Lajmet

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, në konferencë për media të hënën prezantoi  gjetjet dhe rekomandimet e dy raporteve të auditimit të Teknologjisë së Informacionit: “Modernizimi i Sistemit të Edukimit në Kosovë përmes e-Edukimit” dhe “Sistemi Informativ për Menaxhimin e Stokut Farmaceutik (SIMSF)”. Ajo tregoi se mos funksionalizimi i këtyre dy projekteve i shkaktoi buxhetit të shtetit mbi 11 milionë euro dëme. 

Ndërsa sa i përket auditimeve financiare dhe të pajtueshmërisë për vitin 2023, znj. Spanca theksoi se rezultatet e para tregojnë nevojën për marrjen e masave të menjëhershme nga institucionet publike për të forcuar kontrollet në fushën e planifikimit të buxhetit dhe menaxhimin e proceseve të prokurimit publik.

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, njoftoi mediat se ka dorëzuar në Kuvendin e Republikës së Kosovës, Raportin Vjetor të Performancës së Zyrës Kombëtare të Audutimit, i cili shpalos progresin e arritur në nivelin e përgjithshëm të performancës së institucionit për vitin 2023.

Fjala e plotë e Auditores së Përgjithshme në konferencën për media:

Të nderuara media,

Të nderuar qytetarë,

Zyra Kombëtare e Auditimit, është në proces të realizimit të Planit Vjetor të Auditimit 2023/2024 të dorëzuar në Kuvendin e Republikës së Kosovës, në tetor të vitit të kaluar. Siç ju kemi informuar edhe në konferencën paraprake, sipas planit të auditimit jemi duke kryer gjithsej 123 auditime të llojeve të ndryshme, si: Financiare, pajtueshmërisë, performancës, prokurimit dhe Teknologjisë së Informacionit. Nga janari i vitit 2024 e deri më tani, ne kemi publikuar pesë raporte të auditimit të performancës.

Të nderuar, media, dua të ju njoftoj se sot do të publikohen dy raporte të teknologjisë së informacionit dhe të njëjtat janë dërguar edhe në entitetet e audituara dhe në Kuvend si:

Kuvend si:

Modernizimi i Sistemit të Edukimit në Kosovë përmes e-Edukimit; dhe

Sistemi Informativ për Menaxhimin e Stokut Farmaceutik

Tani më lejoni t’i prezantoj rezultatet e këtyre auditimeve:

Auditimi-Modernizimi i Sistemit të Edukimit në Kosovë përmes e-Edukimit Gjatë viteve 2013-2017, Ministria e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit ka zhvilluar projektin për digjitalizimin e arsimit parauniversitar në Kosovë, në vlerë prej 4,931,000 euro. Për zhvillimin e këtij projekti është negociuar marrëveshja për kredi të butë, përmes bankës austriake UniCredit Bank Austria, e cila është ratifikuar në Kuvendin e Kosovës në vitin 2014 dhe do të paguhet deri më 30 shtator 2032 në një vlerë totale 5,637,519 euro (përfshirë kryegjënë, interesin, tarifat). Me zhvillimin e këtij projekti ishte paraparë të krijohej sistemi me dy module, për komponentin e mësimit elektronik dhe komponentin e digjitalizimit të provimit të maturës, si dhe serverët për vendosjen e sistemit të zhvilluar.

Rezultatet e auditimit tregojnë se projekti në fjalë nuk është funksionalizuar dhe nuk janë arritur qëllimet e tij për e-edukimin dhe digjitalizimin e provimit të maturës. Rrjedhimisht, dëmi i shkaktuar i buxhetit të shtetit për shkak të dështimeve në funksionalizimin e këtij projekti është 5,637,519 euro. Për këtë projekt do të vazhdohet të paguhet në formë të kësteve të kredisë deri në vitin 2032.

Ministria (MASHTI) ka dështuar në projektin për digjitalizimin e arsimit para-universitar.Ky projekt i financiar plotësisht nga huamarrja është realizuar pa planifikim paraprak, i cili është përcjell me mangësi gjatë zhvillimit të cilat kanë ndikuar në mos arritjen e qëllimit dhe përmbushjes së misionit të organizatës. Për më shumë, Ministria nuk ka siguruar pajisjet thelbësore dhe infrastrukturën harduerike dhe të rrjetit për qëllime të këtij projekti. Sistemi i zhvilluar nuk ka arritur të zbatohet në shkolla për shkak të mungesës së pajisjeve të nevojshme dhe qasjes në rrjet për përdoruesit. Rrjedhimisht, ky sistem është jo funksional, duke rezultuar në dëmtim të buxhetit  të Kosovës prej rreth 5.6 milion euro, të cilat janë huamarrje dhe duhet  të shlyhen deri në vitin 2032.

