Lajmet

Në datat 8 dhe 9 nëntor 2018, një grup auditorësh nga Kontrolli i Lartë i Shtetit të Shqipërisë zhvilluan vizitë studimore në Zyrën Kombëtare të Auditimit. Kjo vizitë ishte paraparë me programin e aktiviteteve të përbashkëta mbi bazën e Marrëveshjes bilaterale të bashkëpunimit ndërmjet Kontrollit të Lartë të Shtetit të Shqipërisë dhe Zyrës Kombëtare të Auditimit. Gjatë dy ditëve janë zhvilluar punime me karakter të analizimit të zbatimit të standardeve të auditimit publik dhe praktikave të mira evropiane në nivel teknik dhe praktik, nga të dyja institucionet. Po ashtu janë shkëmbyer përvojat në lidhje me procesin e planifikimit strategjik si dhe për qasjen dhe sfidat në procesin e auditimit të ndërmarrjeve publike.  

Mungesa e tyre rrezikon mos arritjen e objektivave të organizatës buxhetore si dhe mund të rrezikoj sigurinë e informacionit zyrtar. Me qëllim të vlerësimit të sistemeve informative në nivel lokal dhe qendror, Zyra Kombëtare e Auditimit ka kryer një analizë me karakter hulumtues për të vlerësuar nëse organizatat buxhetore kanë përgatitur politikat dhe procedurat e brendshme të Teknologjisë Informative (TI-së), kanë kapacitete të mjaftueshme njerëzore si dhe nëse sistemet informative janë të sigurta. Kjo analizë tregon se organizatat buxhetore si të nivelit qendror, ashtu edhe ato të nivelit lokal kanë mangësi të theksuar në qeverisjen e  teknologjisë informative. Rreth 70% e organizatave buxhetore kanë mungesë  të strategjisë, politikave dhe procedurave për zhvillimin dhe mirëmbajtjen e sistemeve të teknologjisë informative, strukturë jo të përshtatshme organizative të departamentit të Teknologjisë Informative, ndërsa është vlerësuar se vetëm 27% e tyre shfrytëzojnë sistemet informative qendrore. Mangësi të shumta janë vërejtur edhe në sigurinë e aplikacioneve dhe të dhënave që ato përmbajnë. Këto sisteme kanë kontrolle të dobëta, mungojnë  kapacitetet profesionale, si dhe ka mungesë të trajnimeve. Mos përdorimi dhe menaxhimi jo i duhur i shërbimeve të TI-së njëkohësisht sjellë rreziqe dhe cenueshmëri për të dhënat që përpunohen. Menaxhmenti e organizatave buxhetore duhet të ofroj përkrahje për t’u siguruar që Sistemet e Teknologjisë Informative dhe Komunikuese janë të besueshme, të sigurta dhe të paprekshme ndaj sulmeve kompjuterike dhe të sigurohen që sistemet e TI-së ruajnë konfidencialitetin, integritetin dhe disponueshmërinë e të dhënave. Për më shumë kjo analizë mund t’i shërbejë Qeverisë përkatësisht Ministrisë së Administratës Publike, Ministrisë së Zhvillimit Ekonomik dhe Ministrisë së Financave dhe palëve tjera të interesit si informacion i pavarur lidhur me gjendjen ekzistuese të sistemeve të TI-së në vend. Raportin e plotë mund ta lexoni në www.zka-rks.org

Në numrin e tetorit të gazetës mujore të Gjykatës Evropiane të Auditorëve, është publikuar shkrimi lidhur me konferencën tematike me karakter ndërkombëtar “Roli dhe ndikimi i Institucioneve Supreme të Auditimit në rikthimin e besimit të publikut në sektorin publik” të mbajtur në Prishtinë me 4 tetor 2018, në kuadër të aktiviteteve për shënimin e 15-të vjetorit të Zyrës Kombëtare të Auditimit. Z. Rimantas Šadžius, Anëtarë i Gjykatës Evropiane të Auditimit për Marrëdhënie Institucionale, pjesëmarrës dhe folësi kryesor në konferencë, në fjalën e tij lidhur me temën ka nënvizuar çështje të rëndësishme nga strategjia e GJEA dhe se si ajo kontribuon në nxitjen e besimit në institucionet e BE-së. Shkrimin e plotë mund ta lexoni këtu, ndërsa numrin e tetorit të gazetës së GJEA e gjeni në këtë vegzë.  

