Lajmet

E para e institucionit tonë, zonja Auditore e Përgjithshme Vlora Spanca priti në takim përfaqësuesit e lartë të Ambasadës së Japonisë në Kosovë, znj. Kay Kurimoto Sekretare e Dytë, znj. Yuki Yamada Koordinatore e Projekteve për Sigurinë Bazike Njerëzore (GGP)  dhe z. Fatmir Ramaj, Këshilltar i Lartë për Çështje Ekonomike, Marrëdhënie me Publikun dhe Kulturë në Ambasadën e Japonisë. Institucioni i përfaqësuar nga këta të fundit ka shumë vjet që mbështetë projekte të ndryshme në Kosovë, me theks të veçantë ato që sjellin përfitime për Organizatat e Shoqërisë Civile, spitale, shkolla fillore dhe shoqatat e tjera jofitimprurëse. Ky takim i parë, me natyrë konsultative, kishte për qëllim njoftimin më të afërt me mandatin dhe punën e Zyrës Kombëtare të Auditimit, veçanërisht atë që ndërlidhet me auditimin e projekteve të financuara nga donatorët. Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca, Zëvendës Auditori i Përgjithshëm Bezad Halilaj dhe Udhëheqësja e Kabinetit Shqipe Çavdarbasha lartësuan iniciativën e kahmotshme të ambasadës për mbështetje në përmbushjen e nevojave të ndryshme socio-ekonomike në Kosovë si dhe shprehën gatishmërinë për bashkëpunim të mëtejm me Ambasadën përmes auditimit.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) publikoi raportin e auditimit të Teknologjisë së Informacionit “Menaxhimi i sistemeve të informacionit në Institutin Bujqësor të Kosovës” për periudhën 2017-2022. Rezultatet e auditimit tregojnë se Ministria e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural, përkatësisht Instituti Bujqësor i Kosovës nuk menaxhoi si duhet resurset dhe proceset e zhvillimit të projekteve të Teknologjisë së Informacionit dhe komunikimit për të përmbushur qëllimin për digjitalizimin e tyre. Ministria dhe Instituti nuk ishin efektivë dhe nuk menaxhuan si duhet projektet e Teknologjisë së Informacionit, me vlerë të përgjithshme prej 700,766 euro, duke mos përfshirë profesionistët e TI-së në planifikimin dhe zhvillimin e këtyre projekteve. Dy sisteme të ndara në vlerë prej 567,406 euro ishin zhvilluar për të njëjtin qëllim, por pavarësisht shpenzimeve këto sisteme nuk janë duke u përdorur. Për më tepër, auditori ka vërejtur se kishte rritje të trefishtë të vlerës së kostos totale krahasuar me vlerën e planifikuar. Struktura e TI-së mbeti e papërcaktuar dhe rregulloret për organizimin e brendshëm, rolin dhe funksionimin e IBK-së nuk u përditësuan. Për shkak të mungesës së planifikimit të duhur të investimeve, në kuadër të kontratave të ekzaminuara janë bërë shpenzimet e panevojshme prej së paku 98,000 euro. Më tutje, auditimi konstatoi se Instituti ka mangësi në menaxhimin e kontratave, mungesë të komisioneve profesionale të pranimit të produkteve të TI-së. Gjithashtu, janë pranuar dhe miratuar produkte që nuk përmbushin specifikimet minimale teknike, sipas kontratës, si dhe ka mungesë të testeve të sigurimit të cilësisë. Siguria e informacionit dhe Plani për vazhdimësinë e biznesit për projektet e TI-së nuk ishin trajtuar nga Ministria apo Instituti. Më tej, nuk janë siguruar mekanizma për ruajtjen e të dhënave dhe vazhdimësinë e funksionimit të sistemeve të informacionit. Ka mungesë të kontrolleve të qasjes fizike dhe mbrojtjes nga fatkeqësitë natyrore ose nga ato të shkaktuara nga njeriu. Mungojnë edhe kopjet rezervë të sistemeve të informacionit, gjë kjo që ndjeshëm rrit rrezikun e ndërprerjes së sistemit dhe humbjes së të dhënave. Lidhur me këtë auditim, Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca është shprehur se bazuar në dëshmitë e auditimit, në fushën e sistemit të informacionit në Institutin Bujqësor të Kosovës ka mungesë të sigurimit të cilësisë, mangësi në konfigurimin e sistemit si dhe në sigurinë dhe vazhdimësinë e sistemit.  