Ministria nuk ka arritur të ofrojë dokumentacionin e nevojshëm dhe qasjen në sistemet e informacionit, të kërkuara gjatë auditimit. Kjo ka kufizuar dukshëm fushëveprimin e auditimit. Për më tepër, Ministria nuk ka arritur të sigurojë efikasitetin e produktit/sistemit të projektit, veçanërisht në lidhje me aftësinë e tij për t'i shërbyer qëllimit të tij zhvillimor, e aq më pak që sistemi ka mbetur i pashfrytëzuar dhe i pa mirëmbajtur për një periudhë të gjatë kohore.

Ministria nuk ka arritur të menaxhoj siç duhet me projektin duke dështuar të caktoj menaxher të projektit dhe personel përgjegjës. Ministria ka kryer pagesën për punën e realizuar nga Operatori Ekonomik pa u bërë ende pranimi nga komisioni i pranimit, duke mos arritur të siguroj se produkti i pranuar është në pajtim me kontratën. Rrjedhimisht, projekti mbetet i pa raportuar si i përfunduar, me pagesën përfundimtare. Kjo pagesë nuk është e regjistruar në SIMFK si shpenzim.

Gjithashtu,Ministria nuk ka arritur të sigurojë monitorimin e zbatimit të marrëveshjes, prandaj nuk kishte raporte se ky sistem i zhvilluar është mirëmbajtur dy vite pas pranimit, siç është paraparë në marrëveshje. Për më tepër, parametrat e sigurisë që sigurojnë konfidencialitetin dhe mirëmbajtjen e qasjes së sistemit nuk janë zbatuar, duke rezultuar në humbjen e qasjes në sistem dhe pajisjet përkatëse.

Andaj, MAShTI ka mangësi në qeverisjen e operacioneve të TI-së, pasi që nuk ka bërë identifikim të qartë të kërkesave dhe planifikimin e nevojave për zhvillimin e projektit të TI-së, zhvillimin e sistemit dhe sigurimin e infrastrukturës harduerike, si dhe nuk ka drejtuar dhe monitoruar efektivisht zbatimin e projekteve të TI-së në MAShTI, për përmbushjen e misionit të vet.

Me qëllim të adresimit të çështjeve të identifikuara lidhur me menaxhimin dhe zbatimin e projektit të teknologjisë së informacionit “Modernizimi i sistemit të edukimit në Kosovë përmes e-Edukimit”, si dhe, menaxhimin e projekteve të sistemeve të teknologjisë së informacionit dhe komunikimit në përgjithësi, ne kemi dhënë 14 rekomandime për Ministrinë e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit. 

Auditimi - Sistemi Informativ për Menaxhimin e Stokut Farmaceutik – Ministria e Shëndetësisë nga viti 2013 ka investuar në digjitalizimin e menaxhimit të stokut farmaceutik në institucionet shëndetësore, për furnizim me barna dhe material shpenzues të listës esenciale dhe jo esenciale për pacientë. Megjithatë, ka mangësi në shtrirjen dhe përdorimin e sistemit, si dhe në menaxhimin e qeverisjes së TI-së dhe sigurinë e të dhënave.

Rezultatet e auditimit tregojnë se Ministria e Shëndetësisë nuk ka arritur të zbatoj plotësisht Sistemi për Menaxhimin e Stokut Farmaceutik (FMSF) në të gjitha nivelet shëndetësore edhe pas investimeve mbi 6.1 milion euro në shtrirje të infrastrukturës harduerike, që të mundësojë zbatimin e sistemeve të informacionit shëndetësor, përfshirë edhe SMSF-në. Sistemi SMSF nuk shfrytëzohet nga të gjitha njësitë shëndetësore dhe shumica e barnatoreve të reparteve të spitaleve dhe klinikave dhe Qendrave të Mjekesisë Familjare (QMF) nuk realizojnë transaksione në SMSF deri te dalja për pacient. Gjithashtu, MSh-ja dhe ShSKUK-ja nuk i kanë harmonizuar Procedurat Standarde të Operimit (PSO) me proceset e punës në SMSF. Kjo rezulton me menaxhim jo të mirë të stokut farmaceutik dhe në planifikim jo të mirë për alokimin e burimeve në blerjen e medikamenteve, vështirësi në monitorimin e Institucioneve Shëndetësore për shpenzimin e stokut dhe shfrytëzimin sa më racional të barnave dhe materialit medicinal të shpenzuar nga Institucion Shëndetësore.

Ministria ka mangësi në ndarjen e përgjegjësive për administrimin e SMSF-së duke krijuar konflikt të përgjegjësive dhe vështirësi në koordinim dhe komunikim. Kjo mosndarje e përgjegjësive ka shkaktuar konfuzion për përdoruesit e SMSF-së, ngecje në ofrimin e shërbimeve në kohë dhe rrezikon integritetin e informacionit shëndetësor.