Mosfunksionimi i pajisjeve mjekësore ka rezultuar me kohë të gjatë pritjeje për pacientët që kanë nevojë për trajtim. Pritjet për pacientë jo-spitalor për Rezonancë Magnetike shkojnë deri në një vit, ndërsa për Tomografinë e Kompjuterizuar, pritjet janë mesatarisht 30-45 ditë. Duke pasur parasysh ndikimin e madh që ka funksionimi dhe menaxhimi i pajisjeve mjekësore në kujdesin shëndetësor, përkatësisht në jetën e qytetarëve, ZKA ka ndërmarrë një auditim të performancës për përcjelljen e zbatimit të rekomandimeve të dhëna në raportin e auditimit ”Përgjegjësia e monitorimit dhe menaxhimit në përdorimin e pajisjeve mjekësore. Rasti: Tomografia e Kompjuterizuar” i kryer në vitin 2015. Auditimi përcjellës nxjerr në pah se asnjë nga rekomandimet e dhëna në vitin 2015 nuk janë adresuar plotësisht. Institucionet përgjegjëse si Ministria e Shëndetësisë, Shërbimi Klinik Universitar i Kosovës, Qendra Klinike Universitare dhe Spitalet e Përgjithshme në Pejë, Prizren dhe Mitrovicë, nuk kishin përgatitur plane veprimi, duke treguar mungesë të përgjegjësisë për të përmirësuar situatën për menaxhimin e pajisjeve mjekësore  dhe ofrimin e shërbimeve ndaj qytetarëve. Besnik Osmani, Auditori i Përgjithshëm lidhur me këtë auditim ka deklaruar: “Ofrimi i shërbimeve me kohë dhe kujdesi shëndetësor ka ndikim të madh në cilësinë jetës dhe shëndetin e qytetarëve. Për një sistem shëndetësor funksional, teknologjitë shëndetësore janë thelbësore. Pajisjet mjekësore duhet të menaxhohen dhe monitorohen mirë, sepse luajnë rol vendimtar në parandalimin, diagnostikimin dhe trajtimin e sëmundjeve, si dhe rehabilitimin e pacientëve”. Vlera e pajisjeve speciale mjekësore në ShSKUK vlerësohet të jetë rreth 8 milion €, ndërsa shpenzimet për mirëmbajtje dhe servisim për vitet 2016 – 2017 janë rreth 4 milion €. Në mungesë të monitorimit dhe mirëmbajtjes me kohë, ka pasur raste kur disa pajisje ishin jashtë funksionit deri në gjashtë muaj gjatë vitit. Për më tepër, në disa raste kur Tomografitë e Kompjuterizuara (TK) kanë funksionuar jashtë parametrave të rekomanduar nga prodhuesi, duke rrezikuar kështu profesionalizmin e stafit mjekësor. Zyra Kombëtare e Auditimit ka vlerësuar se veprimet e deritanishme nuk janë të mjaftueshme, prandaj, në rekomandimet e dhëna për Ministrinë e Shëndetësisë dhe Shërbimin Spitalor Klinik Universitar të Kosovës, ka kërkuar që të intensifikojnë përpjekjet për adresimin e plotë të rekomandimeve.   Raportin e plotë mund ta lexoni në  www.zka-rks.org

Delegacioni i Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës i udhëhequr nga Auditori i Përgjithshëm, z. Besnik Osmani, ka zhvilluar vizitë në Zyrën Shtetërore të Auditimit të Maqedonisë me ku janë pritur nga z. Naser Ademi, Ud. i Auditorit të Përgjithshëm dhe zyrtarë tjerë të lartë të këtij institucioni. Gjatë takimit është biseduar për progresin dhe zhvillimet në të dyja institucionet supreme të auditimit si dhe çështje me interes të përbashkët si metodologjia e auditimit, auditimet e TI-se dhe automatizimi i procesit te auditimit, auditimi i ndermarrjeve publike etj.  Gjithashtu u vlerësua se bashkëpunimi ndërmjet dy institucioneve ka rezultuar me aktivitete konkrete dhe komunikim pro aktiv dhe se ky bashkëpunim duhet promovuar edhe më tutje. Bashkë me Auditorin e Përgjithshëm në vizitë ishin edhe Z. Ilir Salihu, Zv. Auditor i Përgjithshëm dhe z. Naser Arllati, Ndihmës Auditor i Përgjithshëm.