Mos menaxhimi i duhur në fushën e TI-së në këtë Institut rezultoi me sisteme jofunksionale dhe të papërdorshme të cilat nuk përmbushin qëllimin e blerjes dhe zhvillimit të tyre, për më tepër kanë krijuar shpenzime të panevojshme dhe dëmtime buxhetore. Si rrjedhojë, me qëllim të adresimit të çështjeve të identifikuara lidhur me menaxhimin e projekteve të sistemeve të Teknologjisë së Informacionit dhe komunikimit në IBK, ZKA dha 15 rekomandime për Ministrinë e Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural. Raportin e plotë të auditimit të Teknologjisë së Informacionit “Menaxhimi i sistemeve të informacionit në Institutin Bujqësor të Kosovës” e gjeni këtu.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) publikoi raportin e auditimit të performancës “Renovimi dhe rikonfigurimi i Stadiumit të qytetit në Mitrovicë, Gjilan dhe Gjakovë”, duke vlerësuar kështu efikasitetin e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit (MKRS), dhe Komunës së Mitrovicës së Jugut, asaj të Gjilanit dhe Gjakovës në menaxhimin e projekteve për renovimin e stadiumeve si dhe përmbushjen e qëllimeve të prokurimit për këto projekte. Sipas Udhëzuesit të UEFA, tri projektet në fjalë i takojnë kategorisë së katërt të stadiumeve, me  kapacitet më të madh, të atilla që në momentin e licencimit, në to mund të zhvillohen ndeshje ndërkombëtare të klubeve dhë kombëtares së Kosovës. Këto stadiume janë të vetmet të kësaj kategorie që janë duke u realizuar në Kosovë. Vlera e përgjithshme e kontratave që kishte lidhur MKRS me komunat për renovimin e  tri stadiumeve ishte 16.7 milionë euro, ndërsa deri në kohën kur auditimi është kryer janë shpenzuar vetëm 5.6 milionë euro. Rezultatet e auditimit kanë vënë në pah se realizimi i këtyre projekteve u përcoll me vonesa disavjeçare, kosto shtesë si dhe cenim të transparencës dhe konkurrencës në proceset e prokurimit. Pavarësisht se kanë kaluar katër deri në shtatë vjet që nga fillimi i procesit, stadiumet janë ende larg përfundimit. Madje, projektet mund të mos përfundojnë plotësisht dhe të mos funksionalizohen brenda afatit optimal kohor. Konkluzioni i ZKA-së është se MKRS dhe Komunat: Mitrovicë, Gjilan dhe Gjakovë nuk i arritën qëllimet e përcaktuara për renovimin dhe rikonfigurimin e stadiumeve. Rezultatet e auditimit tregojnë se mos sigurimi me kohë i parakushteve të nevojshme bëri që shpronësimi i pronave për projektin e renovimit të Stadiumit Olimpik “Adem Jashari” në Mitrovicë të shndërrohet në pengesë kryesore të realizimit të punimeve. Ndërsa Komuna e Gjilanit ka bërë ndryshime substanciale të kontratës për renovimin e stadiumit pa respektuar hapat e duhur, duke i shkaktuar komunës kosto shtesë prej 219,680 euro. Përveç kësaj, proceset e prokurimit u përcollën me probleme që cenuan transparencën dhe konkurrencën përgjatë tyre. Procedurat e negociuara në tri raste të prokurimit nuk u arsyetuan siç duhet dhe nuk plotësuan kushtet e duhura për t'u shfrytëzuar si të tilla. Hartimi i projektit për stadiumin e qytetit në Gjakovë, në mungesë të dokumenteve të nevojshme ligjore, rezultoi me zvogëlimin e numrit të ulëseve dhe kategorisë së stadiumit nga kategoria katër në atë tre, sipas udhëzuesve të UEFA-së. Njëkohësisht,  shkaktoi vonesa edhe në realizimin e projektit. Ky projekt është në fazën fillestare të realizimit. Lidhur me këtë auditim, Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca vlerësoi se mos realizimi i projekteve për renovimin e stadiumeve është e pafavorshme për futbollin dhe sportin në Kosovë. Madje, mos përfundimi i tyre paraqet rrezik për Kombëtaren e Kosovës dhe klubet sportive, pasi ato mund të detyrohen që ndeshjet ndërkombëtare t'i zhvillojnë në shtetet fqinje apo në rastin më të keq, t'i humbin ndeshjet me rezultat zyrtar. Për të siguruar që projektet e renovimit të stadiumeve të përfundojnë me sukses dhe brenda afateve sa më të shkurtra kohore, ZKA dha nëntë rekomandime. Raportin e plotë të auditimit të performancës “Renovimi dhe rikonfigurimi i Stadiumit të qytetit në Mitrovicë, Gjilan dhe Gjakovë” e gjeni këtu.

