Lajmet

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) përmes kësaj komunikate për media njofton opinionin publik se demanton në tërësi deklaratat lidhur me pretendimet për ndërhyrjen në punën audituese të Zyrës Kombëtare të Auditimit të publikuara nga Gazeta Online Insajderi në artikullin “Vlojnë denoncimet për skandale - si u bë që Auditori i Jashtëm ta kursejë Fondin e Sigurimeve” dhe të transmetuara në emisionin InDoks “Fondi i dallavereve – Rrëfimi ekskluziv i sinjalizuesit Alban Pozhegu”.

Lidhur me këto deklarata, njoftojmë publikun se zyrtari në fjalë, Valbon Bytyqi, nuk është i punësuar në Zyrën Kombëtare të Auditimit, ai ka lëshuar punën në ZKA në vitin 2018 dhe që nga ajo kohë nuk ka pasur asnjë lloj angazhimi me ZKA-në.

Auditori i Përgjithshëm dhe Zyra Kombëtare e Auditimit është institucioni më i lartë i kontrollit ekonomik e financiar i shtetit i rregulluar më Kushtetutë dhe Legjislacionin tjetër përkatës. Procesi i auditimit zhvillohet tërësisht i bazuar në Standardet Ndërkombëtare të Auditimit për Institucionet Supreme të Auditimit, Kodin etik dhe praktikat më të mira të njohura ndërkombëtarisht. Në bazë të tyre dhe mekanizmave rigoroz të kontrolleve të shumëfishta të ndërtuara në ZKA, në plotni sigurohet punë e pavarur, objektive dhe cilësore e auditimit duke përjashtuar çdo ndërhyrje nga cilado palë e jashtme apo e brendshme. 

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka publikuar raportin e auditimit të performancës “Sistemi i licencimit të hidrocentraleve dhe monitorimi i tyre mbi ndikimin në mjedis dhe ujëra”. Objektivë e këtij auditimi ishte të vlerësojmë nëse sistemi i licencimit të hidrocentraleve është menaxhuar si duhet, ofron transparencë dhe siguron mbrojtje të ujërave dhe mjedisit përmes zbatimit të kritereve për licencim nga hidrocentralet e njëkohësisht janë arritur caqet/synimet për prodhimin e energjisë së ripërtëritshme. Subjektet e auditimit ishin Zyra e Rregullatorit të Energjisë, Ministria e Ekonomisë, Ministria e Mjedisit Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës, përderisa në nivel lokal, subjekt i auditimit ishin Komuna e Deçanit, Komuna e Mitrovicës, Komuna e Dragashit dhe Komuna e Shtërpcës. Ky auditim ka përfshirë periudhën 2016 – 2021, dhe ka konstatuar se institucionet e audituara kanë të vendosur një sistem të licencimit të hidrocentraleve i cili është funksional, megjithatë karakterizohet me mangësi të theksuara në zbatimin e kritereve, i cili nuk siguron shfrytëzim efikas të ujërave në vend dhe menaxhim e mbrojtje  të duhur të tyre dhe të mjedisit. Raporti thekson se ka mungesë të koordinimit të palëve për arritjen e caqeve të prodhimit të energjisë elektrike nga burimet e ripërtëritshme, zbatimit të kritereve nga ZRRE-ja për licencimin e hidrocentraleve, mungesën e zbatimit të kritereve për mbrojtjen e mjedisit nga MMPHI-ja, dobësitë në përcjelljen e veprimtarisë së hidrocentraleve nga Inspektorati i MMPHI-së, dështimi në zbatimin e koncesionimit për dhënien e të drejtës ujore për shfrytëzim të ujit për prodhim, dështimi në hartimin e Planit për Menaxhimin e Pellgjeve, etj. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca,  lidhur me këtë auditim ka deklaruar se institucionet përgjegjëse duhet të sigurojnë se licencimi i hidrocentraleve bëhet në pajtueshmëri të plotë me kërkesat ligjore, ofrojnë transparencë dhe sigurojnë mbrojtje të ujërave dhe mjedisit. Objektivat strategjike të përcaktuara lidhur me arritjen e caqeve/synimeve për prodhimin e energjisë së ripërtëritshmedhe duhet të monitorohen në mënyrë sistematike dhe aty ku është e nevojshme të merren masa për përmirësim. Koordinimi dhe bashkëpunimi mes insitucioneve publike është mëse i domosdoshëm me qëllim që të rritet llogaridhënia dhe transparenca si në menaxhimin e licencimeve e po ashtu edhe në mbrojtjen e mjedisit, përkatësisht ujërave. Për rregullimin e sistemit të licencimit të hidrocentraleve  dhe mbrojtjen e ujërave dhe mjedisit është dhënë 1 rekomandim për Qeverinë e Kosovës, 2 rekomandime për Zyrën e Rregullatorit të Energjisë dhe 8 rekomandime për Ministrinë e Mjedisit Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturë dhe inspektoratin e saj. Raportin e plotë mund ta lexoni në këtë vegzë: https://bit.ly/3NiJdny

