Ndërmarrjet Publike, mungesa e auditimit për vite me radhë konsiderohet se ka qenë ndër faktorët kryesor”, ka theksuar Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca. Kryetari i Komisionit për Buxhet, Punë dhe Transfere (KBPT), Armend Muja, pasi ka vlerësuar rëndësinë e auditimeve që kryhen nga ZKA dhe ka shpreh vlerësime të larta për punën e saj, ka theksuar nevojën për të gjetur mënyra të reja shtesë për të ushtruar ndikimin e Kuvendit në zbatimin e rekomandimeve. Z. Muja ka thënë se përveç angazhimeve të tjera një kulturë e follow-up (përcjelljes) së zbatimit të rekomandimeve duhet të zhvillohet në ardhmen për të forcuar ndikimin në zbatimin e tyre. Zëvendës kryetarja e Komisionit për Mbikëqyrje të Financave Publike (KMFP), Arta Bajralija, ka theksuar se niveli i ulët i zbatimit të rekomandimeve nga institucionet publike është shqetësuese për Kuvendin dhe në këtë drejtim ka ngritur nevojën për rritjen e llogaridhënien nga palët përgjegjëse. Ajo ka përmendur se KMFP, gjatë vitit shqyrton rreth 30 raporte të auditimeve të kryera nga ZKA, si dhe ka theksuar nismën e këtij Komisioni për të zhvilluar vizita në institucione dhe aktivitete tjera për të mbikëqyr zbatimin e Ligjit për Kontroll të Brendshëm të Financave Publike. Të dy përfaqësuesit e Komisioneve kanë falënderuar pjesëmarrësit suedez dhe të Letonisë për gatishmërinë e treguar për të bartur tek ne përvojat e tyre në lidhje më këtë fushë. Gjatë kësaj punëtorie, deputetët e Kuvendit të Kosovës dhe të ata të parlamentit suedez dhe Letonisë  kanë ndarë përvojat dhe praktikat e tyre me qëllim të rritjes së ndikimit të punës së tyre në përmirësimin e menaxhimit të financave publike. Deputetja suedeze Mia Sydoë Mölleby dhe Dag Levin Sparr, Këshilltar i Lartë në Zyrën Kombëtare të Auditimit të Suedisë (ZKAS) prezantimet e tyre i kanë fokusuar tek rritja e ndikimit të punës së ZKA-së. Ata kanë ndarë me të pranishmit praktikat e mira të Parlamentit të Suedisë dhe Zyrës Kombëtare të Auditimit të Suedisë për shqyrtimin e raporteve të auditimit dhe bashkëpunimit në mes të dyja institucioneve për të siguruar menaxhimin e mirë të fondeve publike dhe mbajtur përgjegjës krerët e organizatave buxhetore. Kurse ish Auditorja e Përgjithshme dhe ish deputetja e Parlamentit të Letonisë, njëherësh eksperte e angazhuar nga SIGMA, Inguna Sudraba, ka prezantuar perspektivën e bashkëpunimit të Institucioneve Supreme të Auditimit me Parlamentin. Ndërsa Alastair Swarbrick, këshilltar i lartë për politika të financave publike dhe auditimit, SIGMA, ka folur lidhur me përshtypjet e palëve të jashtme për ZKA-në, me ç’rast ka prezantuar rezultatet e anketimit nga të cilat ka rezultuar se këto përshtypje vazhdojnë të theksojnë besueshmërinë e lartë në këtë institucion. Ndër konkluzionet kryesore të nxjerra nga kjo punëtori ka qenë nevoja e ndryshimit të Ligjit për Auditorin e Përgjithshëm dhe Zyrën Kombëtare të Auditimit për ti mundësuar kësaj zyre të orientojë planet e  auditimit në fusha më rrezik të lartë, me prioritet dhe interes për Kuvendin dhe publikun në përgjithësi.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka publikuar raportin e auditimit të performancës “Prokurimi në Korporatën Energjetike të Kosovës”. Ky auditim përfshin periudhën 2018-2020 dhe ka pasur për qëllim që të vlerësojë nëse gjatë këtyre viteve, KEK-u ka arritur objektivat e paracaktuara të prokurimit (efektiviteti) dhe nëse po, a i ka arritur duke kombinuar burimet në mënyrën më të mirë të mundshme (efikasiteti). Rezultatet e këtij auditimi tregojnë se Korporata Energjetike e Kosovës nuk kishte arritur që t’i përdorë fondet publike në mënyrë ekonomike dhe efikase, kishte mungesë të transparencës si dhe kufizim të konkurrencës. E gjitha kjo ka bërë që disa nga objektivat e përcaktuara përmes prokurimit publik të mos arrihen. Aktivitetet e prokurimit janë realizuar kryesisht me negocim të çmimit e që nuk ka siguruar transparencë në prokurim. Kontratat e negociuara kishin rezultuar me çmime më të larta se sa kontratat paraprake apo pasuese të lidhura me tender të hapur. Kjo përveç që e kishte bërë Korporatën Energjetike të Kosovës jo efikase në zhvillimin e aktiviteteve të prokurimit e kishte bërë edhe jo ekonomike në këto kontrata. Gjithsej shpenzimi shtesë që kishte rezultuar nga prokurimet e negociuara ishte afër 739 mijë euro, 472 mijë euro për njërin tender (shërbimi i transportit) dhe afër 267 mijë euro për tenderin tjetër (sigurimi fizik i objekteve). Njësitë kërkuese dhe zyra e prokurimit nuk kishin identifikuar si duhet nevojat për promovim të KEK-ut në media, dhe nuk kishin bërë analizë të tregut e që kishte rezultuar me objektiva të paqarta dhe të pamatshme të prokurimit. Për pasojë ishin lidhur, vit pas viti, kontrata efekti i të cilave ishte i panjohur në drejtim të realizimit të objektivave.  Nga gjithsej 377,140 euro që ishin shpenzuar për promovim në media gjatë viteve 2018-2020, KEK-u kishte arritur vetëm 59,113 euro kthim përmes qendrës së trajnimeve profesionale. Pra vetëm 15% të shumës së shpenzuar kishte arritur të shndërronte në të hyra, ndërsa për objektiven tjetër nuk kishte matur efektin. Korporata Energjetike e Kosovës nuk kishte siguruar kombinim optimal të burimeve në dispozicion për të përmbushur objektivat e përcaktuara. Mos grumbullimi i nevojave për blerje të kushinetave kishte rezultuar numër të madh të aktiviteteve të prokurimit. Gjithsej 34 aktivitete të prokurimit ishin zhvilluar gjatë viteve 2018-2020 vetëm për këto blerje. Menaxherët e projekteve/kontratave të prokurimit nuk kishin menaxhuar aktivisht kontratat me të cilat ishin ngarkuar. Për shkak të mungesës së iniciativës nga ana e menaxherëve të kontratave Korporata Energjetike e Kosovës nuk kishte siguruar kombinim optimal të burimeve në dispozicion për të përmbushur objektivat e përcaktuara. Shkaqet që kishin çuar në këtë gjendje ishin mos përcjellja aktive e zbatimit të kontratës, mos azhurnimi i datave të dakorduara me kohë dhe mos aplikimi i gjobave për vonesa. Njësitë kërkuese kishin hasur në vështirësi në punë për shkak të vonesave në zbatim të kontratave. Mungesa e analizave lidhur me përfitimet dhe kostot që rrjedhin nga aktivitetet e  prokurimit/kontratat e zbatuara, ka bërë që Korporata Energjetike e Kosovës të vazhdojë me aktivitete të prokurimit që nuk i kishin kontribuar arritjes së objektives. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, lidhur me këtë auditim ka shprehur shqetësimin lidhur me mungesën e transparencës  dhe kufizimin e konkurrencës për disa aktivitete të prokurimit dhe mangësitë në menaxhim të kontratave në KEK e që në disa raste kanë shkaktuar kosto shtesë, andaj kërkohen veprime të menjëhershme nga njësitë përgjegjëse brenda KEK-ut për adresimin e rekomandimeve të dhëna. Me qëllim të përmirësimit të proceseve të prokurimit, janë dhënë tetë rekomandime për Bordin e Drejtorëve dhe Menaxhmentin e Korporatës Energjetike të Kosovës. Raportin e plotë mund ta gjeni këtu.  

