Lajmet

Më 22 qershor 2018, në ambientet e Zyrës Kombëtare të Auditimit është mbajtur takim pune me Organizatat Donatore në Kosovë,  ku është prezantuar Projekt-Plani Strategjik i Zyrës Kombëtare të Auditimit (2018 – 2021). Me këtë rast përfaqësues nga organizata dhe shtete donatore që veprojnë në Kosovën, u njohën në detaje me qëllimet dhe objektivat strategjike të ZKA-së për t’u realizuar nw tri vitet e ardhshme. Ata vlerësuan se dokumenti strategjik paraqet një bazë të mirë për forcimin e mëtejmë të rolit dhe ndikimit të Zyres Kombëtare të Auditimit në përmirësimin e menaxhimit të parasë publike dhe shprehën gatishmërinë e tyre për të mbështetur ZKA-në në zbatimin e këtij plani.

Sot në ambientet e Zyrës Kombëtare të Auditimit është mbajtur tryezë pune me Organizatat e Shoqërisë Civile ku është prezantuar Projekt Plani Strategjik i Zyrës Kombëtare të Auditimit 2018 – 2021 dhe janë biseduar temat e mundshme për auditime të performancës për tu përfshirë në planin vjetor të punës për sezonin e auditimit 2018 -2019. Auditori i Përgjithshëm, z. Besnik Osmani, në fjalën e tij në hapje të punimeve të kësaj Tryeze ka theksuar se bashkëpunimi me shoqërinë civile është shumë i rëndësishëm dhe se propozimet dhe sugjerimet që vijnë nga këto organizata trajtohen në mënyrë të veçantë. Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, z. Ilir Salihu, gjatë prezantimit të Planit Strategjik të ZKA-së ka shpalosur informata të detajuara mbi qëllimet dhe objektivat strategjike të ZKA-së për tu realizuar sipas këtij plani dhe për analizat e mjedisit dhe identifikimin e sfidave dhe boshllëqeve me të cilat ZKA mund të përballet në tri vitet e ardhshme gjatë realizimit. Pjesëmarrësit kanë vlerësuar lart gatishmërinë e Zyrës Kombëtare të Auditimit për të qenë e hapur dhe bashkëpunuese me shoqërinë civile ndërsa Planin Strategjik të ZKA-së e vlerësuan si ambicioz por që me angazhim dhe fonde të mjaftueshme mund të realizohet. Të pranishmit vlerësuan se ZKA ka treguar një rritje të dukshme në performancë viteve të fundit, ndërsa e një rëndësie të veçantë u cilësua rritja e numrit të auditimeve të performancës. Diskutimi i Projekt Planit Strategjik të ZKA-së 2018 – 2021, do të vazhdojë ditëve në vijim edhe me partnerë tjerë dhe palë të interesit të ZKA-së.

Sot në Zyrën Kombëtare të Auditimit është organizuar trajnim për gjyqtarët e gjeneratës së gjashtë të sapo emëruar nga Presidenti i vendit. Me këtë rast Auditori i Përgjithshëm, z. Besnik Osmani, ka mbajtur një fjalë përshëndetëse dhe ju ka uruar punë të mbarë në detyrën e re. Ndërsa, z. Qerkin Morina, Ndihmës Auditor i Përgjithshëm dhe z. Safet Berisha, Drejtor i Departamentit Ligjor në Auditim, kanë prezantuar para tyre mandatin dhe funksionin e Zyrës Kombëtare të Auditimit dhe punës audituese që kryen zyra si dhe për bashkëpunimin me legjislativin dhe organet e drejtësisë. Në kuadër të trajnimit është zhvilluar edhe një seancë - diskutim i hapur ku të pranishmit kanë shkëmbyer mendimet e tyre dhe kanë bashkëbiseduar për praktikat e mira në punë.        