Me rastin e shënimit të Ditës Ndërkombëtare të Mjedisit, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca dhe Avokati i Popullit, Naim Qelaj kanë organizuar tryezën “Ujrat e drejtë e njeriut – mbikëqyrja dhe llogaridhënia”. Me këtë rast, Auditorja e përgjithshme është shprehur se krijimi i mjedisit të sigurt jetësor si dhe mbrojtja e tij, janë çështje vendimtare për shëndetin e qytetarëve dhe zhvillimin ekonomik të vendit. “Sipas praktikave të mira evropiane, një sistem i qëndrueshëm, efikas dhe i integruar për mbrojtjen e mjedisit ekziston kur autoritetet publike bashkëpunojnë dhe koordinojnë veprimet mes veti për hartimin dhe zbatimin e çdo aktiviteti apo mase me qëllim të mbrojtjes së mjedisit. Praktikat e këtilla kërkojnë monitorim të vazhdueshëm të veprimeve karshi mjedisit. Monitorimi i mbrojtjes së mjedisit, rezulton me raportim të gjendjes mjedisore për ligjdhënësin dhe publikun.”, ka deklaruar znj. Spanca. Auditorja e Përgjithshme ka shtuar se duke e ditur rëndësinë mjedisore, implikimet buxhetore të veprimeve për mbrojtjen mjedisore, ZKA-ja po thuasje cdo vit i ka ofruar Kuvendit të Kosovës dhe qytetareve informacion objektiv dhe të pavarur për disa segmente të veçanta të mbrojtjes së mjedisit siç janë; auditimi i sistemit të licencimit të gurëthyesve, trajtimi menaxhimi dhe asgjësimi i mbeturinave komerciale, cilësia e ajrit dhe auditimi për qëndrueshmërinë e masave kombëtare për mbrojtjen e mjedisit. Ajo ka theksuar në veçanti se sot poashtu publikohet dhe prezantohet një auditim mjaft i rëndësishëm i cili trajton sistemin e licencimit të hidrocentraleve dhe monitorimin e tyre mbi ndikimin në mjedis dhe ujëra. Nga ana tjetër Avokati i Popullit në fjalën e tij ka deklaruar se Institucioni i Avokatit të Popullit përmes raporteve të veta ka konstatuar se edhe mëtutje në Kosovë nuk janë shënuar përmirësime në mjedis dhe se gjendja në këtë fushë nuk është e mirë. Janë identifikuar probleme me mos trajtimin e ujrave si duhet, më përdorimin e lumenjve në mënyrë të pa kontrolluar. “E drejta për mjedis është po aq e rëndësishme sa edhe e drejta për jetë, prandaj mbrojtja e kësaj të drejte sot në botë trajtohet jo rrallëherë edhe në gjykatat e niveleve më të larta” ka theksuar Avokati i Popullit. Në kuadër të tryezës janë paraqitur të gjetura dhe rekomandime të rëndësishme të rezultuar nga raporti i auditimit të performancës“ Sistemi i licencimit të hidrocentraveleve dhe monitorimi i tyre mbi ndikimin në mjedis dhe ujëra” dhe të gjeturat nga Avokati i Popullit lidhur me gjendjen e ujërave në vend si dhe paraqitja e raportit me rekomandime për hidrocentralet. Raporti i auditimit të performancës “Sistemi i licencimit të hidrocentraveleve dhe monitorimi i tyre mbi ndikimin në mjedis dhe ujëra” është preznatuar nga Labonit Sadiku, Udhëheqës i Ekipit të Auditimit. Me këtë rast, Sadiku ka thënë se objektivë e këtij auditimi ishte të vlerësojmë nëse sistemi i licencimit të hidrocentraleve është menaxhuar si duhet, ofron transparencë dhe siguron mbrojtje të ujërave dhe mjedisit përmes zbatimit të kritereve për licencim nga hidrocentralet e njëkohësisht janë arritur synimet për prodhimin e energjisë së ripërtëritshme. Ai ka theksuar se konkluzioni i auditimit vë në pah se pavarësisht se institucionet e audituara kanë vendosur një sistem të licencimit të hidrocentraleve i cili është funksional, megjithatë karakterisohet me mangësi të thkeksuara në zbatimin e kritereve, i cili nuk siguron shfrytëzim efikas të ujrave në vend dhe menaxhim e mbrojtje të duhur të tyre dhe të mjedisit. Në anën tjetër, Deputet të Komisioneve Parlamentare, z. Salih Zyba, znj. Mirlinda Sadiku-Tishuku, znj. Albana Bytyqi pasi kanë përgëzuar dy institucionet për raportet e prezantuara dhe janë pajtuar më gjetjet përkatëse, kanë shprehur gatishmërinë e Kuvendit që kjo temë të trajtohet në Komisione dhe seanca plenare dhe të nxirren rekomandime për veprime konkrete.  Ndërsa, përfaqësues të shoqërisë civile dhe institucioneve publike kanë shprehur pikëpamjet e tyre se çështja e mbrojtjes se mjedisit duhet të jetë prioritet i veçanet për institucionet publike dhe palët tjera të përfshira. Në këtë tryezë morën pjesë zyrtarë të lartë shtetëror, përfaqësues të organizatave të shoqërisë civile dhe avokues të mbrojtjes të të drejtave të njeriut dhe mbrojtjes së mjedisit.