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka publikuar raportin e auditimit të  performancës “Vlerësimi i nxënësve në testet kombëtare dhe ndërkombëtare”. Ky auditim përfshin periudhën 2018-2021 dhe ka pasur për qëllim që të vlerësojë nëse institucionet përgjegjëse kanë marrë masa për përmirësimin e mësimdhënies dhe vlerësimin e nxënësve në Kosovë. Subjekt i auditimit kanë qenë Ministria e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MAShTI) si dhe komuna e Prizrenit, Istogut dhe Novobërdës. Rezultatet e këtij auditimi tregojnë se ka mangësi në metodologjinë e vlerësimit të nxënëseve dhe mos zbatim të kërkesave që dalin nga kurrikula. Ministria e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit (MAShTI), Drejtoritë Komunale të Arsimit (DKA) dhe shkollat nuk kanë arritur të përmirësojnë metodat e mësimdhënies dhe vlerësimit në përputhje me kërkesat e kurrikulës dhe praktikat më të mira të nxjerra nga Agjencia Evropiane për Sigurimin e Cilësisë. Për rrjedhojë nxënësit  vazhdojnë të marrin pjesë në orët e mësimit duke dëgjuar mësimdhënësit që ligjërojnë gjatë gjithë orëve të mësimit dhe aktivizohen vetëm në fund nëse kanë ndonjë pyetje si dhe vlerësohen përmes pyetjeve me përgjigje të shumëfishta. Pavarësisht se procesi i vlerësimit në arsimin parauniversitar ka mangësi institucionet përgjegjëse (MAShTI, DKA-të dhe shkollat) nuk kanë ndërmarrë masa për evidentimin dhe përmirësimin e këtyre mangësive. Gjetjet e auditimit tregojnë se nxënësit kosovarë kanë arritur rezultate relativisht të mira në testet kombëtare mirëpo në testet ndërkombëtare, siç është PISA rezultatet e nxënësve janë shumë më të ulëta se mesatarja e Organizatës për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ekonomik (OBZhE) dhe më të ulëtat në rajon. Po ashtu, institucionet përgjegjëse nuk e kanë kryer/bërë monitorimin e vlerësimit të nxënësve përgjatë gjithë vitit shkollor dhe metodat e përdorura nga mësimdhënësit. Ndërsa trajnimi i ofruar për mësimdhënësit nuk dihet nëse i ka plotësuar nevojat për të përmbushur kërkesat që dalin nga kurrikula, meqë gjysma e  mësimdhënësve të anketuar si pjesë e mostrës së auditimit kanë thënë se trajnimi për kurrikulën kombëtare ishte shumë i shkurtër (vetëm gjashtë ditë) duke pasur parasysh vëllimin dhe kërkesat e saj. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, lidhur me këtë auditim ka theksuar se rezultatet e testit PISA janë shqetësuese, nxënësit kosovar po rezultojnë shumë ulët në krahasim me shokët e tyre në nivel global edhe pse në testin e arritshmërisë qëndrojnë më mirë me rezultate, andaj kërkohen veprime të menjëhershme nga institucionet përgjegjese për adresimin e rekomandimeve të dhëna. Duke marrë parasysh se arsimi fillor ka një rëndësi të madhe për të gjithë komunitetin dhe është një mekanizëm i fuqishëm për rritje të qëndrueshme ekonomike, Zyra Kombëtare e Auditimit ka dhënë 9 rekomandime për institucionet përgjegjëse për rregullimin e metodave të mësimdhënies dhe vlerësimit të nxënësve. Raportin e plotë mund ta gjeni këtu.  