Zyra Kombëtare e Auditimit, për herë të parë ka nxjerrë një raport auditimi për menaxhimin e borxheve publike.  Qeveria në periudhën kohore 2009 - 2017 ka respektuar në tërësi limitin e lejuar për marrjen e borxheve publike dhe  niveli i borxhit nuk paraqet ndonjë kërcënim për stabilitetin financiar të shtetit. Borxhi publik është përdorur  për financimin e deficitit të buxhetit dhe  financimin e projekteve investuese të cilat vlerësohen të jenë me interes kombëtar. Borxhi ndërkombëtar dhe  i brendshëm,  ka një trend të rritjes  ku në vitin 2009 borxhi i përgjithshëm ishte 6.12% e BPV, ndërsa në vitin 2017 është rritur në 16.63%. Derisa cilësia menaxhuese me borxhet publike është vlerësuar shumë e mirë,  shqetësuese është  aftësia e dobët e organizatave zbatuese të projekteve në shfrytëzimin me kohë të këtyre fondeve. Në mungesë të përgatitjeve të duhura për fillimin e ekzekutimit të projekteve, 295,809,378 euro janë mjete të cilat nuk janë tërhequr/shpenzuar sipas marrëveshjeve të arritura me institucionet financiare ndërkombëtare, edhe pse kanë qenë në dispozicion për t’u përdorur. Si pasojë e mospërputhjes së dinamikës kohore në mes të alokimit të kredive dhe realizimit të projekteve, vlera e paguar e tarifave të zotimit për mjetet e kredive të pa tërhequra nga huamarrësit arrin kuotën prej 890,000€. Është vërejtur se nga 6 projekte kapitale të planifikuara në Ligjin e buxhetit sipas viteve 2014, 2015, 2016 dhe 2017 dhe projeksioneve dy vjeçare të përfshira edhe në Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve, realizimi është shumë i ulët ndërsa në 3 prej tyre vlera e realizimit apo tërheqjes së kredive është 0%. Vonesat e tilla janë rezultat i një studimi të dobët të fizibilitetit të projekteve, si dhe mangësitë në krijimin e parakushteve të nevojshme për eliminimin e të gjitha pengesave infrastrukturore dhe ligjore në realizimin e këtyre projekteve, për çka Qeveria duhet të ketë një mbikëqyrje të shtuar. Në anën tjetër, trendi i rritjes së borxheve të brendshme, e sidomos shtimi i përdorimit të fletë obligacioneve dhe zvogëlimi i bonove të thesarit, ndikon në rritjen e normave të interesit (kostos së borxhit). Auditori i Përgjithshëm ka rekomanduar Qeverinë  që para se të filloj procesi i huamarrjeve, të bëhen analiza dhe planifikime të hollësishme që fondet e huamarrjes të shfrytëzohen me kohë, në mënyrë efikase, efektive dhe ekonomike, derisa për borxhin aktual Qeveria duhet të ketë një mbikëqyrje të shtuar në mënyrë që të rritet dinamika e përdorimit të fondeve në dispozicion. Raportin e plotë mund ta lexoni këtu.

Auditori i Përgjithshëm, Besnik Osmani, me rastin e shënimit të 1 Qershorit, Ditës Ndërkombëtare të Fëmijëve ka pritur për vizitë në Zyrën Kombëtare të Auditimit, një grup nxënësish nga Shkolla e Mesme e Ulët “ Hasan Prishtina”, të Prishtinës. Me këtë rast, z. Osmani  me bashkëpunëtorë kanë bashkëbiseduar me fëmijët si dhe u janë përgjigjur pyetjeve të tyre. Po ashtu, janë zhvilluar lojëra dhe janë prezantuar shembuj për nxënësit në mënyrë që ata të kuptojnë rolin dhe rëndësinë e auditimit. Mësimit përmes festimit, i janë bashkuar edhe aktorët e njohur Jeton Zogjani dhe Edi Kastrati. Aktivitete të ngjajshme me qëllim të promovimi të rëndësisë së veprimtarisë audituese do të organizohen në vazhdimësi në mënyrë që të senzibilizohet publiku për nevojën e përmirësimeve në administratën publike.

Të nderuara media,   Ju ftojmë të ndiqni pritjen e organizuar nga Auditori i Përgjithshëm, Besnik Osmani, me rastin e shënimit të Një Qershorit, Ditës Ndërkombëtare të Fëmijëve. Grupi i fëmijëve nga Shkolla e Mesme e Ulët “ Hasan Prishtina” do të priten në:   Zyrën Kombëtare e Auditimit, Rr Musine Kokalari, 87 Salla 306, nga ora 11:00 – 12:00   Që nxënësit të kuptojnë më mirë auditimin, ky takim do të zhvillohet përmes lojës dhe shembujve, ndërsa do të marrin pjesë edhe aktorë të njohur kosovarë. Ju mirëpresim!        