Ministria e Shëndetësisë nuk ka arritur të hartoj politikat dhe procedurat e TI-së, duke rrezikuar në mbrojtjen e aseteve të TI-së, si dhe besueshmërinë dhe konfidencialitetin e të dhënave të sistemeve të informacionit me rëndësi strategjike për MSh-në. Po ashtu, MSh-ja nuk zbaton kontrolle në menaxhimin e ndryshimeve në sisteme të informacionit. Si pasojë janë realizuar ndryshime pa testim dhe pa miratim nga personat e autorizuar, përpara zbatimit në mjedisin real. Kjo rrezikon të ketë ndryshime të paautorizuara ose aksidentale të cilat mund të kenë pasoja në funksionimin e sistemit.

Ministria nuk ka hartuar plan për menaxhimin e rreziqeve për sisteme të informacionit. Mungesa e analizës dhe vlerësimit të rreziqeve dhe hartimit të planit bën që Ministria të mos jetë e përgatitur për situata të papritura dhe mos të ketë mekanizma për të zbutur rreziqet dhe për të rikuperuar incidentet e mundshme.

Kontrollet për siguri të informacionit nuk zbatohen duke rrezikuar në mbrojtjen e privatësisë së pacientëve, mbrojtjen e aseteve të informacionit, ruajtjen e integritetit, konfidencialitetit dhe disponueshmërisë në SMSF. Zyrtarëve të TI-së dhe OE-së që mirëmbajnë sistemin iu është lejuar qasje e plotë në aplikacion dhe bazën e të dhënave me llogari të papersonalizuara. Poashtu, një llogari është shfrytëzuar nga më shumë se një përdorues. Nuk zbatohet nënshkrimi i deklaratës së konfidencialitetit nga personat fizik dhe juridik që kanë qasje në SMSF dhe nuk kanë realizuar trajnime të ndërgjegjësimit të stafit lidhur me sigurinë e informacionit.

Ministria e Shëndetësisë nuk ka mekanizma për të siguruar vazhdimësinë e punës në SMSF. Mungesa e infrastrukturës së dyfishtë harduerike për rikthimin e të dhënave të SMSF-së në kohë sa më të shpejtë dhe mosruajtja e kopjes rezervë në një lokacion tjetër gjeografik, në rast të fatkeqësive natyrore, sulmeve kibernetike apo faktorëve të tjerë që mund të shkaktojnë ndërprerje të sistemit paraqet rrezik për humbjen e të dhënave dhe ngecjen e ofrimit të shërbimeve për pacientë.

Sistemi për Menaxhimin e Stokut Farmaceutik-SMSF nuk ka ndërlidhje në disa module me sistemet qendrore dhe me sistemet shëndetësore. Kjo ka ndikuar që të regjistrohen OE-të dhe përdorues të njëjtë në sistem më shumë se një herë, si dhe duke konsumuar kohën e zyrtarëve për realizimin e punës së njëjtë në dy sisteme. Gjithashtu, nuk ka monitorim të mirë për pacientët që furnizohen me terapinë e njëjtë brenda periudhës së shkurtër kohore. Kjo ka lejuar vendosjen e të dhënave të pasakta, duke rrezikuar cilësinë e informacionit të regjistruar.

Ministria ka rrezikuar mbrojtjen e privatësisë së pacientit duke mos kufizuar në SMSF qasjen për rolin “Administrator” për të lexuar të dhënat e pacientit. Përdoruesit nuk mund të shfrytëzojnë të gjitha raportet e prodhuara nga SMSF për analiza të ndryshme, për shkak të pasaktësisë së raporteve, pamundësisë së qasjes në raporte dhe gjenerimit të ngadaltë të raporteve. Këto mangësi krijojnë punë shtesë për zyrtarët për verifikim manual të raporteve dhe rrisin rrezikun e gabimeve, në pamundësinë e përdorimit racional të barnave nga Institucionet Shëndetësore dhe marrjes së raporteve në kohë.

Për adresimin e çështjeve të identifikuara lidhur me Sistemin e Menaxhimit të Stokut Farmaceutik ne kemi dhënë 16 rekomandime për Ministrinë e Shëndetësisë, përfshirë Shërbimin Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës dhe Institucionet Shëndetësore.

Siç e përmenda në fillim të konferencës, Zyra Kombëtare e Auditimit është në proces të zbatimit të Planit Auditues për vitin 2023, dhe rezultatet e para të auditimit tregojnë se ekziston nevoja për marrjen e masave të menjëhershme nga institucionet publike për të forcuar kontrollet në fushën e planifikimit të buxhetit dhe menaxhimin e proceseve të prokurimit publik.

Marrë parasysh se në baza vjetore nënshkruhen më shumë se 10 mijë kontrata përmes procedurave të prokurimit publik dhe për shkak të rëndësisë materiale që kanë këto kontrata si në aspektin financiar edhe në rritjen e mirëqenies së qytetarëve, prokurimi publik mbetet në fokus të auditimeve tona.