-Mangësitë e identifikuara nga auditime po përsëritën çdo vit, dhe ky është një tregues se përkushtimi i institucioneve në zbatimin e rekomandimeve nuk është në nivel të kënaqshëm Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, të enjten ka mbajtur konferencë për medie në të cilën ka prezantuar trembëdhjetë raporte të auditimit për sezonin auditues 2021/22, prej të cilave njëmbëdhjetë auditime financiare dhe të pajtueshmërisë si dhe dy auditime të performancës. Para gazetarëve znj. Spanca ka prezantuar gjetjet kryesore për raportet e auditimit për komunën e Gjilanit, Skenderajt, Vushtrrisë, Kamenicës, Gracanicës, Zveçanit, Shtërpcës, Mitrovicë së Jugut, Mitrovicës së Veriut dhe Novobërdës. Po ashtu në këtë konferencë është prezantuar edhe raporti i auditimit për Ministrinë e Ekonomisë, si dhe dy raportet e auditimit të performances “Auditimi i kontratave publike në Korporatën Energjetike të Kosovës” dhe “Vlerësimi i nxënësve në testet ndërkombëtare dhe kombëtare”. Auditorja e Përgjithshme ka theksuar se në 11 raporte të auditimit financiar dhe të pajtueshmërisë janë dhënë 9 opinione të modifikuara, përkatësisht të kualifikuara dhe 2 opinione të pamodifikuara. “Arsyet kryesore pse opinioni i auditimit është kualifikuar kanë qenë, për shkak se Pasqyrat Vjetore Financiare përmbajnë keqdeklarime materiale. Këto keqdeklarime, kryesisht kanë të bëjnë me regjistrimin dhe raportimin jo të saktë dhe jo të plotë të pasurive jo financiare, shpalosjet jo të plota dhe jo të sakta për llogaritë e arkëtueshme, detyrimet kontigjente si dhe keq klasifikimet e shpenzimeve në kategori (kode) të caktuara ekonomike”, ka deklaruar znj. Spanca. Përveç opinionit të auditimit, ZKA-ja ka vlerësuar edhe pajtueshmërinë e aktiviteteve dhe operacioneve të organizatave buxhetore me kornizën ligjore në fuqi, me ç’rast rezultatet e auditimit kanë nxjerrë në pah se edhe më tutje ekzistojnë parregullsi thelbësore në menaxhimin financiar dhe kontrollit. Parregullsitë janë të përhapura pothuajse në secilin cikël dhe fushë të shpenzimeve si në vijim:

• Angazhimi i punonjësve me marrëveshje për shërbime të veçanta pa respektuar procedurat e prokurimit publik dhe kryesisht për pune dhe detyra të rregullta të organizatës;
• Mangësi në procesin e prokurimit publik, siç janë: përdorimi i procedurës jo adekuate te prokurimit publik, tejkalim i vlerës së kontratave, mangësi në menaxhimin e kontratave, dhe inicim i projekteve pa zotim të mjaftueshëm të fondeve;
• Mos pagesa e faturave brenda afatit 30-ditor;
• Mungesa e planit vjetor të mbështetjes financiare të OJQ-ve;
• Mangësi në procesin e vlerësimit të aplikacioneve për subvencione;
• Jo efikasitet në verifikimin e pronave komunale;
• Masa jo të mjaftueshme në inkasimin e llogarive të arketueshme; dhe
• Njësi të auditimit të brendshëm të pakompletuara.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka thënë se këto mangësi të identifikuara në këto auditime po përsëritën çdo vit, dhe ky është një tregues se përkushtimi i institucioneve në zbatimin e rekomandimeve nuk është në nivel të kënaqshëm. Znj. Spanca ka ftuar krerët e organizatave buxhetore që të ndërmarrin veprime konkrete për të adresuar rekomandimet e auditimit dhe të ofrojnë sigurinë e nevojshme që paraja publike të shpenzohet në përputhje me ligjin dhe për qëllimin e synuar.  “Ftojë të gjitha institucionet e audituara që raportet e auditimit, në veçanti rekomandimet e dhëna t’i pranojnë si një kontribut serioz më qëllim kryesor përmirësimin e proceseve, aktiviteteve dhe operacioneve të organizatave të tyre. Kjo padyshim se do të ndikojë në përmirësimin e përgjithshëm të menaxhimit më të mirë të parasë publike dhe cilësisë se shërbimeve të ofruara”, ka theksuar znj. Spanca. Ndërsa sa i përket auditimit të performances “Auditimi i kontratave publike në Korporatën Energjetike të Kosovës 2018 - 2020”, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka treguar se sipas konkluzionit të auditimit Korporata Energjetike e Kosovës (KEK) nuk ishte siguruar që fondet dhe burimet e saj ishin përdorur në mënyrën më ekonomike, duke marrë në konsideratë qëllimin dhe lëndën e prokurimit. Po ashtu nuk ishte siguruar që në aktivitetet e veta të prokurimit t’i trajtojë operatorët ekonomik në mënyrë të barabartë dhe jo-diskriminuese dhe të veprojë në mënyrë transparente. Kurse sa i përket raportit të auditimit të performancës “Vlerësimi i nxënësve në testet ndërkombëtare dhe kombëtare”, i cili përfshin periudhën 2018-2021, Auditorja e Përgjithshme, konkluzioni i auditimit nxjerr në pah se institucionet përgjegjëse nuk kanë arritur të përmirësojnë metodat e mësimdhënies dhe vlerësimit në përputhje me kërkesat e kurrikulës dhe praktikat më të mira të nxjerra nga Agjencia Evropiane për Sigurimin e Cilësisë. Për më shumë, Komiteti i Vlerësimeve Ndërkombëtare, që do t’i vlerësonte dhe adresonte mospërputhjet dhe boshllëqet, nuk është themeluar. Rezultatet e testit kombëtar të arritshmërisë janë relativisht të larta dhe ndryshojnë shumë me vlerësimin vjetor që bëhen nga mësimdhënësit. Në këtë konferencë kanë qenë të pranishëm edhe Ndihmës Auditorja e Përgjithshme, Emine Fazliu, Ndihmës Auditori i Përgjithshëm, Zukë Zuka si dhe Ndihmës Auditorja e Përgjithshme, Myrvete Gashi. 