ZKA-ja synon rritjen e bashkëpunimit me organizatat e shoqërisë civile gjatë gjithë procesit të auditimit Në kuadër të bashkëpunimit dhe partneritetit me organizatat e shoqërisë civile,  shoqatat profesionale dhe donatorët, Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA), ka mbajtur të mërkurën tryezën me temën “Fuqizimi i bashkëpunimit mes ZKA-së dhe shoqërisë civile për të rritur ndikimin e auditimit në institucionet publike”. Në këtë tryezë zyrtarë të lartë të ZKA-së dhe përfaqësues të OShC-ve, shoqatave profesionale dhe donatorëve kanë trajtuar tema të rëndësisë së veçantë dhe me interes për t’u audituar nga Zyra Kombëtare e Auditimit në sezonin auditues 2022 – 2023. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, është shprehur se qëllimi kryesor i kësaj tryeze është rritja e bashkëpunimit me shoqërinë civile dhe nxitja e transparencës dhe llogaridhënies në menaxhimin e fondeve publike. “Kjo tryeze është vazhdimësi e bashkëpunimit që institucioni ynë ka me organizatat e shoqërisë civile dhe palët tjera të interesit. Bashkëpunimi i ZKA-së si një Institucion Suprem i Auditimit me ju është i një rëndësie të veçantë për shkak se jo vetëm që marrim nga ju informacion lidhur me problemet me të cilat ballafaqohen qytetarët dhe problematikat e menaxhimit të fondeve publike mirëpo përmes këtij bashkëpunimi ne rrisim edhe besimin e publikut për punën tonë”, ka deklaruar znj. Spanca. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka bërë më dije se deri më tani angazhimi i shoqërisë civile ka qenë kryesisht në dhënien e kontributit në përzgjedhjen e temave të auditimit. Mirëpo, objektivë strategjike e ZKA-së është që shoqëria civile të përfshihet edhe në fazat e tjera gjatë kryerjes se auditimit mirëpo edhe në fazën e raportimit. “Përmes kësaj synojmë të rrisim transparencën, llogaridhënien, pjesëmarrjen demokratike dhe besimin e publikut. Kjo rregullohet edhe me standardet ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të auditimit (ISSAI 20) që rregullojnë parimet e transparencës dhe llogaridhënies”, është shprehur znj. Spanca. Ndihmës Auditorja e Përgjithshme, Myrvete Gashi, ka prezantuar informata mbi procesin, metodologjinë e auditimit dhe synimin e ZKA-së që të trajtojë me përparësi tema të interesit publik për auditimet e performancës. Gashi në vazhdim ka prezantuar para pjesëmarrësve disa tema të mundshme për auditim në fusha të ndryshme siç janë zhvillimi ekonomik, mjedisi dhe siguria, mirëqenia ekonomike dhe sociale, arsim dhe kulturë, prokurim publik si dhe sisteme dhe teknologji të informacionit. Ajo ka sqaruar se për identifikimin e këtyre temave nga stafi auditues janë marrë për bazë raportimet në media dhe problematikat më të shprehura përmes raportimeve apo diskutimeve publike. Ndërkohë, përfaqësuesit e organizatave të shoqërisë civile kanë shprehur gatishmërinë për të dhënë kontributin e tyre në këtë proces duke e konsideruar si shumë të rëndësishëm. Ata, përveç që janë dakorduar dhe kanë konfirmuar propozimet e temave nga ZKA më tutje kanë propozuar tema të rëndësishme për tu konsideruar nga Auditorja e Përgjithshme nëse mund të përfshihen në planin e auditimit për sezonin 2022-2023 dhe kanë shprehur gatishmërinë e tyre të plotë për bashkëpunim. Ka pasur një pajtueshmëri të plotë nga ana e tyre për sa i përket nevojës që të rritet numri i auditimeve të performancës dhe që ZKA-ja të ketë mundësi të rris kapacitetet njerëzore në këtë aspekt. Fokus i veçantë nga ana e OSHC-ve ka qenë edhe niveli i zbatimit të rekomandimeve të të ZKA-së dhe masat e ndërmarra nga institucionet publike. Është theksuar se niveli aktual nuk është i kënaqshëm dhe se palët përgjegjëse duhet të bëjnë më shumë për adresimin e këtyre rekomandimeve të cilat drejtpërsëdrejti ndikojnë në përmirësimin e jetës se qytetarëve. Me këtë rast Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka theksuar se pavarësisht kërkesave dhe interesimit qoftë nga Kuvendi, OShC-të dhe palët tjera të interesit që të rritet numri i auditimeve të performancës, aktualisht kjo është e pamundur për shkak të obligimit ligjor për të kryer auditime të rregullsisë në të gjitha organizatat buxhetore. Megjithatë, ZKA-ja angazhohet që në vazhdimësi t’i ofrojë Kuvendit dhe qytetarëve informacion objektiv dhe të pavarur për fusha të rëndësishme që kanë të bëjnë me menaxhimin e fondeve publike dhe mbi këtë bazë orienton edhe angazhimin edhe burimet e veta në dispozicion për të arritur më të mirën e mundshme, ka theksuar znj. Spanca. Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, në përmbyllje të këtij dikutimi, pasi ka përmbledhur rezultatet e kësaj tryeze, ka vlerësuar se synimi i përbashkët dhe kryesor në këtë ngjarje dhe aktivitetet pasuese përkitazi më këtë është prioritizimi i temave të auditimit që janë të interesit më të lartë publik. Të pranishmit janë dakordur që dialogu i ZKA-së dhe OSHC-ve të vazhdojë dhe të forcohet edhe më tutje përmes formave të ndryshme të bashkëpunimit.