Drejtori i Departamentit të Auditimit të Teknologjisë së Informacionit në Zyrën Kombëtare të Auditimit, Samir Zymberi dhe auditorja seniore e Teknologjisë së Informacionit, Poliksena Berisha janë pranuar në programin dyvjeçar “Pionierët duke Përdorur Avancimin e Teknologjisë (LOTA Pioneers)” të Iniciativës për Zhvillim e INTOSAI-t. Rritja e interesimit për dixhitalizimin e auditimit ka bërë që ky program këtë vit të ndiqet nga rreth 70 përfaqësues të Institucioneve Supreme të Auditimit nga vende të ndryshme. LOTA Pioneers ka për qëllim t’iu sigurojë Institucioneve Supreme të Auditimit (ISA) agjentë kompetentë të ndryshimit të cilët do të ndihmojnë në zhvillimin e një strategjie afatgjatë të auditimit për teknologjinë e informacionit dhe kryerjen e një auditimi të teknologjisë së informacionit në ISA-të përkatëse.  Prandaj për Institucionet Supreme të Auditimit është e rëndësishme të kuptojnë ndryshimin e teknologjisë rreth tyre, të vlerësojnë implikimet e këtij ndryshimi për punën e tyre, të shfrytëzojnë avancimin e teknologjisë në auditime dhe të jenë në gjendje të auditojnë teknologjitë më të fundit të përdorura nga Qeveria. Ky program dyvjeçar do të ndjekë një qasje të kombinuar me ndërveprim  online dhe ballë për ballë. Pjesëmarrës nga 33 vende të ndryshme të botës do të kenë mundësinë të mësojnë nga profesionistë dhe ekspertë të fushës si dhe nga përvoja e njëri - tjetrit në transformimin e auditimit digjital sipas zhvillimeve të fundit të teknologjisë. Pjesëmarrësit e programit do të zhvillojnë projektet e tyre individuale, Strategjinë dhe Auditimin, sipas Standardeve Ndërkombëtare për Institucionet Supreme të Audititmit (SNISA), të cilat duhet t’i përfundojnë deri në shtator të vitit 2024. Kandidatët që përfundojnë me sukses programin LOTA dhe projektet e detyrueshme individuale do të certifikohen dhe do të bëhen pjesë e rrjetit LOTA Alumni.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) publikoi raportin e auditimit të performancës “Ndikimi i investimeve kapitale në zvogëlimin e humbjeve të ujit dhe zgjerimin e shërbimeve të ujit tek qytetarët nga KRU-të” për periudhën 2019-2021. Auditimi ka konstatuar se procesi i planifikimit, realizimit dhe monitorimit të investimeve kapitale nga Kompanitë Rajonale të Ujësjellësit (KRU-të) dhe Autoriteti Rregullator për Shërbimet e Ujit (ARRU) nuk është menaxhuar mirë duke ndikuar që objektivat e synuara të mos arrihen me kohë dhe në mënyrë të duhur. Planifikimi i investimeve kapitale nga KRU-të është përcjell me disa mangësi si: mungesa e Planit të Menaxhimit të Aseteve dhe Planit Afatgjatë të Investimeve; mungesa e arsyeshmërisë së qëndrueshme të investimeve; mungesa e prioritizimit të projekteve; si dhe mos harmonizimi i Biznes Planit Rregullator  dhe Planit të Biznesit. Rezultatet e auditimit tregojnë se humbjet e ujit janë evidente dhe rezultojnë me humbje financiare. Problemi i humbjeve të ujit për shkaqe teknike dhe kyçjeve ilegale si dhe vlerat e ujit të pa faturuar mbeten ende sfidë. Edhe pse kishte një zvogëlim të lehtë të humbjes së ujit, humbja mesatare e ujit gjatë vitit 2021 ishte 55%. Dështimi i realizimit të projekteve të planifikuara dhe mos adresimi i humbjeve të ujit dhe ripërtrirjes së infrastrukturës, ka ndikuar që tarifat e qytetarëve për investimet kapitale të mos përdoren në mënyrën e duhur. Çështje kritike mbetet monitorimi joadekuat i investimeve kapitale në Kompanitë Rajonale të Ujit, duke paraqitur rreziqe në menaxhimin dhe