Auditori i Përgjithshëm, Besnik Osmani, në një shkresë dërguar Kryeministrit Ramush Haradinaj, ka kërkuar vëmendje për trajtimin me prioritet nga ana e Qeverisë të Udhëzimit Administrativ 2004/2007 për Udhëtimet Zyrtare (Udhëzuesi) i miratuar nga Ministria e Shërbimeve Publike në vitin 2004, i cili ende është në fuqi. Paqartësitë dhe mungesat e identifikuara në kornizën ekzistuese ligjore kanë ndikuar në aplikimin jo konsistent të tij nga organizatat buxhetore. Auditori i Përgjithshëm, në shkresën e tij, thekson se gjatë punës audituese është vërejtur se Udhëzuesi nuk i përgjigjet kërkesave të kohës dhe si i tillë nuk kontribuon në menaxhimin e rregullt, të shëndoshë dhe të mirëfilltë të parasë publike. Duke marrë në konsideratë këto çështje Auditori i Përgjithshëm ka rekomanduar që të rishikohet e tërë korniza ligjore që ka të bëjë me shpenzimet për udhëtimet zyrtare dhe të azhurnohet për të përmbushur kërkesat e kuadrit të ri ligjor dhe institucional të Republikës së Kosovës. Auditori i Përgjithshëm ka theksuar se me qëllim të përmbushjes së detyrimeve kushtetuese dhe ligjore, ZKA do të ofrojë rekomandime specifike lidhur me përmirësimin e qeverisjes, me qëllim të rritjes së besueshmërisë në shpenzimin e fondeve publike.

Sot, Drejtori i Misionit të USAID-it në Kosovë, Xhejms Houp, dhe Auditori i Përgjithshëm, Besnik Osmani, nënshkruan një Memorandum Bashkëpunimi (MiM) për forcimin e përpjekjeve të përbashkëta në luftimin e korrupsionit në prokurimin publik në Kosovë. MiM përcakton parimet udhëheqëse të bashkëpunimit ndërmjet Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA) dhe USAID-it, përmes aktivitetit Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse (USAID TEAM) në Kosovë. Me këtë rast Auditori i Përgjithshëm, Besnik Osmani, tha “Për mua si Auditor i Përgjithshëm, është shumë e rëndësishme ngritja e kapaciteteve tona në identifikimin dhe raportimin e dukurive negative siç janë mashtrimi dhe korrupsioni, atëherë kur gjatë auditimit vërejmë se ka elemente të tilla” Ndërsa, Drejtori i Misionit të USAID-it në Kosovë Xhejms Houp theksoi “USAID-i është i përkushtuar që të ndihmojë ZKA-në dhe Qeverinë e Kosovës në zbulimin dhe luftimin e korrupsionit në prokurimin publik, duke garantuar një cilësi më të mirë të shërbimeve për qytetarët.” Shumë shpesh në Kosovë, qytetarët, organizata të shoqërisë civile dhe sektori privat raportojnë se fondet publike keqorientohen, duke rrezikuar cilësinë e shërbimeve publike, dëmtuar besimin e qytetarëve dhe dekurajuar investimet e huaja. Një sistem efektiv i prokurimit përfshinë mekanizma që kujdesen për fondet publike dhe që minimizojnë humbjen e të hyrave përmes kontrollit të mashtrimit, humbjes dhe abuzimit. Adresimi i këtyre dobësive në sistem është shumë me rëndësi për Kosovën. Aktiviteti i USAID-it për Komuna Transparente, Efektive dhe Llogaridhënëse në mënyrë të veçantë do të mbështesë ZKA-në në përpjekjet e saj për të ndërtuar kapacitetet për zbulimin e mashtrimit dhe për të forcuar mekanizmat tjerë për minimizimin e humbjes së të hyrave, duke siguruar kështu shërbime më të mira për qytetarët. Gjithashtu, përmirësimet në prokurimin publik rrisin kënaqshmërinë e qytetarëve me punën e qeverisë dhe forcojnë besimin në mes të qeverisë dhe qytetarëve.