Me iniciativë të Sindikatës së Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA) dhe me përkrahjen e menaxhmentit, si dhe në koordinim me Qendrën Kombëtare të Transfuzionit të Gjakut, të martën në ambientet e ZKA-së është organizuar aktiviteti  i përvitshëm i dhurimit të gjakut. Në kuadër të shënimit të Javës për dhurim të gjakut si dhe me moton “Dhuroni gjak, shpëtoni jetë” në mënyrë vullnetare dhjetëra punonjës të ZKA-së kanë dhuruar gjak. Punonjësit e ZKA-së më këtë rast kanë shprehur gatishmërinë për t’u solidarizuar me të gjithë ata që kanë nevojë për marrje të dozave të gjakut, duke kontribuar kështu sado pak për shërimin e tyre. Drejtuesit e Sindikatës së ZKA-së kanë falënderuar të gjithë punonjësit për realizimin me sukses të këtij aktiviteti human. Aksioni i ZKA-së për dhurimin e gjakut është mirëpritur dhe përshëndetur nga zyrtarë të Qendrës Kombëtare të Transfuzionit të Gjakut. Aktiviteti human për dhurimin e gjakut në ZKA tashmë është bërë traditë meqë ky institucion organizon tash e disa vjet me radhë këtë aktivitet.

Zyra Kombëtare e Auditimit,  fton në tryezë pune, organizatat e shoqërisë civile, shoqatat profesionale, dhe donatorët, me qëllim të trajtimit dhe identifikimit të temave me interes për auditimet e performancës për sezonin auditues 2022/2023. Përmes këtij diskutimi, ZKA-ja dëshiron të marrë sugjerimet tuaja që pastaj përmes auditimit të mund të identifikojë sfidat dhe mangësitë me të cilat ballafaqohet administrata publike në ofrimin e shërbimeve më të mira për qytetarët. Tryeza “Fuqizimi i bashkëpunimit mes ZKA-së dhe shoqërisë civile për të rritur ndikimin e auditimit në institucionet publike”

do të mbahet:

Me datë: 22 qershor 2022

Ora: 09:45-13:00

Vendi: Hotel Prishtina

Prishtinë

Ju lutem për konfirmimin tuaj më së largu deri me 20 qershor 2022 në adresën: shqipe.hetemi@oagks.org

Një delegacion i auditorëve të Kontrollit të Lartë të Shtetit të Republikës së Shqipërisë (KLSH) në përbërje të znj. Elira Cukalla, z. Benard Haka dhe z. Blerim Shkurti kanë qëndruar për vizitë dyditore (më datën 9 dhe 10 qershor) në Zyrën Kombëtare të Auditimit të Republikës së Kosovës. Qëllimi i kësaj vizite dhe takimeve të përbashkëta ishte diskutimi dhe dakordimi për realizimin e një auditimi paralel në fushën e Teknologjisë Informative për sistemet e informacionit të ujësjellësve në të dyja vendet. Auditorja e Përgjithshme e Kosovës, Vlora Spanca, së bashku me Zëvendës Auditorin e Përgjithshëm, Bezad Halilaj, Ndihmës Auditoren e Përgjithshme, Myrvete Gashi, dhe drejtorin e Departamentit të Auditimit të Teknologjisë së Informacionit, Samir Zymberi,  i kanë mirëpritur auditorët e KLSH-së në një takim të veçantë. Me këtë rast, znj. Spanca, ka falënderuar KLSH-në për bashkëpunimin e vazhdueshëm si dhe mbështetjen e dhënë për auditimet në fushën e teknologjisë së informacionit. Auditorja e Përgjithshme është shprehur optimiste se intensifikimi i bashkëpunimit në mes të ZKA-së dhe KLSH-së, do të jap rezultate në përafrimin e metodologjisë së auditimit mes dy institucioneve dhe do të luaj rol në përmirësimin e menaxhimit të sistemeve të informacionit për ujësjellësit. Rrjedhimisht, kjo do t’i kontribuojë agjendës së gjelbërt te të dyja vendeve. “Mirëpres kryerjen e këtij auditimi paralel midis KLSH-së dhe ZKA-së në fushën e auditimit të TI-së në sistemet e informacionit në ujësjellësit e përzgjedhur nga të dy palët. Ky auditim do të jetë një mundësi jashtëzakonisht e mirë dhe fillim i mbarë për forcimin e bashkëpunimit tonë të frytshëm siç jemi dakorduar me homologun tim z. Arben Shehu gjatë vizitës time në KLSH dhe vizitës së tij në ZKA”, ka deklaruar Spanca. Ekipet e auditimit nga të dyja institucionet, përgjatë dy ditëve kanë zhvilluar takime dhe sesione pune për shkëmbimin e ideve dhe përvojave rreth sistemeve të informacionit të përdorura në kompanitë e ujësjellësve në Kosovë dhe atyre në Shqipëri, me qëllim që këto të shërbejnë për vendosjen e fushëveprimit dhe objektives së auditimit si dhe harmonizimit të punës së mëtutjeshme. Vizita është përmbyllur me dakordimin për planin e aktiviteteve të ardhshme dhe objektiven e auditimit paralel për sistemet e informacionit të ujësjellësve në të dy vendet.  