Të nderuar përfaqësues të mediave, Ju ftojmë të ndiqni konferencën për media të Auditores se Përgjithshme, Vlora Spanca, me rastin e fillimit të publikimit të raporteve të auditimit për sezonin auditues 2021/22. Konferenca do të mbahet:

   Të enjten, me datë 12.05.2022

   në ora 11:00

                                    në ambientet e Zyrës Kombëtare të Auditimit,

                        Lagjja Arbëria, Rr.Ahmet Krasniqi, 210

                     Prishtinë

Në këtë konferencë Auditorja e Përgjithshme do të prezantojë çështjet kryesore të paraqitura në raportet e auditimit të rregullsisë për:

• Komunën e Gjilanit;
• Komunën e Skenderajt;
• Komunën e Vushtrrisë;
• Komunën e Graçanicës;
• Komunën e Zveçanit;
• Komunën e Shtërpcës;
• Komunën e Mitrovicës së Jugut;
• Komunën e Mitrovicës së Veriut;
• Komunën e Novobërdës;
• Komunën e Kamenicës; dhe
• Ministrinë e Ekonomisë.

Si dhe çështjet në dy raporte të auditimit të performancës që janë:

• Vlerësimi i nxënësve në testet kombëtare dhe ndërkombëtare (Testi PISA); dhe
• Prokurimi në Korporatën Energjetike të Kosovës (2018 – 2020)

   