Sipas vëzhgimeve të para kemi vërejtur se hyrja në obligime e organizatave buxhetore pa buxhet, pagesa e projekteve kapitale nga buxheti i projekteve tjera mirëpo edhe nënshkrimi i kontratave për projekt të cilat nuk janë fare në ligjin për ndarje buxhetore është bërë një dukuri e shpeshtë negative e posaçërisht nga niveli lokal. Ndër çështjet më të përhapura të identifikuara gjatë auditimit del se ka:

• Mangësi në regjistrim dhe shpalosje të pasurisë mbi dhe nën 1000 euro;
• Keqklasifikim të shpenzimeve nëpër kategori ekonomike;
• Ndarje të tenderëve për punë të natyrave të njëjta;
• Mangësi në menaxhimin e Subvencione dhe Transfereve;
• Kryerja e punimeve me paramasë dhe parallogaritja pa hartimin e  projekteve ekzekutuese.

• Menaxhimi i kontratave dhe vlerësimi i performancës së kontraktuesve nuk është mbajtur dhe arkivuar përmes sistemit elektronik të prokurimit publik (e-prokurimi).
• Shpërblimi i operatorit ekonomik (OE) me kontratë pa përmbushur kërkesat e dosjes së tenderit/njoftimit për kontratë.
• Përdorimi i procedurës së negociuar pa publikim si rezultat i vonesës së hartimit të specifikave teknike.
• Tejkalim i sasive indikative në kontratën publike kornizë
• Vonesat në realizimin e projekteve. etj

Prandaj, theksoj se nënshkrimi i kontratave pa fonde të mjaftueshme, marrja e buxhetit nga një kod buxhetor i një projekti tjetër, përveç që e vendosin shtetin në një pozitë të vështirë financiare, e prishin ekuilibrin financiar dhe e fusin shtetin në obligime të pa planifikuara. Në rastet e projekteve kapitale që ndërlidhen me mirëqenien e qytetarëve, kjo ndikon negativisht në zbatimin me sukses të projektit. Duke ia shtuar kësaj edhe pagesën përmes përmbaruesit, gjykatave dhe shpenzimet e interesit dhe ato administrative e rrisin koston e shtetit pa nevojë dhe ulin cilësinë e shërbimeve apo punëve të kontraktuara.

Të nderuara media,

Dua t’ju njoftoj se kam finalizuar dhe dërguar në Kuvendin e Republikës së Kosovës, Raportin Vjetor të Performancës së ZKA-së për vitin 2023. 

Ky raport shpalos progresin e arritur në nivelin e përgjithshëm të performancës së Zyrës Kombëtare të Auditimit, karshi detyrimeve dhe mandatit kushtetues e ligjor.

Për vëmendjen tuaj, po shkoqis disa elemente të raportit:

• Plani Vjetor i Auditimit për sezonin 2022/2023 është përmbushur sipas parashikimeve të bëra. 123 raporte të auditimit janë publikuar në uebfaqen e ZKA-së. Gjithashtu dy auditime me interes të lartë fushëveprimi i të cilave është i kufizuar i janë dorëzuar Kuvendit të Kosovës dhe entiteteve subjekt i auditimit. Për të nxitur përmirësimin e menaxhimit dhe shfrytëzimit të fondeve publike, me efikasitet, efektivitet dhe më qëllim të arritjes se vlerës për para në vitin 2023 (që mbulojnë periudhën 2022) kemi dhënë 878 rekomandime;
• ZKA ka vazhduar bashkëpunimin konstruktiv me komisionet parlamentare të Kuvendit të Kosovës;
• Bashkëpunimi me palët tjera të interesit, posaçërisht me shoqërinë civile dhe qytetarët është avancuar;
• Përfaqësimi profesional i ZKA-së në mekanizma dhe ngjarje të ndryshme vendore dhe ndërkombëtare si INTOSAI dhe EUROSAI është rritur.
• Performanca e ZKA-së për këtë vit ka qenë subjekt i vlerësimeve të disa mekanizmave ndërkombëtar dhe vendor siç janë: SIGMA, Raporti i Progresit, Barometri ballkanik, dhe KDI. Karshi opinionit publik, nivelit profesional dhe zbatimit të standardeve ndërkombëtare të auditimit, këto vlerësime e rendisin Zyrën Kombëtare të Auditimit në nivele të larta pozitive.

Të nderuara media,

Për fund por jo për nga rëndësia, siç ju kam informuar edhe në konferencat paraprake, në përputhje me standardet ndërkombëtare dhe detyrimet tjera ligjore, ZKA i ka dhënë fokus të rëndësishëm trajtimit dhe adresimit të çështjeve me mundësi potenciale për mashtrim e korrupsion.

Bazuar në nenin 24 të Ligjit për Auditorin e Përgjithshëm dhe ZKA-në, si në bazë të bashkëpunimit, por dhe bazuar në Marrëveshjen e Bashkëpunimit ndërmjet Prokurorit të Shtetit dhe ZKA-së ( nr. 365/ datës 16 mars 2023) nga analizimi i të gjitha raporteve të auditimit të rregullsisë dhe të performancës, Zyrës së Kryeprokurorit të Shtetit (Prokurorin e Shtetit) për vite me radhë i janë dërguar një numër i rasteve mbi dyshimin e mashtrimeve dhe korrupsionit, ku nga Raportet e Auditimit për vitet 2018 -2022 janë dërguar rreth 324 raste.