Pavarësisht ekzistencës se kontrolleve manuale për të ruajtur besueshmërinë e sistemit, rezultatet e auditimit kanë venë në pah se procesi i ekzekutimit të pagave si dhe sistemi që menaxhon këtë proces ka nevojë për përmirësim, me qëllim të rritjes së efektivitetit dhe saktësisë së të dhënave. Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) sot ka publikuar raportin e auditimit të teknologjisë së informacionit “Sistemi për Menaxhimin e Pagave”. Ky auditim kishte për qëllim vlerësimin nëse ekziston një mjedis efektiv i kontrollit që siguron se Sistemi për Menaxhimin e Pagave (Payroll) mbështet procesin e pagave, si dhe ofron të dhëna të sakta, të besueshme, të tërësishme dhe në kohë. Rezultatet e auditimit tregojnë se Thesari nuk ka të vendosur strukturë organizative të përshtatshme për funksionimin e duhur të sistemit dhe procesi i punës nuk ishte i bazuar në objektiva strategjike për të mbështetur këtë sistem duke rrezikuar që të mos përmbush objektivin e tij rreth menaxhimit të pagave për sektorin publik. Në mungesë të procedurave dhe planeve adekuate strategjike, Thesari rrezikon që të mos arrihet objektivi i paraparë i organizatës dhe ndryshimet në proceset për realizimin e pagave të mos arrihen. “Vendosja e divizionit të TI-së dhe divizionit të pagave në pozicion jo të duhur, ndarja joadekuate e detyrave si dhe mungesa e strukturës së qartë organizative, bëjnë që procesi i pagave të mos mund të jetë transparent dhe llogaridhënës, gjithashtu rrezikon në mosarritjen e qëllimeve dhe përmbushjen e nevojave të tij”, thuhet në raportin e auditimit. Po ashtu Sistemi për menaxhimin e pagave nuk ka dokumentim të proceseve si dhe nuk ka kontrolle të mjaftueshme për ndryshimet që bëhen në këtë sistem. Kjo rrit rrezikun që në sistem të ketë gabime, ndryshime të pa aprovuara ose aksidentale. Auditimi ka venë ne pah se kontrollet e aplikacionit të vendosura në sistemin e pagave nuk janë të mjaftueshme për të mbështetur procesin e pagave. Kontrollet e aplikacionit kishin mangësi që nga vendosja e të dhënave hyrëse, përpunimit të pagave si dhe në kontrollet e sigurisë së informacionit në këtë sistem. Gjithashtu në sistemin e pagave fusha për regjistrimin e përvojës së punës nuk kishte të vendosur kontrollet hyrëse të nevojshme. Sistemi nuk mundëson regjistrimin e kategorive të veçanta për zyrtarët publik si dhe janë identifikuar raste me statusin e dy pagave primare në sistem. Mangësi janë identifikuar edhe në kalkulim te përvojës së punës ku shtesa e përvojës së punës nuk kalkulohet në muajin në të cilin përmbushet kriteri prej një viti si dhe kalkulimi i shtesës së përvojës së punës bëhet për një vit më pak nga sa ju takon dhe  nuk është në përputhje me vitet në sistem. Kjo mangësi kishte filluar të paraqitet qysh nga viti 2018.    Sipas gjetjeve të këtij auditimi, Thesari nuk kishte hartuar një procedurë për menaxhimin dhe  monitorimin e llogarive të përdoruesve të sistemit për menaxhimin e pagave, ekzistojnë qasje të plota të të njëjtit zyrtarë në aplikacion dhe në bazën e të dhënave të SMP-së si dhe nuk ka mekanizma për monitorimin e aktiviteteve të këtyre përdoruesve. Kjo mund të ndikoj në rritjen e rrezikut të mos identifikimit të gabimeve apo keqpërdorimeve të mundshme. Meqenëse përmes sistemit për menaxhimin e pagave paguhen të gjithë të punësuarit në sektorin publik në Republikën e Kosovës, dhe se në këtë sistem menaxhohen rreth 30% të shpenzimeve të buxhetit të shtetit dhe administrohen mesatarisht tetëdhjetëetremijë (83,000) paga çdo muaj,   Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka thënë se rezultatet e auditimit kanë venë në pah se procesi i ekzekutimit të pagave si dhe sistemi që menaxhon këtë proces kanë nevojë për përmirësim, me qëllim të rritjes së efektivitetit dhe saktësisë së të dhënave.  Prandaj ka rekomanduar institucionet përgjegjëse që t’i ndërmarrin hapat e nevojshme për të siguruar se sistemi që përdoret për menaxhimin e pagave t’i përmbajë standardet e kërkuara duke  menaxhuar  në mënyrë efikase shpërndarjen e tyre. Me qëllim të adresimit të çështjeve rreth qeverisjes së TI-së, operacioneve të TI-së dhe kontrolleve të aplikacionit si dhe procesit të pagave në përgjithësi, përmes këtij raporti të auditimit Zyra Kombëtare e Auditimit ka dhënë 19 rekomandime për Ministrinë e Financave, Punës dhe Transfereve. Raportin e plotë të auditimit të teknologjisë së informacionit “Sistemi për Menaxhimin e Pagave” e gjeni këtu.