realizimin e projekteve. Njëkohësisht edhe zgjerimi me shërbime të ujit dhe trajtimi i ujërave të ndotura nëpër zonat e shërbimit nga KRU-të vazhdon të përcillet me probleme dhe me një performancë të dobët dhe për këtë qytetarët në zona të caktuara nuk marrin shërbime të ujit. Lidhur me këtë auditim, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, vlerësoi se veprime konkrete duhet të ndërmerren nga Kompanitë Rajonale të Ujësjellësit dhe Autoriteti Rregullator për Shërbimet e Ujit për përmirësimin e procesit të planifikimit, realizimit dhe monitorimit të investimeve kapitale. Znj. Spanca deklaroi se mungesa e planifikimit të bazuar në nevoja dhe arsyetim të detajuar, ka rezultuar me mangësi në prioritizimin e investimeve në sektorin e ujërave dhe për pasojë ka pasur vonesa dhe dështime në realizimin e projekteve si dhe shfrytëzim joefektiv të tarifave të qytetarëve. Me qëllim të përmirësimit të procesit të planifikimit, realizimit dhe monitorimit të investimeve kapitale, Zyra Kombëtare e Auditimit ka dhënë 16 rekomandime, prej tyre 11 për Kompanitë Rajonale të Ujësjellësit, katër për Autoritetin Rregullator për Shërbimet e Ujit, si dhe një rekomandim për Ministrinë e Ekonomisë. Raportin e plotë të auditimit të performancës “Ndikimi i investimeve kapitale në zvogëlimin e humbjeve të ujit dhe zgjerimin e shërbimeve të ujit tek qytetarët nga KRU-të” e gjeni këtu.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) publikoi raportin e auditimit të teknologjisë së informacionit “Sistemi elektronik i prokurimit publik e-prokurimi” për periudhën 1 janar 2017 - 30 qershor 2023. Rezultatet e auditimit tregojnë se E-Prokurimi ka ndihmuar në rritjen e efikasitetit, efektivitetit dhe transparencën e zhvillimit të aktiviteteve të prokurimit publik, mirëpo ka mangësi në proceset e teknologjisë së informacionit që ndikojnë në ruajtjen e vazhdueshme të qëndrueshmërisë dhe integritetit të këtij sistemi. Ky auditim ka vë në pah se në Komisionin Rregullativ të Prokurimit Publik (KRPP) nuk ka ndarje të duhur të detyrave të zyrtarëve të TI-së, prandaj kryerja e detyrave kyçe për funksionimin e sistemit bëhet nga operatorët ekonomik të jashtëm, duke rrezikuar që të krijohet varësi ndaj palëve të treta. Po ashtu, KRPP nuk është mjaftueshëm efikas ndaj menaxhimit të problemeve në sistem, për rrjedhojë mund të rrezikojë që t’i zbatojë të gjitha detyrat, përgjegjësitë dhe të arrijë objektivat, si dhe rrezikon vazhdimësinë e operimit të këtij sistemi. Gjithashtu kontrollet hyrëse dhe siguria e E-Prokurimit kanë nevojë për zhvillim të mëtejshëm. Në modulet e këtij sistemi nuk ishin të vendosura kontrollet apo kufizimet e nevojshme si dhe ndërlidhjet me sistemet bazë të Republikës së Kosovës, për parandalimin e procedimit të të dhënave të pasakta, e në veçanti të dhënat e përdoruesve. Po ashtu politikat për siguri të informacionit nuk ishin të plota. Llogaritë e pavlefshme nuk identifikoheshin që të pasivizohen, ndërsa fjalëkalimet ndryshohen rrallë nga përdoruesit. Për hapjen e llogarive në këtë sistem janë përdor email-e privat, madje i njëjti email është përdorur për hapjen e më shumë se një llogarie duke ekspozuar kredencialet e përdoruesve tek personat tjerë. Rezultatet e auditimit tregojnë se rreth 50% e përdoruesve nuk u janë përmbajtur kushteve dhe termave për përdorimin e E-Prokurimit si dhe udhëzimeve administrative për llogaritë elektronike zyrtare. Llogaritë elektronike si dhe aktivitetet që realizoheshin nga këto llogari