Rastet e identifikuara janë kryesisht nga fusha e prokurimit duke përfshirë procesin e prokurimit, lidhjen e kontratave, shpenzimet në investime kapitale dhe mallra. Fushat e tjera përfshijnë subvencionet dhe transferet, punësimin dhe të hyrat nga qiratë.

Prokurori i Shtetit, bazuar në Marrëveshjen e Bashkëpunimit me ZKA-n, me datën 13 mars 2024 ka përcjellë informatat për rastet e auditimit lidhur me statusin e rasteve të ZKA-së të cilat janë proceduar në Prokurorinë e Shtetit.

Ju informoj se në dokumentin e pranuar nga Prokurori i Shtetit, statusi i rasteve është paraqitur për 143 raste ( raste janë per vite të ndryshme) dhe është si në vijim: janë ngritur vetëm 3 aktakuza, 81 raste janë në proces të hetimit (pra janë ndërmarrë veprimet hetimore) dhe për 59 raste me raport të Prokurorit rastet janë mbyllur.

     Ju faleminderit për vëmendje!

Të nderuar përfaqësues të mediave,

Ju ftojmë të ndiqni konferencën për media të Auditores së Përgjithshme, Vlora Spanca, ku do të shpalosen rezultatet dhe rekomandimet e dy raporteve të auditimit të Teknologjisë së Informacionit: “Modernizimi i Sistemit të Edukimit në Kosovë përmes e-Edukimit” si dhe “Sistemi Informativ për Menaxhimin e Stokut Farmaceutik (SIMSF)”.

Në konferencë do të prezantohen edhe rezultatet e para nga auditimet financiare dhe të pajtueshmërisë për vitin 2023 si dhe Raporti Vjetor i Performancës i Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA) për vitin 2023.

Konferenca do të mbahet:

Të hënën, 29 prill 2024

Ora: 11:00

Vendi: Ambientet e Zyrës Kombëtare të Auditimi (ZKA)

Ju mirëpresim!

Anëtarët e Komisionit për Buxhet, Punë dhe Transfere (KBPT) në mbledhjen e së mërkurës shqyrtuan Raportin Vjetor Financiar të Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA) për vitet 2022 dhe 2023. Para deputetëve, Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca prezantoi informatat financiare për qëllimet dhe mënyrën se si janë shfrytëzuar dhe menaxhuar fondet e dedikuara për Zyrën Kombëtare të Auditimit me Ligjin e Buxhetit për periudhën raportuese. Buxheti i ZKA-së për vitin 2022, ishte 3,046,355€, ndërsa për vitin 2023 ishte 3,051,646€.

Auditorja e Përgjithshme i informoi deputetët se edhe në buxhetin për vitin 2022 dhe 2023 pjesëmarrja më e madhe ishte në paga dhe shtesa rreth 76%, kurse për mallra dhe shërbime rreth 22%, për shpenzimet komunale mbi 1% si dhe për investimet kapitale 2%. Për vitin 2022 shpenzimet totale kanë qenë në vlerë prej 2,785,368€, apo 91%. Prej tyre pagat dhe shtesat përfshijnë 77,3%; mallra dhe shërbime 20,5%; ndërsa shërbimet komunale dhe ato kapitale mbi 2%. Kurse shpenzimet për vitin 2023 kanë qenë në vlerë 2,877,000 €, apo 94%. Prej tyre pagat dhe shtesat përfshijnë 75.5%; mallra dhe shërbime 22%; ndërsa shërbimet komunale  dhe ato kapitale  mbi 2.5%.

Znj. Spanca theksoi se opinioni i auditimit të jashtëm për Pasqyrat Vjetore Financiare (PVF) të vitit 2022 të ZKA-së është i pamodifikuar, dhe çështjet e identifikuara nga auditimi janë adresuar me kohë dhe janë zbatuar rekomandimet e dhëna. Sa i përket vitit 2023, znj. Spanca tregoi se është pranuar drafti i raportit të auditimit i cili ka opinion të pamodifikuar dhe nuk evidenton asnjë gjetje.

“Shpenzimet për kategorinë mallra dhe shërbime në fund të vitit 2022 ishin në vlerë prej 572,249€ ose 84%, ndërsa për vitin 2023 ishin 633,487€ apo 83%. Shpenzimet më të mëdha në këtë kategori vazhdojnë të jenë ato të qirasë së objektit ku pjesëmarrja e saj në totalin e shpenzimeve në vitet 2022 dhe 2023 përfshijnë rreth 28% ose në vlerë prej 162,000€”, deklaroi znj. Spanca. Ajo theksoi se në vazhdimësi ka adresuar këtë çështje tek instancat përgjegjëse, por ende nuk ka një zgjidhje konkrete.