Vazhdon publikimi i raporteve të auditimit edhe për trembëdhjetë komuna, gjashtë ministri, katër ndërmarrje publike, si dhe tri raporte të auditimit të performancës  Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka vazhduar me publikimin e raporteve të  auditimit financiar dhe të pajtueshmërisë edhe për njëzetegjashtë institucione si: komuna, ministri dhe ndërmarrje publike, përfshirë këtu edhe tri raporte të auditimit të performancës siç janë: “Sistemi për Menaxhimin e Pagave”; Sistemi Informativ i Gjendjes Civile në Agjencinë e Regjistrit Civil”;  si dhe “Menaxhimi i fondeve publike në Radio Televizionin e Kosovës”. Në 23 raporte të auditimit financiar dhe të pajtueshmërisë janë dhënë 15 opinione të modifikuara, prej tyre 11 të kualifikuara dhe katër opinione të kundërta, si dhe tetë opinione të pamodifikuara. Opinioni i auditimit u është kualifikuar këtyre institucioneve: Komunës së Malishevës; Komunës së Zubin Potokut; Komunës së Ferizajt; Komunës së Deçanit; Komunës së Kllokotit; Komunës së Kaçanikut; Komunës së Prizrenit; Ministrisë së Shëndetësisë; Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit; Ndërmarrjes Publike “Posta e Kosovës”; si dhe Universitetit të Prishtinës. Kurse opinion i kundërt i auditimit u është dhënë Radio Televizionit të Kosovës,  Ndërmarrjes Publike “Termokosi”, KRU “Hidroregjioni Jugor” sh.a, Prizren, dhe KRU “Hidromorava”, sh.a. Gjilan. Ndërsa opinion i pamodifikuar iu është dhënë institucioneve si në vijim: Komunës së Gjakovës; Komunës së Vitisë; Komunës së Drenasit; Komunës së Obiliqit, Ministrisë së Financave, Punës dhe Transfereve; Ministrisë së Drejtësisë; Ministrisë së Zhvillimit Rajonal; si dhe Administratës Tatimore të Kosovës. Institucioneve publike u është kualifikuar opinioni i auditimit për shkak se Pasqyrat Vjetore Financiare (PVF) përmbajnë keqdeklarime materiale, të cilat kryesisht kanë të bëjnë me  regjistrimin dhe raportimin jo të saktë dhe jo të plotë të pasurive jofinanciare, si dhe keqklasifikimet e shpenzimeve në kode ekonomike. Ndërsa opinioni i kundërt i është dhënë atyre institucioneve që Pasqyrat Vjetore Financiare të tyre nuk prezantojnë një informacion të plotë dhe të saktë dhe ato përmbajnë gabime të përhapura në raportimin e zërave kontabël nëpër pozicione të caktuara (pasuri, paga, llogaritë e arkëtueshme dhe obligime). Përveç opinionit të auditimit, ZKA-ja ka vlerësuar edhe pajtueshmërinë e aktiviteteve/operacioneve të institucioneve publike me kornizën ligjore në fuqi, për rrjedhojë rezultatet  e auditimit kanë nxjerrë në pah se ekzistojnë parregullsi thelbësore në menaxhimin financiar dhe të kontrollit. Ndër parregullsitë kryesore dhe më të shpeshta të cilat ZKA-ja i ka identifikuar përmes këtyre auditimeve janë: dobësi në menaxhimin e pasurisë; dobësi në menaxhimin e llogarive të arkëtueshme; dobësi në procesin e prokurimit; dobësi në menaxhimin e të hyrave; dobësi në menaxhimin e subvencioneve; dobësi në menaxhimin e obligimeve; mos harmonizimi i raportit të inventarizimit me regjistra të pasurisë; mos prezantim i saktë i investimeve në vijim; vonesa në pagesën e faturave; mos funksionimi i Komitetit të Auditimit; mangësi në Sistemin e Auditimit të Brendshëm; klasifikimi jo adekuat i shpenzimeve; prezantimi jo i saktë i detyrimeve kontingjente në PVF; angazhime për shërbime të veçanta pa procedura ligjore; si dhe mangësi në ekzekutimin e pagesave. Në këto raporte të auditimit janë dhënë një numër i konsiderueshëm i rekoamandimeve për krerët e institucioneve për të kërkuar vëmendjen e tyre për veprime konkrete me qëllim të sigurimit se paraja publike shpenzohet në përputhje me kornizën ligjore dhe për qëllimin e synuar dhe planifikuar. Në përputhje me mandatin dhe kompetencat ligjore, Departamenti për Çështje Jurudike dhe Kundër Mashtrimeve në ZKA, deri tani ka analizuar 30 raporte të auditimit, me ç’rast ka identifikuar 24 raste të dyshimit për kryerjen e veprave penale. Për këto raste janë dërguar informacione te Prokurori i Shtetit për trajtim të mëtutjeshëm. Që nga fillimi i procesit të publikimit të raporteve për këtë sezon auditues, ZKA-ja ka përfunduar dhe publikuar gjithsej 52 raporte të auditimit. Tani ekipet e auditimit janë në fazën intensive të përfundimit të auditimeve dhe siç kërkohet me ligj deri në fund të qershorit 2022 do të publikohen të gjitha raportet individuale të auditimit të rregullsisë, të planifkiuara me Planin e punës për sezonën audituese 2021/2022.  