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, të premten i ka dorëzuar Kuvendit të Republikës së Kosovës Raportin Vjetor të Performancës (RVP) për vitin 2021. Ky raport përmban informata të rëndësishme rreth performancës së Zyrës Kombëtare të Auditimit në përmbushjen e obligimeve të saj kushtetuese e ligjore, gjatë këtij viti. Puna e Institucionit të Auditorit të Përgjithshëm gjatë vitit 2021 është mbështetur në Planin Strategjik 2018-2021 duke u fokusuar në përmbushjen e misionit kushtetues e ligjor, zhvillimin e kapaciteteve profesionale si dhe zhvillimin e marrëdhënieve të mira me palët e jashtme. Aktiviteti auditues është kryer sipas Planit Vjetor të Auditimit  për sezonin auditues 2020/21, ku janë publikuar 131 raporte të auditimit financiar dhe pajtueshmërisë si dhe performancës. Auditorja e Përgjithshme, znj. Spanca, në fjalën e saj ka theksuar se pavarësisht sfidave me pandeminë Covid 19, ZKA-ja ka arritur të përmbushë objektivat institucionale në afat ligjor duke audituar fusha me interes për Kuvendin dhe qytetarët. “Gjatë vitit 2021, kemi kryer auditimin e Raportit Vjetor Financiar, përfshirë evidencat përkatëse të buxhetit të shtetit për vitin 2020, i cili është mbështetur nga auditimet financiare dhe të pajtueshmërisë të të gjitha organizatave buxhetore, dhe ndërmarrjeve publike. Gjithashtu, kemi kryer auditimet e performancës, prokurimit publik dhe të teknologjisë së informacionit, si dhe auditimet e projekteve të financuara nga fondet e donatorëve”, është shprehur znj. Spanca, duke shtuar se për herë të parë në vitin 2021 janë kryer auditimet e veçanta të pajtueshmërisë dhe po ashtu janë audituar informata të klasifikuara me ligj. Këto auditime kanë rezultuar me një numër të konsiderueshëm të rekomandimeve për përmirësimin e menaxhimit të financave publike dhe shfrytëzimin e fondeve publike me efikasitet, efektivitet dhe arritjen e vlerës për para. “Përmes rekomandimeve të auditimit ZKA-ja ka shtrirë më tej ndikimin e saj, ku është vërejtur një progres i lehtë në rritjen e shkallës së zbatimit të tyre”, ka theksuar znj. Spanca në fjalën e saj. Për të rritur përgjegjshmërinë në sektorin publik, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka shpalosur se janë dërguar 52 raste me elemente potenciale të veprave penale, mashtrimit dhe korrupsionit në Prokurori të Shtetit. Po ashtu gjatë vitit 2021, ZKA-ja ka avancuar metodologjinë për auditime financiare dhe të pajtueshmërisë, digjitalizimin e punës audituese, duke shtuar dhe përsosur me mundësi të reja sistemin elektronik të auditimit. Raporti përmban informacion të hollësishëm edhe për menaxhimin financiar dhe administrativ të ZKA-së, burimet njerëzore, zhvillimin profesional të stafit si dhe komunikimin dhe bashkëpunimin me publikun dhe palët e interesit. Vlen të theksohet se në fushën e bashkëpunimit ndërkombëtar, ZKA-ja ka marrë pjesë në aktivitete të organizatave ndërkombëtare si: INTOSAI, EUROSAI dhe atyre regjionale, ndërsa është përmbyllur me sukses zbatimi i projektit të binjakëzimit “Fuqizimi i mëtejmë i ndikimit të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës” me Institucionin Suprem të Auditimit të Polonisë, i financuar nga Bashkimi Evropian. Gjithashtu, ka vazhduar bashkëpunimi me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Suedisë në fusha të ndryshme të zhvillimit institucional, me theks në fushën e auditimit të përformancës. Raportin Vjetor të Performancës së ZKA-së për vitin 2021 mund ta gjeni këtu.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, dhe  Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj kanë takuar të premten përfaqësuesit e projektit të DEMOS-it, Ertan Munoglu, Menaxher i Projektit, Ilire Daija Buza, Menaxhere e lartë e ndërhyrjes dhe Drilon Shala, Menaxher i lartë i  ndërhyrjes. Takimi kishte për qëllim formësimin e vazhdimit të bashkëpunimit në mes të Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA)  dhe zbatimin e projektit të ri katër vjeçar të DEMOS-it. Përfaqësuesit e DEMOS-it prezantuan objektivat e projektit të ri dhe fokusuan diskutimin në kushtin minimal të Grantit të Performancës Komunale që ndërlidhet me opinionet e auditimit të dhëna nga ZKA-ja për komunat e Kosovës, auditimet sociale dhe auditimin e veçantë për grantet. Auditorja e Përgjithshme znj. Spanca, duke theksuar rëndësinë e madhe që ka ky projekt për të ndihmuar komunat në përmirësimin e menaxhimit të financave publike, rritjen e transparencës dhe llogaridhënies si dhe avancimin e qeverisjes lokale,  ka ofruar  bashkëpunimin e nevojshëm të saj dhe të ZKA-së për të mbështetur dhe lehtësuar zbatimin e këtij projekti. Pjesëmarrësit u dakorduan që në vazhdën e aktiviteteve të këtij projekti të krijohen grupe punuese të përbashkëta të cilët përmes takimeve, punëtorive dhe formave tjera do të kontribuojnë dhe lehtësojnë procesin e përmbushjes së objektivave të këtij projekti.