Në vazhdën e bashkëpunimit ndërinstitucional në fushën e prokurimit publik në Kosovë të martën u mbajt konferenca “Zhvillimi i Sistemit të Prokurimit Publik në Kosovë”, organizuar nga Komisioni Rregullativ i Prokurimit Publik me mbështetjen e Projektit “Asistenca Teknike e BE-së për Mbështetjen e Zbatimit të Reformave të Menaxhimit të Financave Publike në Kosovë” si dhe SIGMA/OECD.

Të pranishëm ishin drejtues dhe përfaqësues të lartë të institucioneve relevante në Kosovë dhe më gjerë, të cilët diskutuan problemet, sfidat dhe mundësitë për përmirësimet e nevojshme në fushën e prokurimit me qëllim të zbatimit të vazhdueshëm të kornizës rregullative të prokurimit publik.

 “Prokurimi publik mbetet në fokus të auditimeve tona, prandaj dua të sjell në vëmendjen tuaj, nevojën e menjëhershme për ndërlidhjen e e-prokurimit me çështjet e buxhetimit të projekteve, përkatësisht nevojën për ndërlidhjen e projekteve me zotimin e mjeteve”, tha Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca, duke shtuar se ZKA-ja është duke e kryer misionin e vet në kuadër të përgjegjësive kushtetuese dhe ligjore që prokurimi publik të jetë proces transparent dhe llogaridhënës.

Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj me bashkëpunëtorë priti të martën në takim ekspertët e OECD/ SIGMA-s, Inguna Sudraba, Pilar Ormijana, Piotr-Nils Gorecki dhe Maya Kunst për të diskutuar rreth procesit të vlerësimit të reformave në administratën publike në Republikën e Kosovës.   

Ky takim kishte për qëllim ofrimin e informatave specifike sa i përket vlerësimit të menaxhimit financiar dhe kontrollit, si dhe diskutimin e çështjeve në aspekt të përgjithshëm sa i përket reformave në administratën publike dhe zbatimit të Parimeve të Administratës Publike të rishikuara së fundmi nga OECD dhe Komisioni Evropian.    

Të pranishëm në takim ishin edhe Drejtori për Planifikim Strategjik, Raportim dhe Analiza, Ramadan Gashi, auditorët specialistë Selvete Foniqi dhe Arben Selimi si dhe Valmira Rexhbeqaj, konsulente.    

Në vazhdën e zbatimit të Planit Vjetor të Auditimit për sezonin auditues 2023/2024, Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) është duke realizuar auditimin e performancës “Procesi i lejeve të ndërtimit në komunën e Prishtinës” për periudhën 2021-2023.

Auditimi do të vlerësojë nëse komuna e Prishtinës përdori në mënyrë efektive dhe efikase mekanizmat që sigurojnë së ndërtimet e larta janë në përputhje me planifikimet hapësinore si dhe nëse komuna përdori mekanizmat në dispozicion për të siguruar se janë lëshuar certifikatat e përdorimit e që përbëjnë vërtetim të cilësisë dhe sigurisë së ndërtesave për përdorim.

Duke pasur parasysh zhvillimin e hovshëm të ndërtimeve të larta në komunën e Prishtinës dhe sigurimin e kushteve sa më cilësore të banimit, Zyra Kombëtare e Audimit përmes këtij auditimi do të vlerësojë gjendjen aktuale me qëllim të përmirësimit të procesit të lejeve të ndërtimit dhe pajisjes me certifikata të përdorimit në Komunën e Prishtinës.

ZKA-ja vlerëson se është me interes për publikun vlerësimi i procesit të dhënies së lejeve të ndërtimit që nga planifikimi e deri të lëshimi i certifikatave të përdorimit.

Për shkak të ngritjes drastike të numrit të rasteve të dhunës dhe vrasjeve në baza gjinore në Kosovë, Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca sërish u bën thirrje të gjitha institucioneve përgjegjëse për të forcuar sistemet e tyre të reagimit dhe mbështetjes për viktimat e dhunës në familje.

Me shumë keqardhje për vrasjet e ditëve të fundit dhe duke bashkëndier me familjet e viktimave, Auditorja e Përgjithshme kërkon vëmendjen e subjekteve përgjegjëse në zbatimin e menjëhershëm të rekomandimeve të dhëna në raportin e auditimit “Efektiviteti i institucioneve në trajtimin e rasteve të dhunës në familje”. I publikuar në gusht të vitit 2023, objektiva e raportit të auditimit ishte vlerësimi nëse institucionet përgjegjëse kanë ndërmarrë aktivitetet dhe masat e duhura për trajtimin e rasteve të dhunës në familje, siç janë reagimi, mbrojtja dhe rehabilitimi i viktimave të dhunës, për të siguruar mbështetje dhe përkrahje institucionale. Trajtimi i rasteve të dhunës në familje, bëhet nga një numër i institucioneve si: Policia e Kosovës, Zyra për Mbrojtje dhe Ndihmë Viktimave, Prokuroria Themelore, Gjykatat Themelore, Qendrat për Punë Sociale dhe Strehimoret, të cilat ofrojnë shërbime të ndryshme nëpër faza të caktuara.