Auditorja e Përgjithshme e Republikës së Kosovës, Vlora Spanca dhe Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj, kanë pritur sot në takim përfaqësues të Grupit Punues të Komisionit për Buxhet, Punë dhe Transfere i cili ka për qëllim mbikëqyrjen e zbatimit të  Ligjit nr.04/L-042 për Prokurimin Publik në Republikën e Kosovës, në përbërje të Pal Lekaj kryesues, Visar Korenica anëtar, si dhe përfaqësues të administratës së Kuvendit dhe  shoqërisë civile. Grupi punues ka shprehur interesim që të informohet lidhur me aktivitetet e Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA) sa i përket zbatimit të këtij ligji, problemet dhe vështirësitë në implementimin e tij si dhe nevojat eventuale për ndryshimin dhe plotësimin e Ligjit për Prokurimin Publik në Republikën e Kosovës. Znj. Spanca i ka njoftuar pjesëmarrësit, për gjendjen në prokurimin publik në Kosovë nga perspektiva e auditimit, për gjetjet më të shpeshta të auditimit në fushën e prokurimit si dhe për rekomandimet përkatëse që Zyra Kombëtare e Auditimit i ka dhënë me qëllim të përmirësimit të nevojshëm. Me këtë rast, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka thënë se Ligji për Prokurimin Publik në Republikën e Kosovës është mjaft i konsoliduar, por ka nevojë që të amandamentohet për t’iu mundësuar organizatave buxhetore që t’i arrijnë në mënyrë më efikase objektivat e veta të prokurimit. Gjithashtu gjatë këtij takimi anëtarët e Grupit punues të Komisionit parlamentar kanë parashtruan pyetje lidhur me zbatimin e këtij Ligji nga ana entiteteve që janë subjekt i auditimit nga Zyra Kombëtare e Auditimit dhe se bashku është diskutuar për çështjet të ndryshme për përmirësim në këtë fushë.

Zyra Kombëtare e Auditimit përmes kësaj komunikate për media dëshiron të sqarojë opinionin publik lidhur me çështjet e ngritura dhe të diskutuara në emisionin “Kallxo Përnime” i transmetuar në RTV Dukagjini, me datë 8 qershor 2022. Në veçanti duhet të sqarojmë deklaratën e ish Drejtorit të RTK-së, z. Ngadhnjim Kastrati, duke cituar deklaratën se “Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, nuk e ka publikuar Raportin e Auditimit për RTK-në për vitin 2019”, prandaj theksojmë se:

• Në vitin 2019, Vlora Spanca, mbante pozitën e Ndihmës Auditores së Përgjithshme dhe jo atë të Zëvendës Auditorit të Përgjithshëm;
• Auditimi i performancës për RTK-në me titull “Menaxhimi i Fondeve publike në Radio Televizionin e Kosovës – Pjesa e parë – Procesi i planifikimit dhe raportimit buxhetor”është hartuar dhe dërguar tek Menaxhmenti i Radio Televizionit të Kosovës për komente në Prill të vitit 2019. Komentet e Menaxhmentit të RTK-së janë pranuar dhe diskutuar me subjektin e audituar. Sipas Kornizës ligjore dhe Standardeve Ndërkombëtare të Auditimit përgjegjësitë për miratimin e raportit final të auditimit dhe publikimin e tij i takojnë Auditorit të Përgjithshëm;
• Ish Auditori i Përgjithshëm Besnik Osmani, ka vendosur që ky raport të mos publikohet.
• Sipas nenit 4, pargrafit 3, të Ligjit për Auditorin e Përgjithshëm dhe Zyrën Kombëtare të Auditimit 05/L-055, Auditori i Përgjithshëm ka diskrecion të plotë nëse duhet apo nuk duhet të kryhet një auditim i caktuar; mënyrës si duhet të bëhet një auditim i caktuar; ose përparësisë që i duhet dhënë ndonjë çështje të caktuar, mbi këtë bazë ne nuk i komentojmë vendimet e ish Auditorit të Përgjithshëm.

Me marrjen e mandatit, Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca, ka përfshirë në Planin Vjetor të Punës për sezonën audituese 2021/2022, edhe dy auditime për RTK-në. Raportet e auditimit “Raporti i  Auditimit të  Pasqyrave Vjetore Financiare për  Radio Televizioni i Kosovës (RTK) për vitin 2021” dhe “Menaxhimi i fondeve publike në Radio Televizionin e Kosovës” janë të përfunduara dhe janë publike në uebfaqen e ZKA-së. Këto auditime  kanë identifikuar mangësi thelbësore lidhur me raportimin financiar si dhe në menaxhimin e fondeve publike të dedikuara për burimet njerëzore dhe programet vendore në RTK dhe jepen rekomandime të qarta për Bordin dhe Menaxhmentin e RTK-së me qëllim të përmirësimit të menaxhimit dhe performancës së këtij institucioni. Poashtu, konfirmojmë se kemi pranuar ftesën nga Kallxo.com për të marrë pjesë në emision, por për shkak të volumit të madh të punës në finalizimin e auditimeve kjo ishte e pamundur. Gjithashtu vlerësojmë korrektësinë e gazetarëve në komunikim me ZKA-në lidhur me deklaratat në këtë emision.