Të nderuara media, Ju ftojmë të ndiqni ceremoninë e nënshkrimin të Memorandumit të Mirëkuptimit në mes të USAID në Kosovë dhe Zyrës Kombëtare të Auditimit. Marrëveshja ka për qëllim të përcaktojë parimet udhëzuese të bashkëpunimit ndërmjet dy institucioneve. Pjesëmarrësve do të iu drejtohen: Drejtori i Misionit të USAID në Kosove, z. James Hope, dhe Auditori i Përgjithshëm, z. Besnik Osmani. Ju mirëpresim të hënën, më 21 maj 2018 Në Zyrën Kombëtare të Auditimit, Rr. Musine Kokallari, 87, Prishtinë Salla 306 duke filluar nga ora 14:30.   Për cdo informatë shtesë ju mund të na kontaktoni përmes e-mailit ose telefonit.

Gjatë dy ditëve të fundit, në disa media të Kosovës janë publikuar informata që i referohen disa dokumenteve të hartuara nga Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA). Me këtë rast, dëshirojmë ta njoftojmë publikun dhe redaksitë e mediave, se informatat e publikuara gjatë dy ditëve të fundit lidhur me procesin dhe rezultatet e auditimit të jashtëm për organizatat buxhetore, nuk janë të autorizuara nga Zyra Kombëtare të Auditimit dhe si të tilla nuk mund të konsiderohen si plotësisht të sakta. Procesi i auditimit të rregullsisë është ende në vijim dhe informatat e publikuara janë bazuar në dokumente të papërfunduara. Për hir të korrektësisë, dëshirojmë të sqarojmë opinionin që pas përfundimit të punës në terren, në pajtim me procedurat e auditimit, një përmbledhje e raportit të auditimit u dërgohet subjekteve të audituara dhe këto të fundit, gëzojnë të drejtën ligjore (sipas Ligjit të ZKA-së, neni 22.2) që në një afat prej 15 ditësh pas pranimit të draft raportit të auditimit, të bëjnë komentet e nevojshme dhe të ofrojnë dëshmi lidhur me përmbajtjen e dokumentit. Varësisht nga ky proces, që bazohet në standardet ndërkombëtare të auditimit, draft raportet mund të pësojnë ndryshime deri në versionin përfundimtar, si rezultat edhe i rishikimit të cilësisë nga funksioni i sigurimit të cilësisë në auditim. Së këndejmi, informata të autorizuara në lidhje me institucionet e audituara, duhet të trajtohen vetëm ato të cilat burojnë nga raportet e auditimit të aprovuara nga Auditori i Përgjithshëm dhe të publikuara në uebfaqen zyrtare të Zyrës Kombëtare të Auditimit. Dokumentet tjera që hartohen gjatë procesit të auditimit (memot e auditimit apo draft raportet) zakonisht mbajnë shenjën për mos-publikim deri në verzionin përfundimtar. Prandaj, presim që mediat dhe përdoruesit tjerë të produkteve të auditimit, ta respektojnë këtë kërkesë ligjore dhe t’i presin rezultatet finale të punës profesionale e të pavarur të auditorëve. Respektimi i këtyre procedurave do të ndihmoj Zyrën Kombëtare të Auditimit për të punuar në pajtim të plotë me Standardet Ndërkombëtare të Auditimit dhe kërkesat ligjore si dhe do të shmangte çdo keqinformim eventual të publikut në lidhje me rezultatet e auditimit të jashtëm të institucioneve publike. Ne sigurojmë mediat dhe publikun që të gjitha raportet finale të auditimit, ashtu sikur deri më tani, do të jenë të qasshme në uebfaqen zyrtare të Zyrës Kombëtare të Auditimit.