Auditimi identifikoi fusha të rëndësishme për përmirësim dhe nxorri gjithsej 19 rekomandime në gjashtë institucione: tri rekomandime për Policinë e Kosovës, tri për Zyrën për Mbrojtje dhe Ndihmë Viktimave, katër për Qendrat për Punë Sociale, dy për Prokurorinë Themelore, dy për Gjykatat Themelore si dhe pesë për Ministrinë e Drejtësisë. Lista e rekomandimeve është paraqitur në Kapitullin 5 të këtij raporti.

Raportin e plotë e gjeni këtu.

Nga datat 8-12 prill 2024 në Oslo të Norvegjisë, Iniciativa për Zhvillim e INTOSAI-t (IDI)  organizoi punëtorinë për të diskutuar kompetencat e duhura të auditorëve të sektorit publik, në fushën e analizës së të dhënave, për të qenë në hap me kohën dhe zhvillimet e teknologjisë në mënyrë që të realizojnë auditime me ndikim.

Gjatë punëtorisë u zhvillua një strukturë kompetencash, duke theksuar kompetencat themelore të nevojshme për auditorët e Institucioneve Supreme të Auditimi (ISA)  për të përdorur analizën e të dhënave, duke përfshirë inteligjencën artificiale, gjatë realizimit të  auditimit. Struktura gjithashtu theksoi përdorimin etik, të përgjegjshëm dhe gjithëpërfshirës të përdorimit të këtyre teknologjive. Është krijuar një kurrikulë tre nivelesh për të zhvilluar në mënyrë progresive kompetencat themelore e deri te ato të avancuara.

Një ekip i dedikuar i profesionistëve me përgatitje të lartë profesionale dhe nga zona gjeografike të ndryshme punuan me përkushtim për të hartuar dizajnin e Iniciativës për Analizat e të Dhënave gjatë Auditimit të ISA-ve dhe tani do të fokusohen në zhvillimin e  mëtejshëm të saj.

Pjesë e këtij  ekipi ishte edhe Kosova, përkatësisht  Zyra Kombëtare e Auditimit, me pjesëmarrjen e Auditores seniore të TI-së, Poliksena Berisha, e ftuar nga IDI për të dhënë kontributin për projektin e ri “Analiza e të Dhënave gjatë Auditimit të ISA-ve” në nivel të ekspertit, pasi që është vlerësuar për punën dhe angazhimin e treguar në kuadër të projektit paraprak - LOTA Pioneers.

Iniciativa do të ndihmojë auditorët të qëndrojnë në hap me teknologjinë më të re të analizës së të dhënave, duke përfshirë inteligjencën artificiale dhe për të kryer auditime me ndikim. Suksesi i kësaj punëtorie i atribuohet kontributit të profesionistëve të përkushtuar të këtij ekipi dhe që Kosova ishte njëra ndër pesë vendet pjesëmarrëse për krijimin e kësaj iniciative.

Me pjesëmarrjen e Auditores së Përgjithshme të Kosovës, Vlora Spanca dhe homologë e përfaqësues të tjerë të Institucioneve Supreme të Auditimit (ISA) nga vendet e rajonit dhe Evropës, Zyra Federale e Auditimit të Zvicrrës në bashkëpunim me Iniciativën për Zhvillim të INTOSAI organizoi Takimin Ndërkombëtar të Auditorëve në Bern më 11 dhe 12 prill 2024.

Aktiviteti trajtoi tema të rëndësishme për ISA me fokus në rolin e autoriteteve të auditimit të brendshëm dhe të jashtëm -  bashkëveprimi i tyre si dhe pavarësia e ISA-ve. Pjesëmarrësit diskutuan çështje të auditimit të brendshëm si kujdestar i qeverisjes, rolin e Zyrës Federale të Auditimit të Zvicrës si autoriteti suprem mbikëqyrës si dhe analiza të EUROSAI-t mbi bashkëpunimin në mes të auditimit të jashtëm dhe të brendshëm.

Tendencat globale, ato rajonale si dhe vështrimet nga raporti global i inventarizimit INTOSAI 2023 u shtjelluan me prezantime dhe diskutime mbi pavarësinë e ISA-ve, ndërsa është biseduar edhe për kërcënimet e reja ndaj pavarësinë së ISA-ve brenda EUROSAI-t, Mekanizmin Reaktiv të INTOSAI-t (SIRAM), si dhe qasjes së integruar për të mbështetur këtë pavarësi. 

Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, të martën takoi deputetin shqiptar të Parlamentit të Suedisë, z. Adnan Dibrani dhe kandidatin për deputet z. Arbër Gashi, të cilët po qëndrojnë për vizitë zyrtare në Republikën e Kosovës. Pjesë e takimit ishin edhe ambasadori i Suedisë në Kosovë, Jonas Westerlund, Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj dhe Ndihmës Auditorja e Përgjithshme, Myrvete Gashi Morina.