-Të dhënat personale të qytetarëve duhet të jenë të mbrojtura dhe mos të ketë ndërprerje të shërbimeve elektronike Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA)  ka publikuar raportin e auditimit të teknologjisë së informacionit “Sistemi Informativ i Gjendjes Civile në Agjencinë e Regjistrit Civil”.  Ky auditim kishte për qëllim vlerësimin e administrimit, sigurisë, integritetit si dhe menaxhimin e të dhënave në sistemin informativ të gjendjes civile të Republikës së Kosovës. Pavarësisht zhvillimeve dhe avancimit të vazhdueshëm në Sistemin Informativ të Gjendjes Civile, rezultatet e auditimit kanë treguar se Agjencia e Regjistrit Civil (ARC) nuk ka të vendosur mekanizma të përshtatshëm dhe funksional të Qeverisjes së Teknologjisë së Informacionit. Struktura dhe kontrollet në operacionet e TI-së nuk janë përcaktuar mirë duke ekspozuar kështu organizatën ndaj rrezikut për arritjen e objektivave, sigurimin e vazhdimësisë së operimit të sistemeve informative dhe shfrytëzimin e pajisjeve elektronike. Ndonëse në vazhdimësi ARC-ja ka bërë përpjekje për ta përmirësuar gjendjen, ZKA, ka konkluduar se kjo Agjenci, në raste të caktuara nuk ka kontrolle të mjaftueshme dhe monitorim për të mbrojtur sigurinë e informacionit të Sistemit të Gjendjes Civile (SGJC) në rrjete si dhe nuk ka kontrolle në qasjen e përdoruesve në sisteme, duke rritur rrezikun e ndërhyrjeve të paautorizuara në sisteme, ndërprerjen e shërbimeve, rrjedhjen e informacionit dhe mos sigurimin e mbrojtjes së të dhënave personale. Po ashtu ARC-ja në mungesë të një strukture të qartë të funksionit të TI-së, nuk ka arritur të përcaktoj rolet dhe përgjegjësitë për menaxhimin dhe administrimin e sistemeve të informacionit duke shkaktuar dyfishim dhe konflikt të përgjegjësive. Auditimi ka venë në pah se sistemi për mbrojtjen dhe sigurinë e informacionit që zbatohet në ARC nuk garanton mjaftueshëm vazhdimësinë e sistemit dhe integritetin e të dhënave në çdo kohë. Po ashtu, ekziston rreziku që në rast të ndonjë fatkeqësie natyrore apo dështimit të sistemit, ARC-ja nuk mund t’i rikthejë të dhënat e nevojshme kritike në kohë optimale duke rritur rrezikun e humbjes së të dhënave dhe dhënies së shërbimeve. Gjithashtu, konsullatat në kuadër të Ministrisë së Punëve të Jashtme dhe Diasporës, dhe Komuna e Prishtinës si përdorues të sistemit nuk garantojnë të kenë ruajtur si duhet integritetin dhe konfidencialitetin e të dhënave të vendosura në sistem. Sipas gjetjeve të këtij auditimi, kontrollet e aplikacionit që zbatohen në SGjC, nuk sigurojnë se në sistem vendosen dhe azhurnohen vetëm të dhëna të sakta dhe të vlefshme. Për rrjedhojë, ka qytetarë të cilët janë të regjistruar nga dy herë,  janë të pajisur me dy numra personal si dhe ka qytetarë të regjistruar me numër të njëjtë të Librit të Regjistrit Civil. Gjithashtu, ka mungesë të ndërlidhjes së SGjC-së me bazën e të dhënave të Agjencisë Kadastrale për regjistrim të adresës. Lidhur me këtë auditim, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, ka kërkuar vëmendjen e institucioneve përgjegjëse që t’i ndërmarrin veprimet e nevojshme për të siguruar se të dhënat personale të qytetarëve janë të mbrojtura, siç kërkohet me legjislacionin në fuqi, si dhe vazhdimësia e pandërprerë e shërbimeve elektronike për qytetarët është e sigurt. Me qëllim të përmirësimit të shërbimeve të teknologjisë së informacionit, Zyra Kombëtare e Auditimit përmes raportit të auditimit ka dhënë 27 rekomandime për Ministrinë e Punëve të Brendshme dhe Agjencinë e Regjistrit Civil, përfshirë këtu një për Agjencinë e Shoqërisë së Informacionit, tri për Ministrinë e Punëve të Jashtme dhe Diasporës si dhe tri për komunën e Prishtinës dhe Prizrenit. Raportin e plotë të auditimit të teknologjisë së informacionit “Sistemi Informativ i Gjendjes Civile në Agjencinë e Regjistrit Civil” e gjeni këtu.