nuk janë monitoruar nga autoritetet kontraktuese që e kanë obligim mirëmbajtjen e përdoruesve të tyre dhe as nga KRPP-ja si pronare e kësaj platforme. Hapja e panevojshme e llogarive të përdoruesve, mungesa e mbylljes së përdoruesve pasiv si dhe mungesa e monitorimit të llogarive të përdoruesve ndër të tjera dobësojnë punën e platformës së prokurimit elektronik, rrisin rrezikun e kërcënimeve të sigurisë së informacionit si dhe mundësinë e keqpërdorimit të llogarive për aktivitete jashtë rregullave të prokurimit publik. Lidhur me këtë auditim, Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, vlerësoi  se procesi i auditimit ka identifikuar mangësi në menaxhimin e proceseve të teknologjisë së informacionit që ndikojnë në ruajtjen e vazhdueshme të qëndrueshmërisë dhe integritetit të Sistemit elektronik të prokurimit publik E-Prokurimi. Prandaj znj. Spanca, rekomandon forcimin e kontrolleve në këtë sistem. Zyra Kombëtare e Auditimit ka dhënë 13 rekomandime për Komisionin Rregullativ të Prokurimit Publik me qëllim të përmirësimit të mbështetjes së vazhdueshme të procesit të prokurimit publik si dhe ruajtës së integritetit të sistemit E-Prokurimi. Raportin e plotë të auditimit të teknologjisë së informacionit “Sistemi elektronik i prokurimit publik e-prokurimi” e gjeni këtu.  

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) dhe Shoqata e Kontabilisteve të Çertifikuar dhe Auditorëve të Kosovës (SHKÇAK) lidhën marrëveshje të bashkëpunimit për trajnime profesionale, nënshkruar të mërkurën nga Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca dhe Drejtoresha Ekzekutive e SHKÇAK-ut Ardiana Bunjaku. Kjo marrëveshje përcakton kushtet, të drejtat dhe detyrimet lidhur me shërbimet profesionale ofruar nga Shoqata për zyrtarët e ZKA-së, me objektiven e përcaktimit të orëve të trajnimit, kushtet e pjesëmarrjes në trajnime në kuadër të edukimit të vazhdueshëm profesional (EVP) si dhe të drejtat  e zyrtarëve në këtë Shoqatë. Sipas marrëveshjes së arritur në kuadër të EVP-ve, zyrtarët tanë do të vijojnë 10 orë trajnime brenda vitit kalendarik, në tema të caktuara në fushën e standardeve kombëtare dhe ndërkombëtare të kontabilitetit si dhe auditimit në sektorin publik. Trajnimet organizohen gjatë muajit shtator. Sa i përket literaturës dhe cilësisë së trajnimeve, palët u pajtuan që materiali i trajnimeve të përditësohet sipas ndryshimeve dhe plotësimeve përkatëse të standardeve profesionale apo legjislacionit në fuqi në Kosovë, dhe që trajnimet e Shoqatës të mbahen nga trajnues me kompetencë të lartë profesionale. Pjesëmarrësit e trajnimeve do të pajisen me dëshminë përkatëse të vërtetimit për pjesëmarrje në trajnimin përkatës. Për qëllime të përditësimit dhe profesionalizimit të zyrtarëve të ZKA-së, kjo e fundit do të përfitojë nga marrëveshja edhe të drejtën e të informuarit përmes Shoqatës mbi risitë dhe zhvillimet e fundit profesionale në nivel global, të drejtën në qasje në forumin dhe rrjetet e tjera të Shoqatës, pajisjen e zyrtarëve tanë me dëshmi për pjesëmarrje në EVP dhe thirrje profesionale në Shoqatë, statusin e tyre si anëtarë të asociuar në pajtim dhe nën kushtet e përcaktuara me Vendimin nr. 09/2023 të datës 23.05.2023 të Bordit të Shoqatës, si dhe publikimin e listës së zyrtarëve sipas thirrjeve përkatëse (çertifikimet në sektorin publik dhe privat) në ueb faqen e Shoqatës tek seksioni i Auditorëve nga ZKA. Marrëveshjen e plotë në mes të ZKA-së dhe SHKÇAK-së për trajnime profesionale e gjeni këtu.