Znj. Spanca shprehu falënderimet dhe mirënjohjen për mbështetjen e vazhdueshme të shtetit të Suedisë ndaj Kosovës, dhe në veçanti ndaj Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës. Ajo i njoftoi ligjvënësit për rolin, mandatin dhe punën e Zyrës Kombëtare të Auditimit, me theks të veçantë për portofolin e auditimeve,  bashkëpunimin me Kuvendin, përkatësisht për procesin e transparencës dhe llogaridhënies si dhe për buxhetin dhe sfidat me të cilat ballafaqohet ZKA-ja.

Deputeti Adnan Dibrani dhe kandidati për deputet Arbër Gashi vlerësuan lartë në përgjithësi të arriturat e shtetit të Kosovës dhe Zyrës Kombëtare të Auditimit. Ata folën për angazhimet e tyre në jetën politike suedeze si dhe rolin e tyre që mund të shërbej si urë lidhëse në mes të vendit të tyre të lindjes dhe Suedisë ku jetojnë dhe veprojnë aktualisht.

Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca mori pjesë në konferencën dyditore të Bankës Botërore “Rishikimi i shpenzimeve si mjet për fuqizimin e qeverisjes lokale në Ballkanin perëndimor,” mbajtur më 3 dhe 4 prill në Vjenë të Austrisë dhe mbështetur nga Fondi i Mirëbesimit të Bashkimit Evropian për fuqizimin e qeverisjes fiskale në Ballkanin Perëndimor.

Konferenca e mirëpritur solli në një vend zyrtarë të lartë të politikës fiskale, buxhetimit, përfaqësues të Bankës Botërore, Komisionit të Evropës, OECD, institucioneve supreme të auditimit, Ministrive të Financave nga Ballkani perëndimor, përfaqësues përkatës të shteteve të Bashkimit Evropian si dhe partnerë të tjerë që praktikojnë rishikimin e shpenzimeve si mjet. Qëllimi i aktivitetit qe gjenerimi dhe shkëmbimii përvojave me qasje praktike për disenj, kryerje dhe zbatim të rezultateve të rishikimeve të shpenzimeve si dhe integrimi i tyre në proceset buxhetore.

Konferenca u hap nga Xiaoqing Yu, Drejtor i Bankës Botërore në vend dhe Uwe Stamm, Kryesues i njësisë DG EFCIN nga Komisioni Evropian. Zhvilluar në panele të ndryshme, kishte kontribute nga përfaqësues të lartë nga Ministria e Financave në Danimarkë, Autoriteti i Pavarur Fiskal i Spanjës, Ministria e Financave në Holandë, Ministria e Financave e Estonisë si dhe ajo e Sllovakisë.Paneli në përmbyllje trajtoi sfidat përkatëse të rishikimit të shpenzimeve në Ballkani Perëndimor, ndërsa Republika e Kosovës qe përfaqësuar nga Salvador Elmazi, Drejtor i Departamentit të Buxhetit nga Ministria e Financave.

Në kuadër të zbatimit të Planit Vjetor të Auditimit 2023/2024, Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) është duke realizuar auditimin e performancës “Vlerësimi i Procedurave të Shitjes Direkte të Aseteve nën menaxhimin e Agjencisë Kosovare të Privatizimit”, për periudhën 2019-2021. Shitjet direkte të realizuara që nga viti 2006 (dhe në vazhdim) i takojnë natyrave të ndryshme si: objekte, toka dhe asete të luajtshme, të cilat gjenden në lokacione të ndryshme dhe kanë vlera të ndryshme.

Ky auditim do të vlerësojë nëse procedurat e shitjes direkte të aseteve nën menaxhim të Agjencisë Kosovare të Privatizimit (AKP) janë realizuar në mënyrën e duhur, përkatësisht nëse AKP-ja ka qenë efikase në trajtimin e kërkesave për shitje direkte, në trajtimin dhe klasifikimin e aseteve për shitje direkte, si dhe në mënyrën se si është bërë përzgjedhja e vlerësuesve për përcaktim të vlerës së aseteve.

Duke pasur parasysh ndjeshmërinë e aseteve të ndërmarrjeve shoqërore, rëndësinë që ka ky proces për përmbylljen e likuidimit të ndërmarrjeve si dhe mjedisin në përgjithësi, ZKA-ja vlerëson se është me interes për publikun të bëhet një vlerësim nëse procedurat lidhur me shitjet direkte janë realizuar si duhet.   AKP-ja vazhdon të përballet me kërkesa për blerje të aseteve të cilat janë apo mund të jenë në shfrytëzim të palëve të treta, dhe në këtë rast pamundësohet shitja e tyre përmes procedurës së tenderimit publik.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) përmes këtij auditimi synon të bëjë vlerësimin e gjendjes si dhe nëse AKP-ja ka qenë efektive në menaxhimin e shitjeve direkte, duke pasur parasysh rëndësinë e këtij procesi, interesin publik si dhe ndikimin e tyre në mjedisin shoqëror dhe ekonomik.