Organizatat ndërkombëtare financiare dhe donatorët rrisin kërkesat që Zyra Kombëtare e Auditimit të auditojë fondet e tyre dhënë institucioneve publike në Kosovë.  Përkrahja  financiare nga jashtë përmes programeve të veçanta, mbetet një burim i rëndësishëm për realizimin e prioriteteve zhvillimore të Programit të Qeverisë në Kosovë. Zyra Kombëtare e Auditimit, duke marrë parasysh rëndësinë e këtyre fondeve dhe ndikimin që kanë në përmirësimin e jetës së qytetarëve, si dhe në bazë të kërkesës së donatorëve, në vitin 2017 ka kryer auditimin financiar të shtatë projekteve të tilla. Auditimet mbulojnë programet e fondeve të dhëna nga Banka Botërore përmes Asociacionit Ndërkombëtar për Zhvillim si dhe fondet e dhëna nga Qeveria e Suedisë përmes Agjencisë Suedeze për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ndërkombëtar (SIDA). Shuma e realizuar nga këto fonde në vitin 2017 kap vlerën  rreth 6,124,789€. Fondet janë të dedikuara për zhvillim në fushën e arsimit, shëndetësisë, bujqësisë dhe zhvillimit ekonomik, ndërsa përgjegjëse për zbatimin  e tyre janë: Zyra e Kryeministrit; Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë; Ministria e Shëndetësisë; Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural; Ministria e Zhvillimit Ekonomik; Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor si dhe Agjencia Kadastrale. Zyra Kombëtare e Auditimit në sezonin auditues 2018/2019, do të auditojë pasqyrat financiare vjetore për vitin 2018 për shtatë projekte tjera të fondeve nga donatorët, si dhe një auditim i performancës për një projekt të veçantë. Auditimet e pasqyrave financiare për qëllime të veçanta kryhen në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të Auditimit (SNISA). Për kryerjen e këtyre auditimeve merret parasysh pajtueshmëria me kërkesat për raportim financiar si dhe cilësia dhe saktësia e informacionit të prezantuar në pasqyra financiare vjetore. Këto auditime  rrisin besimin tek donatorët lidhur me menaxhimin e fondeve të dhëna dhe sigurojnë transparencë për qytetarët në realizimin e projekteve. Raportet për projekte të veçanta dhe të gjitha raportet e tjera të kryera nga Zyra Kombëtare e Auditimit mund t’i gjeni të publikuara në faqen tonë të internetit: www.zka-rks.org

Katër ndërmarrje publike dhe dy organizata të reja buxhetore do të auditohen për herë të parë këtë vit nga Zyra Kombëtare e Auditimit Auditorët e Zyrës Kombëtare të Auditimit kanë filluar punën për realizimin e planit vjetor të auditimit për sezonin 2018/2019. Në këtë plan janë përfshirë të gjitha auditimet e detyrueshme të rregullsisë si dhe është rritur numri i auditimeve të ndërmarrjeve publike dhe auditime të performancës. Këtë vit, për herë të parë auditohen Telekomi i Kosovës, Posta e Kosovës, KRM Pastrimi, Llotaria e Kosovës si dhe dy organizata të reja buxhetore, Ministria e Inovacionit dhe Ndërmarrësisë dhe Ministria e Zhvillimit Rajonal. Poashtu, është zgjeruar mbulueshmëria dhe është rritur numri i auditimeve të performancës që përfshinë tema nga fusha të rëndësishme si ekonomia, shëndetësia, arsimi, investimet publike dhe mjedisi. Auditimet do të realizohen në pajtueshmëri me standardet ndërkombëtare të institucioneve supreme të auditimit (“SNISA”), duke u bazuar në vlerat univerzale të ISA-ve dhe të ZKA-së si: pavarësia, profesionalizmi, integriteti dhe transparenca. Zyra Kombëtare e Auditimit  është e dedikuar të ofroj informacion cilësor mbi përdorimin e fondeve publike, përmes raporteve të auditimit. Raportet përmbajnë rekomandime për adresimin e dobësive të identifikuara. Rezultatet kanë për qëllim të rrisin besueshmërinë në shpenzimin e fondeve publike. Të gjitha raportet e ZKA-së janë të qasshme për publikun dhe mund t’i gjeni në faqen tonë të internetit, www.zka-rks.org