-ZKA-ja publikon Udhëzuesin për Planifikimin Strategjik të Auditimeve të Performancës dhe Udhëzuesin e Auditimit të Teknologjisë së Informacionit Zyra Kombëtare e Auditimit të Republikës së Kosovës për herë të parë ka hartuar dhe publikuar dy udhëzues të rëndësishëm për punën audituese përmes të cilëve synon të siguroj cilësinë e auditimeve të performancës dhe atyre të sistemeve të TI-së.   Udhëzuesi për Planifikimin Strategjik të Auditimeve të Performancës paraqet procesin e planifikimit strategjik të auditimeve të performancës duke dhënë udhëzime të qarta për mënyrën se si ZKA-ja do të fokusojë burimet e saja për auditim në fushat me rëndësi, që duhet të vihen në vëmendjen e Kuvendit dhe janë në interes të qytetarëve; të sigurojë qëndrueshmëri në planifikimin e temave të auditimit të performancës; si dhe të shërbejë si bazë për një proces planifikimi strategjik të strukturuar mirë në përzgjedhjen e temave bazuar në rrezik. Ky dokument është zhvilluar në bashkëpunim me KPMG-në dhe me përkrahjen e projektit TEAM i financuar nga USAID. Udhëzuesi i Auditimit të Teknologjisë së Informacionit (TI), përfshin një pamje të përgjithshme të fushave të reja në auditimin e TI-së, dhe ka për qëllim pajisjen e auditorëve të Teknologjisë së Informacionit me udhëzime të detajuar mbi fusha të ndryshme të auditimit të TI-së ashtu si edhe të udhëzojë hap pas hapi se si të planifikohen auditimet. Manuali përfshin përmbledhjen e përkufizimit të auditmit të TI-së, mandatin e Institucioneve Supreme të Auditimit (ISA), si dhe qëllimin dhe objektivat e auditorëve të TI-së. Gjithashtu shpjegon kontrollet e përgjithshëm të TI-së dhe kontrolleve të aplikacionit si dhe marrëdhënien në mes tyre. Manuali i Auditimit të Teknologjisë së Informacionit është produkt i grupeve punuese të teknologjisë së informacionit të EUROSAI-t (WGITA) si dhe Iniciativës për Zhvillim të INTOSAI-t (IDI) për caktimin e rregullave dhe standardeve të Auditimit të Teknologjisë së Informacionit. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka falënderuar punonjësit e ZKA-së për punën e pakursyer në zhvillimin e auditimeve të teknologjisë së informacionit si dhe Kontrollin e Lartë të Shtetit të Shqipërisë për bashkëpunimin e shkëlqyer me Zyrën Kombëtare të Auditimit të Kosovës në fushën e auditimit të teknologjisë së informacionit. “Duke marr parasysh rëndësinë e tyre, Zyra Kombëtare e Auditimit ka fuqizuar auditimet e sistemeve të informacionit, përmes vendosjes në përdorim të këtij manuali dhe zhvillimit profesional të kapaciteteve njerëzore. Krahas zhvillimit profesional, ZKA-ja ka kryer një numër të auditimeve të teknologjisë së informacionit si kombinim i auditimeve të performancës, atij financiar e tashmë edhe si auditime të veçanta të sistemeve të informacionit”, ka deklaruar Spanca, duke shtuar se në Planin Strategjik 2022-2025, ZKA-ja do t’i jep prioritet zhvillimit dhe rritjes së mëtutjeshme të kapaciteteve në fushën e auditimit të teknologjisë së informacionit. Znj. Spanca, ka thënë se këto dokumente do t’ju shërbejnë auditorëve për kryerjen e auditimeve cilësore të cilat do të ndikojnë në rritjen e ekonomicitetit, efikasitetit dhe efektivitetit në institucionet publike si dhe rritjes së besueshmërisë në sistemet e teknologjisë si informacionit të cilat përdoren nga sektori publik.