Auditorja e Përgjithshme Vlora Spanca, e shoqëruar nga Zëvendës Auditori i Përgjithshëm Bezad Halilaj, Ndihmës Auditori i Përgjithshëm Zukë Zuka, dhe Drejtori i Auditimit Shkëlqim Xhema, sot zhvilluan vizitë bilaterale në Entin Shtetëror të Revizionit të Republikës së Maqedonisë së Veriut. E para e institucionit tonë u prit në takim nga homologu z. Maksim Acevski, i cili shprehu kënaqësinë për bashkëpunimin e suksesshëm ndërmjet Entit Shtetëror të Revizionit dhe Zyrës Kombëtare të Auditimit të Kosovës, si dhe besimin se fuqizimi i mëtejshëm i bashkëpunimit ndërmjet institucioneve supreme te auditimit dhe shkëmbimi i praktikave të mira të auditimit shtetëror do të rrisë kontributin në ekonomi, efikasitet dhe efektivitet në përdorimin e fondeve publike dhe në krijimin e një mjedisi efektiv të kontrollit. Znj. Spanca e falënderoi  për pritjen, duke afirmuar besimin dhe vullnetin për të thelluar bashkëpunimin ndërinstitucional, si dhe atë në kuadër të EUROSAI dhe INTOSAI. Në kuadër të kësaj vizite u mbajt edhe një takim pune në Kuvendin e Republikës së Maqedonisë së Veriut, ku delegacioni nga ZKA u prit nga Kryetari i Kuvendit z. Talat Xhaferi. Ky i fundit vlerësoi lartë rolin dhe kontributin e institucioneve supreme të auditimit si partnerë kryesorë të Kuvendit në rritjen e përgjegjësisë shtetërore dhe ndikimit për menaxhim më të mirë të fondeve publike. Zyrtarët tanë mbajtën edhe një takim pune me zyrtarë të lartë të Entit shtetëror të Revizionit, ku palët prezantuan të arriturat dhe sfidat me të cilat ballafaqohen si dhe shkëmbyen përvojat e tyre për zhvillimet e fundit në institucionet përkatëse.  

Partneriteti me organizatat e shoqërisë civile, shoqatat profesionale dhe donatorët vazhdon të fuqizohet përmes formave të ndryshme të bashkëpunimit, u tha të enjten nga drejtuesit e Zyrës Kombëtare të Auditimit gjatë tryezës me përfaqësuesit e shoqërisë civile, shoqatave profesionale dhe donatorëve. E quajtur “Auditimet e performancës në fokus të bashkëpunimit në mes të ZKA-së dhe shoqërisë civile,” tryeza kishte qëllimin e përbashkët të identifikimit të çështjeve me interes publik për t’u audituar në sezonin auditues 2023/2024. Auditorja e Përgjithshme, Vlora Spanca, tha se tryeza sot përbën një hap tutje në vazhdimësinë e bashkëpunimit, gjithnjë me premisën për të rritur besimin e publikut në punën e ZKA-së. Përzgjedhja e temave të auditimeve të performancës bëhet me kujdes; ato duhet të jenë materiale për nga ana financiare apo sociale, të atilla që u shtojnë vlerë aktiviteteve aktuale të administratës publike. E para e institucionit tha se në përzgjedhjen e fushave për t’u mbuluar me auditimet e performancës, prokurimit dhe TI-së, do të merren parasysh edhe qëllimet e Agjendës së Kombeve të Bashkuara për Zhvillim të Qëndrueshëm 2030 (SDG), si dhe do të shihet mundësia për përfshirjen e auditimeve për ndryshime klimatike. Ndërsa Ndihmës Auditorja e Përgjithshme, Myrvete Gashi - Morina,  përgjegjëse edhe për mbikëqyrjen e auditimeve të performancës, prokurimit dhe IT-së, prezantoi propozimet e ZKA-së për temat e auditimit për sezonin në fjalë. Ajo informoi se ZKA-ja identifikoi 21 propozime të temave të mundshme të auditimit të performancës, nga të cilat, 11 janë në performancë,  5 në prokurim dhe 5 në Teknologji të Informacionit. Përfaqësuesit e shoqërisë civile, shoqatave profesionale dhe donatorët vlerësuan lartë bashkëpunimin e deritanishëm me ZKA-në, duke e përgëzuar për auditimet e kryera gjatë këtij viti si dhe temat e propozuara për sezonin auditues 2023/2024. Këta theksuan se të gjitha temat janë të qëlluara, dhe vështirë të përjashtohet njëra apo tjetra. Për më shumë, u tha se duhet trajtuar edhe temat që prekin aspektin e barazisë gjinore dhe atë social, me rekomandimin se ato duhet përfshirë edhe sektorin e energjisë, menaxhimin e resurseve humane në sektorin publik, mungesën e bordeve, etj. Zëvendës Auditori i Përgjithshëm, Bezad Halilaj përmbylli tryezën duke falënderuar të pranishmit për pjesëmarrje dhe kontributin e dhënë. Ai tha se diskutimi dhe propozimet nga shoqëria civile, shoqatat profesionale dhe donatorët i shtojnë vlerë punës së ZKA-së e cila përmes auditimeve në fusha të ndryshme, kontribuon në përmirësimin e jetës së qytetarëve.