Deputetët e Kuvendit të Kosovës kanë marr informatat dhe sqarimet  e nevojshme nga Zyra Kombëtare e Auditimit për auditimin e Buxhetit të Shtetit. Në  ambientet e Zyrës Kombëtare të Auditimit është mbajtur një punëtori e përbashkët me anëtarët e Komisionit për Mbikëqyrje të Financave Publike (KMFP) dhe të Komisionit për Buxhet dhe Financa (KBF) të Kuvendit të Kosovës, ku është prezantuar Raporti Vjetor i Auditimit për vitin financiar 2017. Kjo punëtori është organizuar nga Komisioni parlamentar për Mbikëqyrje të Financave Publike me përkrahjen e GIZ - Projekti për Reformën e Financave Publike në Kosovë dhe ka synuar që deputetëve t’u ofrohen sqarimet e nevojshme lidhur me rezultatet përfundimtare të auditimit të Buxhetit të Shtetit për vitin financiar 2017. Auditorët e angazhuar në auditimin e Pasqyrave Financiare Vjetore të Qeverisë për vitin 2017, kanë prezantuar në mënyrë të detajuar të gjitha gjetjet dhe rekomandimet që kanë rezultuar nga veprimtaria audituese dhe që synojnë përmirësimin e menaxhimit të financave publike në Kosovë. Z. Driton Selmanaj, kryetar i Komisionit për Mbikëqyrje të Financave Publike (KMFP), dhe znj. Safete Hadërgjonaj, në emër të Komisionit për Buxhet dhe Financa kanë vlerësuar rolin e Zyrës Kombëtare të Auditimit. Ata njëkohësisht kanë prezantuar kërkesat e deputetëve të këtyre komisioneve për sqarime shtesë për auditimin në fushën e menaxhimit të borxhit publik dhe aktiviteteve koncesionare. Gjithashtu, kanë cilësuar punën e ZKA-së si profesionale dhe të besueshme. Për detajet e përmbajtjes së Raportit Vjetor të Auditimit vizitoni uebfaqen e Zyres Kombëtare të Auditimit: http://www.zka-rks.org/wp-content/uploads/2018/09/RVA-2017_Shqip.pdf

Auditori i Përgjithshëm, z. Besnik Osmani, ka pritur sot në takim përfaqësuesit e Byrosë së Përgjithshme të Auditimit të Arabisë Saudite, Z. Othman Alyahya, Zëvendës-President për çështjet e degëve, Z. Mohammed Albargan, Drejtor i Përgjithshëm, dega e Assir dhe Z. Khalid Almezher, Drejtor i Përgjithshëm, dega e Najranit. Gjatë takimit bilateral është biseduar për forcimin e mëtutjeshëm të bashkëpunimit ndërmjet dy institucioneve supreme të auditimit, shkëmbimin e përvojave në ngritjen e kapaciteteve institucionale në avancimin e metodologjisë dhe procedurave të auditimit të jashtëm. Delegacioni i Byrosë së Përgjithshme të Auditimit të Arabisë Saudite, po qëndrojnë në Prishtinë  për të marrë pjesë në aktivitetet për shënimin e 15-të Vjetorit të themelimit të Zyrës Kombëtare të Auditimit të Republikës së Kosovës.

Zyra Kombëtare e Auditimit, më 05 tetor 2018 (e premte) nga ora 13:30-15:30 do ta bëjë prezantimin e raportit të auditimit të performancës “Efektiviteti i programeve të veçanta të banimit”. Auditimi ka nxjerr në pah se shumica e atyre që kanë nevojë për banim social nuk kanë arritur të përfitojnë, dhe shumë pak është bërë për ta përmirësuar dukshëm këtë situatë. Si pasojë e mos përfitimit nga ky program i banimit, shumë qytetarë do të vazhdojnë të jetojnë në objekte ku rrezikohen ose të papërshtatshme për banim. Ky prezantimi do të mbahet në amfiteatrin e Bibliotekës Kombëtare “Pjetër Bogdani” dhe është në kuadër të aktiviteteve për shënimin e 15 vjetorit të Zyrës Kombëtare të Auditimit. Në këtë prezantim të ftuar janë deputetë të Kuvendit të Kosovës nga Komisioni për Mbikëqyrje të Financave Publike, përfaqësues të Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, përfaqësues nga komunat e Kosovës, shoqëria civile, mediat, organizatat ndërkombëtare, dhe është i hapur për publikun.