Gjatë viteve 2016 dhe 2017, parametrat e rrezikshëm për shëndetin e njeriut siç janë grimcat e pluhurit PM₁₀ dhe PM_2.5 , nuk janë raportuar për muaj të tërë, e sidomos gjatë muajve të dimrit kur këta parametra arrijnë vlera maksimale. Pavarësisht monitorimit dhe raportimit të mangët, në ato raste kur është raportuar, janë regjistruar tejkalime alarmante të parametrit PM₁₀ që kanë arritur deri në 400% tejkalim. Grimcat e pluhurit janë shumë të rrezikshme për shëndetin e njeriut pasi që janë grimca me diametër shumë të vogël dhe si të tilla mund të udhëtojnë më thellë në mushkëritë tona dhe të shkaktojnë efekte të dëmshme për shëndetin tonë. Efektet e mundshme që mund të shkaktohen nga këto grimca janë rritja e numrit të të sëmurëve me astmë bronkiale, bronkitet kronike, sëmundjet kronike të mushkërive tek moshat e shtyra, rritja e numrit të sëmundjeve kardiovaskulare dhe respiratore, kanceri, shkurtimi i jetës si dhe rritja e shkallës së mortalitetit. Raporti i auditimit të performancës, “ Mekanizmat institucional për rregullimin ligjor, monitorimin dhe raportimin e cilësisë së ajrit” ka gjetur se sistemi i tillë i monitorimit dhe raportimit, që menaxhohet nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor dhe mekanizmat e saj, nuk u ofron qytetarëve të Kosovës një pasqyrë reale të gjendjes së cilësisë së ajrit, e sidomos jo në kohë reale. Ky sistem i monitorimit dhe raportimit përbën rrezikun që të jetë jo funksional e pa të dhëna sidomos në ato raste kur ndotja e ajrit në vend është shumë e rëndë dhe qytetarët të mos jenë në dijeni në kohën e duhur për të marrë masat e nevojshme për të evituar ekspozimin ndaj ndotjes së ajrit. Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor po ashtu nuk ka kompletuar gjithë infrastrukturën e nevojshme ligjore dhe fizike për menaxhimin e gjendjes së cilësisë së ajrit si dhe nuk e ka azhurnuar gjithë infrastrukturën ekzistuese ligjore sipas gjendjes aktuale të cilësisë së ajrit. Besnik Osmani, Auditori i Përgjithshëm, lidhur me këtë raport është shprehur se: “Ndotja e ajrit në Kosovë është shqetësuese për shëndetin e qytetarëve, e akoma më shqetësues është fakti se qytetarët nuk janë të informuar me kohë dhe si duhet për këtë problematikë”. Procesin e monitorimit dhe raportimit të të dhënave e ka vështirësuar akoma më shumë gjendja jo funksionale, zhvendosja e shpeshtë, siguria dhe dëmtimi i stacioneve që bëjnë monitorimin dhe raportimin e të dhënave për cilësi të ajrit. Ngecje janë evidentuar edhe në nivel lokal që kanë të bëjnë me mos miratimin e planeve lokale për mjedis, mos raportimin e implementimit të këtyre planeve si dhe mos përtëritjen e planeve në momentin kur ato nuk janë të vlefshme. Zyra Kombëtare e Auditimit, ka dhënë rekomandimet e veta, të cilat kanë për qëllim të sigurojnë se autoritetet përgjegjëse, respektivisht Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, Agjencioni për mbrojtjen e mjedisit, Instituti Hidrometeorologjik si dhe Komunat, të intensifikojnë përpjekjet e tyre për krijimin e një kornize të plotë ligjore dhe fizike si dhe mekanizmave të qëndrueshëm e efikas të monitorimit dhe raportimit. Përmirësimi i ngecjeve të identifikuara, do të ndihmoj në identifikimin e masave konkrete për tu ndërmarrë për të përmirësuar gjendjen e cilësisë së ajrit.  

Akti formal i nënshkrimit u bë në margjinat e konferencës së nivelit të lartë në Sofje Auditori i Përgjithshëm i Kosovës, Besnik Osmani dhe Auditori i Përgjithshëm i Gjykatës Turke të Llogarive, Seyit Ahmet Bas,  kanë nënshkruar Memorandumin e  Mirëkuptimit.  Akti formal i nënshkrimit u zhvillua në  margjinat e konferencës së nivelit të lartë  “Roli i Institucioneve Supreme të Auditimit në përmirësimin e llogaridhënies, transparencës dhe integritetit në Sektorin Publik” e cila po mbahet sot në Sofje,  organizuar nga Zyra Kombëtare e Auditimit të Bullgarisë. Nënshkrimi u bë në prezencën e përfaqësuesve të 27 Institucioneve Supreme të Auditimit nga  vende anëtare të Bashkimit Evropian dhe vendeve kandidate dhe kandidate potenciale për në BE. Z. Osmani dhe z. Bas u shprehën se janë të përkushtuar në intensifikimin e bashkëpunimit, shkëmbimin e përvojave dhe angazhimin e institucioneve të tyre në përmbushjen e këtij Memorandumi.