Zyra Kombëtare e Auditimit (ZKA) ka publikuar raportin e auditimit të performancës “Ekonomiciteti  dhe efikasiteti në ndërtimin e shtëpive për të kthyerit”. Objektivë e këtij auditimi ishte të vlerësojmë nëse Ministria ka arritur të kontraktojë ndërtimin e shtëpive për të kthyerit me çmime të arsyeshme duke u bazuar në analiza paraprake të mirëfillta. Po ashtu, ky auditim ka vlerësuar nëse këto shtëpi janë ndërtuar plotësisht, nëse ndërtimi është bërë brenda afateve kohore sipas planit dhe limiteve buxhetore. Zyra Kombëtare e Auditimit ka audituar kontratat për ndërtimin e shtëpive për periudhën 2017-2022, në vlerë prej mbi 8.2 milionë euro dhe auditimi përfshinë vlerësimin e nevojave, përcaktimin e vlerës së parashikuar të kontratës, arritjen e ekonomisë gjatë kontraktimit dhe ndërtimit të shtëpive dhe efikasitetin në përmbushjen e këtyre kontratave. Subjekt i këtij auditimi është Ministria për Komunitete dhe Kthim. Auditimi ka konstatuar se Ministria për Komunitete dhe Kthim nuk ishte ekonomike në kontraktimin e ndërtimit të shtëpive. Mangësitë ishin evidente nga faza e vlerësimit dhe arsyeshmërisë së  nevojave dhe  hulumtimi i çmimeve të tregut. Ministria kishte filluar procedurat e prokurimit pa pasur informacionet e duhura për përfituesit dhe statusin e tyre të banimit. Praktika e tillë ishte përsëritur edhe në kontratën e dytë pavarësisht problemeve të hasura në kontratën e parë. Ministria ka kontraktuar ndërtimin e shtëpive për 832,033 euro më shtrenjtë se sa çmimet e tregut, kjo vetëm duke krahasuar së paku me çmimet e Administratës Tatimore të Kosovës. Ministria kishte ndërtuar shtëpi jashtë planit të përcaktuar në projektin kryesor duke ndërtuar edhe shtëpi të cilat në dukje kanë specifika tjera. Kishte dallime të konsiderueshme ndërmjet pozicioneve të kontraktuara për ndërtimin e shtëpive dhe pozicioneve që aktualisht ishin përdorur gjatë ndërtimit të shtëpive. Progresi i Ministrisë në përmbushjen e kontratës së dytë për ndërtimin e shtëpive ishte dukshëm më i ngadalshëm se sa ishte planifikuar. Me këtë kontratë ishte planifikuar që brenda tri viteve të ndërtoheshin 150 shtëpi, ndërsa për 29 muaj (2.4 vite) ishin ndërtuar vetëm 26 shtëpi. Ministria nuk ishte ekonomike në ndërtimin e shtëpive për të kthyerit sepse nuk kishte bërë vlerësim të duhur të nevojave, si në aspektin e pozicioneve të nevojshme ashtu edhe në numrin e shtëpive që do të ndërtohen. Po ashtu, Ministria nuk ka kryer hulumtimin e duhur të çmimeve të tregut dhe nuk ka arritur të përcaktojë vlerën e parashikuar të kontratës në mënyrë të duhur. Ministria kishte kontraktuar ndërtimin e shtëpive për 4.4 milionë euro për kontratën e parë dhe 3.8 milionë euro për kontratën e dytë. Mirëpo, nëse Ministria do t'i kishte përfshirë vetëm pozicionet që janë shfrytëzuar realisht, mund t'i kontraktonte ato për 2.4 milionë euro dhe 2.1 milionë euro. Për më tepër, pozicionet e papërdorura kishin çmime dukshëm më të ulëta, pavarësisht se shërbenin për të njëjtin qëllim (p.sh. materiale izoluese, dyer dhe dritare). Mangësi kishte edhe menaxhimi i kontratave sepse nuk ka plane dinamike për secilën shtëpi dhe ndryshimet në pozicione nuk ishin evidentuar. Kombinimi i ndërtimeve jashtë planeve sipas projekteve kryesore, mospërputhjet në pozicione, pagesat për punët e papërfunduara dhe progresi i ngadaltë në përmbushjen e kontratës së dytë janë ndër gjetjet kryesore që i kanë kontribuar Ministrisë për të mos siguruar strehim adekuat për të kthyerit. Raportin e plotë të auditimit të performancës “Ekonomiciteti  dhe efikasiteti në ndërtimin e shtëpive për të kthyerit” e gjeni këtu.  