Raporti i fundit i auditimit të performancës, i publikuar sot tregon se Programi i Veçantë i Banimit nuk performon mirë. Shumica e atyre që kanë nevojë për banim social nuk kanë arritur të përfitojnë, dhe shumë pak është bërë për ta përmirësuar dukshëm këtë situatë. Si pasojë e mos përfitimit nga ky program i banimit, shumë qytetarë do të vazhdojnë të jetojnë në objekte të rrezikshme ose të papërshtatshme për banim. Programi nuk financohet mjaftueshëm dhe resurset në dispozicion nuk janë alokuar në mënyrë efektive. Komunat  kanë vështirësi që të gjenerojnë fonde të mjaftueshme për t’i përmbushur të gjitha kërkesat e banimit. Për më shumë, burimet në dispozicion nuk ndahen në vazhdimësi tek qytetarët që kanë më shumë nevojë, dhe ka raste që të përfitojnë njerëz të cilët nuk e gëzojnë këtë të drejtë. Performanca dhe praktikat mes komunave janë dukshëm të ndryshme, dhe në anën tjetër kriteret e komplikuara shtetërore nuk aplikohen në mënyrë konsistente, duke rezultuar në parregullsi të shpeshta dhe në rezultate të padëshiruara. Ka mangësi sa i përket sistemit të informimit, monitorimit dhe inspektimit. Qeveria dhe komunat nuk kanë zhvilluar një sistem për të identifikuar nevojat për banim social dhe për pasojë nuk ka të dhëna të sakta në lidhje me numrin e atyre që kanë nevojë për këtë program. Besnik Osmani, Auditori i Përgjithshëm i Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës ka thënë: “Qeveria nuk ka arritur të krijojë mekanizma të qëndrueshëm që do të ndihmonin në zbatim, koordinim dhe monitorim të Programeve të Veçanta për Banim, dhe si rezultat Programi i Veçantë për Banim nuk funksionon si duhet.” Zyra Kombëtare e Auditimit, ka dhënë rekomandimet e veta, të cilat kanë për qëllim të sigurojnë se autoritetet përgjegjëse, respektivisht Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor të rishikoj dhe përmirësoj programin aktual dhe mënyrën e zbatimit të tij. Zhvilloj objektiva relevante dhe të matshme, thjeshtësoj kriteret, përcaktoj ndarjen e përgjegjësisë ndërmjet autoriteteve qendrore dhe lokale dhe të vendosin masa për të siguruar që programet e veçanta të banimit operojnë në mënyrë efektive, konsistente dhe efikase. Ndërsa, Komunat të krijojnë një mënyre për t’i identifikuar qytetarët me prioritet të lartë të nevojës për banim social dhe të përpiqen të gjejnë zgjidhje të përballueshme dhe të menjëhershme për ta.   Komunikata për Media dhe raporti janë në dispozicion nga data e publikimit në: http://www.zka-rks.org,

Auditori i Përgjithshëm, z. Besnik Osmani ka pritur sot në takim znj. Helena Lindberg, Auditore e Përgjithshme e Suedisë. Gjatë takimit bilateral është biseduar për forcimin e mëtutjeshëm të bashkëpunimit ndërmjet dy institucioneve supreme të auditimit dhe për procesin e zbatimit të marrëveshjes bilaterale. Zyra Kombëtare e Auditimit të Kosovës dhe Zyra Kombëtare e Auditimit të Suedisë kanë marrëveshje trevjeçare me qëllim shkëmbimin e përvojave institucionale dhe përkrahjen suedeze për Zyrën Kombëtare të Auditimit (ZKA) për forcimin e mëtejshëm të kapaciteteve institucionale dhe zbatimin e standardeve ndërkombëtare për institucionet supreme të auditimit. Marrëveshja parasheh zhvillimin e aktiviteteve specifike në fushat si: Auditime të Performancës, Auditime të Rregullsisë (financiare dhe të pajtueshmërisë), Lidership, Menaxhim të Burimeve Njerëzore, Komunikim dhe Planifikim Strategjik.