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka pritur sot në takim Zëvendës Drejtorin e Zyrës për Demokraci dhe Qeverisje të USAID-it, Jamie Evans Butler, për të diskutuar modalitetet e bashkëpunimit në mes të ZKA-së dhe USAID-it përmes zbatimit të projektit të ri  nga USAID “Integriteti i Komunave të Kosovës”. Fillimisht Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka vlerësuar lartë bashkëpunimin e deritanishëm të ZKA-së me USAID-in, si dhe ka shprehur përkushtimin e saj për avancimin e këtij bashkëpunimi në kuadër të projektit të ri. Në veçanti znj. Spanca, ka përmendur bashkëpunimin e shkëlqyer në mes të dy organizatave në kuadër të projektit “Komuna transparente, efektive dhe llogaridhënëse” përmes të cilit ZKA-ja ka përfituar shumë në fushën e prokurimit publik dhe të performancës. “Një përfitim i cili i ka shtuar vlerë institucionit tonë është ndihma që kemi marrë nga USAID-i në themelimin e njësisë kundër mashtrimit, ofrimin e trajnimeve në fushën e mashtrimit dhe korrupsionit që kanë ndikuar në avancimin e kapaciteteve tona profesionale, si dhe hartimin e udhëzuesit kundër mashtrimit. ZKA, përmes kësaj njësie bën filtrimin shtesë të rezultateve të auditimit duke selektuar çështjet me elemente të mashtrimit dhe duke i dërguar tek Zyra e Kryeprokurorit të Shtetit. Ndërlidhur më këtë, deri më tani janë raportuar mbi 193 raste të tilla”, ka deklaruar Auditorja e Përgjithshme. Sa i përket projektit të ri nga USAID “Integriteti i Komunave të Kosovës” Auditorja e Përgjithshme ka theksuar se është një mundësi për përmirësimin e qeverisjes dhe menaxhimit financiar në institucionet e pushtetit lokal. Ky projekt ka për qellim që të nxisë: angazhimin e agjencive të qeverisë qendrore në mbikëqyrjen më efektive të financave publike dhe llogaridhënies; angazhimin e komunave për planifikim buxhetor, prokurim publik dhe menaxhim të kontratave;  aplikimin e praktikave të mira që ofrojnë një auditim të brendshëm llogaridhënës; si dhe angazhimin e shoqërisë civile, sektorit privat dhe mediave për përmirësimin e integritetit në sektorin publik dhe privat në prokurimin publik. Të pranishëm në këtë takim bashkë më Auditoren e Përgjithshme kanë qenë edhe Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, dhe u.d i Ndihmës Auditorit të Përgjithshëm, Zukë Zuka, ndërsa nga USAID-i, Jeton Cana menaxher i projektit,  Aferdita Mekuli u.d i drejtorit të projektit “Integriteti i Komunave të Kosovës” dhe Ruzhdi Zeqiri udhëheqësi i objektives së parë të projektit.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, e shoqëruar nga Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj dhe drejtoresha për Komunikim dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar, Qëndresa Mulaj, sot kanë mbajtur takim me ekspertin nga Lituania, Rimantas Veckys, i cili është i angazhuar në kuadër të Projektit të BE-së për reformën në menaxhimin e financave publike, i zbatuar nga GIZ-i. Z. Veckysi është i angazhuar për të mbështetur ekipin e Zyrës Kombëtare të Auditimit në zhvillimin e objektivave dhe prioriteteve strategjike të cilat do të jenë pjesë e Strategjisë Kombëtare për Menaxhimin e Financave Publike (2022-2026). Gjatë këtij takimi është diskutuar për qasjen strategjike në menaxhimin e financave publike në Kosovë përkatësisht për objektivat  dhe prioritetet strategjike të ZKA-së në kuadër të Strategjisë Kombëtare për Menaxhimin e Financave Publike. Auditorja e Përgjithshme, znj. Spanca ka shprehur përkushtimin e saj dhe të bashkëpunëtorëve të ZKA-së për një bashkëpunim të vazhdueshëm dhe frytdhënës në dhënien e kontributit për vendosjen e objektivave afatgjata të kësaj fushe, si dhe realizimin e synimeve për një menaxhim më të mirë dhe të shendosh të parasë publike. Nga ana tjetër eksperti  Rimantas Veckys ka falënderuar Auditoren e Përgjithshme dhe përfaqësuesit tjerë të ZKA-së për pritjen duke e vlerësuar të rëndësishme mundësinë që të jap kontributin e tij në kuadër të këtij projekti. Veckys ka një përvojë disa vjeçare në vende të ndryshme përfshirë edhe ato të rajonit.