Auditorët nga Zyra Kombëtare e Auditimit si Ajtene Llapashtica, Auditore financiare dhe Labinot Sadiku, Auditor Senior i Performancës, ndoqën Shkollën Verore të EUROSAI-t për auditime investigative nga 2 - 6 korrik 2023, në Hagë të Holandës. Në kuadër të programit, auditorët tanë me kolegë nga Britania e Madhe, Franca, Lituania, Shqipëria, Belgjika, Italia etj, patën rastin të mësojnë më shumë për metodologjinë, studimin e rasteve, pyetjet investigative dhe prezantimin e rezultateve të auditimit investigativ. Më tutje, u prezantuan edhe metodat e auditimit, rastet e studimit dhe procedurat e tjera të cilat ndërlidhen me procesin e auditimit. Trajnimi u mbajt nga përfaqësues të Institucioneve Supreme të Holandës dhe të Britanisë së Madhe, dhe kishte qëllim ndarjen e përvojave të vendeve të ndryshme për auditimet investigative. Temat e auditimeve investigative, realizuar nga Institucioni Suprem i Auditimit të Britanisë së Madhe ishin për “Auditimin e COVID 2019,” ndërsa ato nga Institucioni Suprem i Auditimit i Holandës ishin “Gripi i Shpendëve në Holandë,” “Siguria e Objekteve të Ushtrisë,” etj. Auditimet investigative kishin filluar të realizohen kryesisht nga viti 2019, dhe varësisht nga nevoja. Ndërsa, periudha e realizimit të tyre ishte 12-13 javë. Qëllimi i këtyre auditimeve është kryesisht  prezantimi i gjendjes në fusha të ndryshme përmes analizimit të të dhënave dhe vlerësimit të  funksioneve të sistemeve dhe proceseve. Këto auditime nuk kanë për qëllim dhënien e konkluzioneve dhe rekomandimeve, megjithatë nuk kanë kufizime në këtë aspekt.

Auditorët e Zyrës Kombëtare të Auditimit (ZKA), Mimozë Selimi, Ernes Beka, Vjosa Zeqiraj, Lirak Mulliqi dhe Laureta Matoshi ndoqën modulin e tretë të trajnimit për auditimin e performancës, organizuar në Vlorë nga Zyra Kombëtare e Auditimit të Suedisë. Trajnimi i takoi nivelit regjional, me pjesëmarrje edhe të auditorëve nga Institucionet Supreme të Auditimit të Shqipërisë, Malit të Zi, Maqedonisë së Veriut dhe Turqisë, ndërsa përqendrimi ishte të zhvillimi i punës praktike, shkëmbimi i përvojës me auditorët e shteteve pjesëmarrëse dhe aplikimi i teknikave më të mira të bazuara në standardet ndërkombëtare të auditimit. Në kuadër të modulit të tretë të trajnimit, pjesëmarrësit punuan në finalizimin e memove parastudimore ku u trajtuan aspektet e dizajnit të auditimit dhe metodat për mbledhjen e të dhënave. Trajnimi për auditimin e performancës është i ndarë në gjashtë module, për t’u mbajtur deri në fund të vitit 2023.